Hợp tác xã 'trong cái khó, ló cái hay'

HTX Cây ăn quả đặc sản và Chăn nuôi - Thuỷ sản Quyết Thắng (tỉnh Hưng Yên) được thành lập và đi vào hoạt động tháng 9/2017, có 17 thành viên góp vốn. Khởi đầu HTX chỉ trồng thâm canh cây nhãn, các cây ăn quả đặc sản. Khi xảy ra đại dịch Covid-19 (các năm 2020 và 2021), HTX không bán được sản phẩm, phải nuôi thêm cá lồng bè trên sông Luộc. Không ngờ, nuôi thuỷ sản luôn mang về thu nhập chính cho HTX kể từ đó đến nay.

Khuyến nông hỗ trợ

Ông Trần Văn Mý, Giám đốc HTX cho biết, để có thể nuôi cá lồng trên sông, HTX phải được các cơ quan chuyên môn kiểm tra, đánh giá chất lượng nguồn nước và lưu tốc dòng chảy tại khu vực dự kiến, khi đảm bảo đủ các tiêu chuẩn theo quy định mới được đặt lồng, xuống giống. Sau còn phải được Cục Đường sông, Bộ Giao thông Vận tải (nay là Cục Hàng hải và Đường thuỷ, Bộ Xây dựng) thẩm tra toạ độ, xác định, HTX chỉ được nuôi thả không quá 100 lồng cá các loại trên sông chảy qua địa bàn.

Theo đó đến nay, HTX phát triển được 9 hộ đầu tư nuôi 60 lồng cá các loại gồm chép, lăng, trắm cỏ, diêu hồng và rô phi lai đơn tính, mỗi năm cung ứng ra thị trường trên 300 tấn cá thịt, doanh thu đạt hơn 19 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 3 tỷ đồng.

Để tháng nào cũng có cá xuất bán, có thu nhập cho tái đầu tư sản xuất, HTX bố trí cơ cấu con giống nuôi hợp lý và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình VietGAHP trong nuôi trồng thuỷ sản, đảm bảo các loại cá thịt tới tay người tiêu dùng đều đạt yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm.

"Rất may khu vực nuôi cá của HTX là một trong các phân lưu của sông Hồng, ít bị ô nhiễm bởi hệ thống thuỷ nông Bắc Hưng Hải và các khu công nghiệp trên địa bàn nên không xảy ra dịch bệnh lớn gây hại cá, khá thuận lợi nuôi thả cá lồng quanh năm. Đặc biệt còn được các cấp chuyên môn của tỉnh hỗ trợ, khuyến khích sản xuất kịp thời, giúp người nuôi luôn có lãi", ông Mý cho biết.

Ông Trần Văn Pháp (thành viên HTX) phấn khởi cho hay, ông nuôi 10 lồng cá, mỗi năm thu hoạch được 53 tấn cá thịt, trừ hết chi phí sản xuất còn dư gần 400 triệu đồng. Riêng 2 tháng đầu năm 2025, ông Pháp cất bán được gần 40 tấn cá chép, thu về trên 2 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 200 triệu đồng.

Có được thu nhập cao như trên, ông Pháp cũng như các hộ trong HTX được Trung tâm Khuyến nông, Sở NN-PTNT tỉnh Hưng Yên (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường Hưng Yên) hỗ trợ một phần con giống và cám cá công nghiệp. Đồng thời, ông Pháp còn cơ cấu tỷ lệ xuống giống nuôi sao cho thu cá thương phẩm chủ yếu vào các ngày tuần, tiết, lễ, Tết, nhất là vào dịp sau Tết Nguyên Đán hàng năm.

Giải pháp giảm thất thoát cá nuôi lồng bè trên sông

Theo ông Pháp, nuôi cá lồng trên sông có rất nhiều lợi thế như tận dụng được tiềm năng mặt nước tự nhiên sẵn có thay vì phải đào ao nuôi rất vất vả và tốn kém; cho phép nuôi cá với mật độ cao để đạt năng suất, chất lượng vượt trội; cá nuôi trong lồng bè dễ chăm sóc, quản lý và kiểm soát dịch bệnh.

Đặc biệt, do nước sông chảy thường xuyên nên rất giàu oxy, giúp cá phát huy bản năng vận động, tăng cường trao đổi chất, tăng sức đề kháng, tăng chất lượng thịt. Dòng chảy trên sông còn giúp rửa trôi thức ăn thừa và tồn dư thuốc phòng trừ nấm bệnh, giảm thiểu nguy cơ phát sinh dịch bệnh cá lồng. Nhờ vậy, năng suất cá nuôi sông luôn cao gấp 20 - 30 lần cá nuôi trong ao đất, thịt cá nuôi trên sông cũng thơm ngon, săn mềm, xào nấu không ra nước và bán được cao hơn sản phẩm cùng loại nuôi trong ao đất khoảng 10 - 15 nghìn đồng/kg (tuỳ loại).

Ông Trần Văn Liễu (thành viên HTX) chia sẻ, để nuôi cá lồng bè đạt hiệu quả cao, cần chọn những khúc sông thoáng đãng, độ sâu trên 3m, nước chảy không quá xiết, không bị ô nhiễm bởi nước thải công nghiệp, nước sản xuất nông nghiệp và nước thải sinh hoạt.

Vị trí đặt lồng phải thuận tiện cho việc đi lại chăm sóc, xuất, nhập cá và các loại vật tư nuôi, lồng bè cũng phải xây dựng vững chắc, neo giữ cố định đảm bảo không bị trôi lồng vào mưa bão. Trong đó, từ tháng 1 đến tháng 4 và tháng 12 hàng năm cá rất hay nhiễm bệnh do virus, gây thất thoát lớn. Để giảm thiểu thiệt hại, cần chọn con giống khỏe mạnh, sạch bệnh; tăng cường vệ sinh, khử khuẩn lồng bè và các dụng cụ (sọt, lưới, vượt, ống dây).

Đặc biệt phải thường xuyên xử lý môi trường nước bên trong lồng bè bằng vôi hoặc viên TCCA hay BKD, kết hợp cho cá ăn thêm Vitamin C hoặc bột tỏi để tăng sức đề kháng. Có thể dùng một số chất kháng sinh phòng ngừa dịch bệnh cho cá nhưng phải nằm trong danh mục nhà nước cho phép sử dụng cho nuôi thủy sản để đảm bảo an toàn thực phẩm. Bằng những cách làm trên đây, ông Liễu nuôi 5 lồng cá, mỗi năm thu được 26 tấn cá thịt, lợi nhuận 200 - 250 triệu đồng.

"Bên cạnh nuôi cá lồng bè trên sông, HTX còn duy trì sản xuất 3ha cây dược liệu địa hoàng và 30ha nhãn đặc sản gắn với du lịch cộng đồng, mỗi năm thu hút hàng trăm đoàn khách quốc tế và trong nước đến thăm quan, trải nghiệm. Dự kiến năm nay, HTX được mùa nhãn, sản lượng ước đạt 450 tấn quả vì 100% diện tích nhãn Hưng Yên đều rất sai hoa, bao gồm nhãn của HTX. Hiện diễn biến thời tiết khá thuận lợi cho cây nhãn kết trái", ông Trần Văn Đệ, thành viên HTX cho biết.