Khánh Hòa tăng tốc nuôi biển: [Bài 2] Những thách thức và giải pháp đột phá

Khắc phục điểm yếu, mở lối đi mới cho nuôi biển

Theo Chi cục Thủy sản, Biển và Hải đảo tỉnh Khánh Hòa, một trong những vấn đề lớn nhất là số lượng lồng bè nuôi trồng thủy sản tăng nhanh, gây khó khăn cho công tác quản lý, đồng thời ảnh hưởng đến môi trường. Tình trạng này còn dẫn đến xung đột lợi ích với các ngành kinh tế khác, đặc biệt là việc lấn chiếm luồng lạch hàng hải, nhất là khu vực vịnh Cam Ranh.

Để giải quyết vấn đề này, cơ quan chức năng đã chủ động phối hợp với các địa phương để tuần tra, kiểm tra, kết hợp xử lý các trường hợp vi phạm.

Bên cạnh đó, nghề nuôi biển của người dân Khánh Hòa chủ yếu vẫn theo phương pháp truyền thống, quy mô nhỏ, gần bờ và ven đảo. Lồng bè làm bằng tre, gỗ, sắt không chịu được sóng gió lớn, dẫn đến rủi ro cao khi có bão.

Thêm vào đó, công nghệ lạc hậu, chưa thích ứng với biến đổi khí hậu. Hầu hết ngư dân sử dụng thức ăn tươi, mật độ nuôi chưa đảm bảo, dẫn đến môi trường nuôi bị ô nhiễm. Nguồn giống sản xuất nhân tạo còn hạn chế, chưa chủ động hoàn toàn, và người lao động thiếu hiểu biết về khoa học kỹ thuật.

Vấn đề tài chính cũng là một trăn trở lớn, bởi nuôi biển đòi hỏi vốn đầu tư lớn và thời gian nuôi dài. Mặc dù vậy, sự tham gia của các doanh nghiệp lớn còn ít. Liên kết giữa người nuôi với các chuỗi cung ứng giống, thức ăn, chế biến và tiêu thụ còn hạn chế, khiến hoạt động phát triển thị trường và quảng bá sản phẩm còn yếu, phụ thuộc chủ yếu vào người trung gian nhỏ lẻ.

Đột phá công nghệ và hoàn thiện chính sách để phát triển bền vững

Để giải quyết những tồn tại và thúc đẩy nghề nuôi biển phát triển bền vững, tỉnh Khánh Hòa đang nỗ lực hoàn thiện cơ chế, chính sách và quy hoạch vùng nuôi.

Ông Lê Đình Khiêm, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Biển và Hải đảo tỉnh cho biết, Chi cục đã xây dựng dự thảo Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi lồng bè từ vật liệu truyền thống sang vật liệu mới. Đồng thời, cũng đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết về việc hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm tai nạn cho người lao động.

Bên cạnh đó, để phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản và bảo vệ môi trường, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Quy định số 19 vào ngày 4/9/2025, áp dụng các tiêu chuẩn mới cho hoạt động nuôi lồng bè tại vịnh Cam Ranh.

Quy định này yêu cầu các lồng bè phải được làm bằng vật liệu bền, chống chịu được sóng gió và không gây ô nhiễm môi trường, như HDPE hoặc FRP. Các hệ thống lồng nuôi phải đủ chắc chắn để chịu được gió cấp 6-7, sóng cao từ 2-4m và dòng chảy vừa phải. Bên cạnh đó, các cụm lồng nuôi của các hộ phải cách nhau tối thiểu 30m để đảm bảo không gian và sự lưu thông của dòng nước.

Về cơ sở vật chất, khu vực sinh hoạt, ăn nghỉ phải sạch sẽ và có nhà vệ sinh riêng biệt để xử lý chất thải. Các kho chứa hóa chất, thức ăn và thuốc phải có mái che, thông thoáng, và được bố trí cách nền, tường tối thiểu 0,3m. Ngoài ra, khu vực máy nổ, máy phát điện, xăng dầu phải được tách biệt với khu bảo quản vật liệu.

Quy định cũng nhấn mạnh việc sử dụng giống thủy sản có nguồn gốc rõ ràng và đã được kiểm dịch. Người nuôi được khuyến khích dùng thức ăn công nghiệp có độ đạm cao để hạn chế ô nhiễm. Chất thải sản xuất và sinh hoạt phải được thu gom, xử lý tập trung. Đặc biệt, xác động vật thủy sản chết phải được xử lý bằng vi sinh hoặc đưa vào đất liền trong vòng không quá 2 ngày.

Để đảm bảo việc tuân thủ, một lộ trình chuyển đổi đã được đề ra đến cuối năm 2025, 10% số lồng nuôi hiện tại phải được chuyển đổi; giai đoạn 2026-2027 là 50%; đến năm 2029, toàn bộ lồng nuôi còn lại phải hoàn thành việc chuyển đổi. Các cơ sở mới đầu tư phải tuân thủ ngay lập tức. Các cơ quan chức năng, bao gồm UBND cấp xã ven biển và Sở Nông nghiệp và Môi trường, sẽ phối hợp giám sát, xử lý vi phạm và tuyên truyền cho người dân. Các tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ bị xử lý theo pháp luật, trong khi những đơn vị có thành tích tốt sẽ được khen thưởng.

Nhiều bà con sử dụng lồng HDPE cho biết, trước đây, mỗi khi bão đến, họ lo mất ăn mất ngủ vì lồng gỗ, tre dễ bị sóng đánh vỡ. Giờ đây, khi tỉnh triển khai lồng HDPE, bà con áp dụng và cảm thấy yên tâm hơn. Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn, nhưng lồng chịu được sóng gió lớn, giúp nuôi an toàn hơn nhiều. Bà con cũng bày tỏ mong muốn tỉnh sớm có chính sách hỗ trợ để nhân rộng lồng nuôi HDPE.