Hướng đi mới từ lợi thế sông nước
Tỉnh Đồng Tháp và An Giang được xem là “thủ phủ” nuôi cá rô phi nhờ sở hữu hệ thống sông Tiền, sông Hậu cùng kênh rạch chằng chịt, nguồn nước dồi dào và sạch, rất thích hợp cho nuôi thủy sản. Nghề nuôi lồng bè trên sông, vốn đã gắn bó với người dân nơi đây nhiều thập kỷ, nay được “thay áo mới” với đối tượng rô phi.
Cá rô phí có tính thích nghi tốt, có thể nuôi trong môi trường thâm canh cao, chi phí đầu tư thấp, giá rẻ nên dễ bán và trở thành nguồn dinh dưỡng hàng ngày trên mâm cơm của nhiều gia đình. Ảnh: Hoàng Vũ.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, chủ bè nuôi cá tại xã An Nhơn, tỉnh Đồng Tháp chia sẻ: "Trước kia tôi nuôi cá điêu hồng, nhưng vài năm gần đây giá thất thường. Cá rô phi thì khác, thị trường ổn định, dễ nuôi, giá bán hợp lý. Tới đây, tôi dự định mở rộng thêm vài bè nữa để thả cá nuôi".
Không chỉ nuôi bè, nhiều nông hộ còn tận dụng diện tích mặt nước lớn để liên kết với doanh nghiệp. Tại phường An Bình, tỉnh Đồng Tháp, ông Nguyễn Đức Trung ký hợp đồng nuôi cá rô phi gia công trên 6 ha mặt nước, mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi vụ. Ông Trung còn sáng tạo khi gieo cấy lúa mùa nổi sau khi thu hoạch, vừa có thêm nguồn thu, vừa cải thiện môi trường ao nuôi.
Cá rô phi thích nghi rộng, tăng trưởng nhanh, ít dịch bệnh, hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) chỉ 1,4 - mức lý tưởng để tối ưu chi phí. Đây là lợi thế khiến nhiều hộ mạnh dạn chuyển hướng từ cá điêu hồng hay cá tra sang đối tượng mới này.
Phát triển bền vững gắn chế biến và xuất khẩu
Ngoài ưu điểm dễ nuôi, ít bệnh, chi phí thấp, cá rô phi còn được đánh giá cao về môi trường. Trong mô hình luân canh tôm - lúa, cá rô phi được ví như chiếc máy làm sạch môi trường nước, chúng ăn tất cả các chất hữu cơ từ quá trình nuôi tôm thải ra. Vì vậy, hoàn toàn không tốn bất kỳ nguồn chi phí nào, mà nhà nông vẫn có thu nhập. Ngoài bán ở các chợ để ăn tươi, cá rô phi còn được chế biến thành cá chả, khô cá rô phi, thị trường tiêu thụ rất tốt.
Cá rô phi được nuôi trong môi trường kiểm soát tốt, chất lượng luôn được đảm bảo cho an toàn thực phẩm. Ảnh: Hoàng Vũ.
Ông Lê Hồng Lữ, ấp Mười Biển, xã Tân Thạnh, tỉnh An Giang canh tác trên diện tích 4ha theo mô hình luân canh tôm - lúa, đang có thêm nguồn thu nhập phụ từ con cá rô phi. Ông Lữ cho biết, mặc dù cá rô phi không phải là đối tượng thả nuôi chính nhưng chúng thích nghi và phát triển rất nhanh, nhờ môi trường lý tưởng của mô hình tôm - lúa. Nhất là vào thời điểm mùa mưa, nguồn nước dồi dào, nước lợ nuôi tôm được pha loãng hoặc những tháng trồng lúa, cá rô phi phát triển rất nhanh.
“Cứ cách một vài ngày, tôi lại giăng lưới bắt từ 20-30 kg cá rô phi, giá thương lái thu mua hiện nay từ 25.000 - 30.000 đồng/kg. Nhờ đó, tôi có thêm thu nhập từ 500.000 - 700.000 đồng mà gần như không tốn chi phí đầu tư”, ông Lữ chia sẻ.
Hiện Công ty CP Nam Việt đã đầu tư vùng nuôi đạt chuẩn GlobalGAP, ASC ngay tại An Giang và xây dựng nhà máy chế biến sâu. Sản phẩm philê, cá rô phi tẩm gia vị được xuất sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc. Đại diện Nam Việt kỳ vọng cá rô phi sẽ trở thành sản phẩm xuất khẩu chủ lực thứ hai của Việt Nam sau cá tra.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, để phát triển bền vững, địa phương đang quy hoạch vùng nuôi tập trung, khuyến khích áp dụng kỹ thuật hiện đại, con giống chất lượng, đồng thời thúc đẩy liên kết chuỗi giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Điểm then chốt là gắn sản xuất với chế biến sâu, tạo sản phẩm có giá trị gia tăng, hình thành thương hiệu thủy sản ĐBSCL trên bản đồ thế giới.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, hạn mặn diễn biến phức tạp, cá rô phi còn là giải pháp thích ứng hữu hiệu. Sức chịu đựng tốt với nhiều điều kiện môi trường giúp loài cá này trở thành “người bạn đồng hành” an toàn của nông dân ĐBSCL.
