Chuỗi liên kết, lời giải cho bài toán phòng dịch và đầu ra

Dịch tả heo Châu Phi xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2019 và đến nay vẫn chưa thể kiểm soát triệt để do chưa có thuốc điều trị và vaccine đặc hiệu. Chỉ sau vài năm, dịch bệnh đã gây thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng, khiến hàng trăm nghìn hộ chăn nuôi trắng tay vì buộc phải tiêu hủy đàn.

Trong bối cảnh đó, nhiều hộ nuôi heo cá thể đã mạnh dạn chuyển sang mô hình nuôi heo rừng lai theo chuỗi liên kết với doanh nghiệp. Cách làm này vừa giúp phòng chống dịch bệnh hiệu quả nhờ quy trình kỹ thuật đồng bộ, vừa đảm bảo đầu ra ổn định cho người chăn nuôi.

Kỹ thuật đồng bộ – Chìa khóa vàng trong phòng dịch

Một trong những mô hình tiêu biểu hiện nay là hệ thống hợp tác chăn nuôi của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Heo rừng Đồng Tháp, hiện đang liên kết với hơn 7.000 hộ dân trên cả nước. Doanh nghiệp cung cấp con giống chất lượng, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học và bao tiêu toàn bộ sản phẩm.

Theo ông Đoàn Phan Dinh, Giám đốc công ty, nguyên tắc “nội bất xuất – ngoại bất nhập” chính là yếu tố sống còn bảo vệ đàn heo. Toàn bộ heo được thu mua tập trung, không bán lẻ tự do và không cho người lạ vào khu chuồng trại. Cổng ra vào đều có hố khử trùng, tường rào mềm ngăn cách, kỹ thuật viên kiểm soát chặt chẽ quá trình vận hành.

Bà Đoàn Thị Lệ, một hộ chăn nuôi ở Đồng Tháp, cho biết trước đây gia đình bà nuôi heo trắng thịt nhưng hiệu quả kinh tế thấp, “được mùa mất giá” triền miên. Năm 2019, bà chuyển sang nuôi heo rừng lai theo liên kết của công ty. Từ 10 con giống ban đầu, trang trại của bà hiện đã mở rộng hơn 300m², nuôi 80 con heo rừng lai, gồm 30 heo nái sinh sản. “Nuôi heo rừng lai vừa dễ chăm sóc, ít dịch bệnh, lại được công ty bao tiêu với giá ổn định. Nhờ vậy, gia đình tôi yên tâm mở rộng quy mô mà không còn nỗi lo mất giá hay bị dịch cuốn trôi thành quả”, bà Lệ chia sẻ.

Trong mô hình này, công ty còn phân công kỹ thuật viên đến từng hộ, hướng dẫn vệ sinh chuồng trại, pha dung dịch sát trùng (Virocid, Biouv…) 2 lần/ngày, đồng thời tiêm phòng bắt buộc các bệnh khác như dịch tả cổ điển, tụ huyết trùng, tai xanh, lở mồm long móng. Mỗi hộ đều có sổ nhật ký chăn nuôi để theo dõi sức khỏe đàn, lượng thức ăn và môi trường nuôi.

Theo các chuyên gia thú y, chỉ riêng việc hạn chế người lạ ra vào chuồng đã giúp giảm tới 70% nguy cơ dịch tả heo Châu Phi xâm nhập. Đây chính là lợi thế mà mô hình nuôi heo rừng lai liên kết đem lại so với chăn nuôi nhỏ lẻ.

Doanh nghiệp đồng hành – Bền vững từ trang trại đến thị trường

Hiện, Công ty Heo rừng Đồng Tháp đã xây dựng 5 chi nhánh. Giai đoạn 2025-2026, doanh nghiệp dự kiến mở thêm 11 chi nhánh mới tại ĐBSCL nhằm hình thành mạng lưới kỹ thuật và thu mua rộng khắp, hỗ trợ kịp thời khi dịch bùng phát.

Không chỉ dừng lại ở việc bao tiêu sản phẩm, công ty còn hỗ trợ tái đàn sau dịch thông qua cung cấp giống giá ưu đãi, thấp hơn thị trường 50%, hướng dẫn cải tạo và vệ sinh chuồng trại trước khi nhập đàn mới, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với giá cố định, giảm rủi ro “rớt giá” cho nông dân.

Ông Huỳnh Tất Đạt, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, nhận định: “Nuôi heo rừng lai liên kết doanh nghiệp là hướng đi bền vững, vừa kiểm soát dịch bệnh, vừa đảm bảo đầu ra cho bà con. Đây là yếu tố quan trọng giúp nông dân yên tâm tái đàn, không bỏ trống chuồng trại khi dịch xảy ra”.

Trên thực tế, những hộ nuôi nhỏ lẻ, tự phát thường không đủ khả năng phòng dịch và tìm đầu ra ổn định. Do đó, ngành nông nghiệp địa phương đang khuyến khích mạnh mẽ bà con tham gia các chuỗi liên kết để vừa giảm thiểu rủi ro dịch bệnh, vừa nâng cao giá trị kinh tế.

Ông Đoàn Phan Dinh nhấn mạnh: “Trong cuộc chiến chống dịch tả heo Châu Phi ‘kẻ thù vô hình’ của ngành chăn nuôi, việc nuôi riêng lẻ khiến bà con luôn bị động và dễ trắng tay. Ngược lại, nuôi theo chuỗi liên kết với kỹ thuật đồng bộ và chính sách hỗ trợ rõ ràng sẽ giúp bà con đứng vững, ngay cả khi dịch bùng phát”.

Nhờ sự đồng hành của doanh nghiệp, mô hình này đã chứng minh hiệu quả, mang lại lợi ích kép: an toàn dịch bệnh và đầu ra bền vững. “Dân ủng hộ – cán bộ đồng tình – doanh nghiệp quyết tâm”, đây chính là mắt xích quan trọng tạo nên chuỗi giá trị chăn nuôi heo rừng lai đang lan tỏa ở ĐBSCL và miền Trung hiện nay.