[Bài cuối] Xây hàng rào an toàn sinh học nhiều lớp

Không lúng túng trước dịch bệnh

Những ngày đầu tháng 8, chuồng lợn của gia đình ông Trần Hữu Quang ở thôn Bắc Sơn, xã Lê Quý Đôn, tỉnh Hưng Yên bỗng chốc trở thành tâm điểm lo lắng của cả làng khi lợn có dấu hiệu bỏ ăn, lờ đờ rồi chết. Ngay lập tức, ông Quang báo với chính quyền xã. Kết quả xét nghiệm cho thấy lợn của gia đình ông dương tính virus dịch tả lợn Châu Phi.

“Đàn lợn nhà tôi không nhiều nhưng nếu bị cuốn đi hết bởi dịch bệnh coi như mất trắng. May mà cán bộ thú y xã xuống ngay, hướng dẫn cách xử lý nên tôi cũng bớt hoang mang”, ông Quang bộc bạch.

Ngay sau khi dịch xuất hiện, cả gia đình ông Quang và chính quyền xã đã khẩn trương triển khai biện pháp ngăn chặn. Trước cửa chuồng lợn, những tấm xốp nhúng dung dịch khử trùng được đặt sẵn, ai ra vào đều phải giẫm qua. Trong chuồng, vôi bột trắng xóa phủ kín, thuốc khử trùng được phun hàng ngày.

Với tổng đàn hơn 8.000 con lợn, chủ yếu chăn nuôi nhỏ lẻ, xã Lê Quý Đôn đã thành lập tổ công tác, đi từng ngõ, gõ từng chuồng, rà soát các hộ chăn nuôi và giết mổ, đồng thời vận động người dân ký cam kết không giấu dịch, không bán chạy lợn bệnh. Chỉ trong ít ngày, toàn bộ 269 hộ chăn nuôi và 11 cơ sở giết mổ trên địa bàn đều đặt bút ký, thể hiện tinh thần đồng lòng chống dịch.

Tính đến đầu tháng 8/2025, dịch tả lợn Châu Phi đã xuất hiện rải rác ở 44 hộ thuộc 33 thôn của 19 xã trong tỉnh Hưng Yên. Toàn tỉnh ghi nhận 718 con lợn mắc bệnh, buộc phải tiêu hủy với tổng khối lượng hơn 29,6 tấn.

Không riêng Lê Quý Đôn, những ngày cao điểm dịch bệnh, ngành chăn nuôi và thú y của xã Hưng Hà cũng trong tình trạng “sẵn sàng ứng chiến”. Chính quyền xã đã cử cán bộ thú y xuống tận hộ dân, phát tài liệu, hướng dẫn kỹ thuật phòng bệnh, từ khử trùng chuồng trại cho đến quy trình chăm sóc an toàn sinh học.

Quan điểm của xã Hưng Hà rất rõ ràng, chống dịch không chỉ là việc của chính quyền hay cơ quan thú y mà là trách nhiệm chung của mỗi hộ chăn nuôi. Người dân không được chủ quan, cũng không nên hoang mang mà cần tỉnh táo, bình tĩnh thực hiện nghiêm biện pháp phòng dịch. Bởi chỉ khi cả cộng đồng cùng chung tay, dịch tả lợn Châu Phi mới có thể được kiểm soát, sản xuất chăn nuôi mới vững vàng đi qua “cơn sóng dữ” này.

Hàng rào sinh học nhiều lớp bảo vệ đàn vật nuôi

Ngay khi những thông tin về dịch tả lợn Châu Phi có nguy cơ bùng phát, chính quyền và ngành chuyên môn ở Hưng Yên đã nhanh chóng vào cuộc. Từ tỉnh đến xã, từ cán bộ thú y đến từng hộ chăn nuôi, tinh thần “phòng bệnh từ sớm, từ xa” được nhắc đi nhắc lại và trở thành ý thức chung.

Chính quyền các cấp, ngành chuyên môn và từng hộ chăn nuôi đều xác định, chăn nuôi an toàn sinh học chính là “lá chắn” hữu hiệu nhất để bảo vệ đàn lợn và sinh kế của người dân.

Những khu chuồng trại giờ được siết chặt thêm khâu vệ sinh, khử trùng. Người dân đã quen với việc hạn chế khách lạ ra vào chuồng, phương tiện vận chuyển được phun thuốc sát trùng ngay từ cổng, nguồn con giống và thức ăn được kiểm soát kỹ lưỡng.

Trên thực tế, những hộ áp dụng nghiêm túc quy trình an toàn sinh học từ vệ sinh, khử trùng chuồng trại đến kiểm soát con giống và thức ăn, hạn chế người ra vào khu vực nuôi… đã giảm thiểu tối đa rủi ro dịch bệnh.

Với kinh nghiệm dày dặn sau nhiều năm đối mặt dịch bệnh, bà con nông dân ở xứ Nhãn hiểu rằng, chăn nuôi an toàn sinh học không chỉ là khuyến cáo của ngành thú y mà chính là tấm lá chắn để bảo vệ đàn lợn và sinh kế của gia đình.

Không còn tâm lý bị động hay hoang mang như những ngày đầu đối mặt với dịch tả lợn Châu Phi năm 2019, người dân Hưng Yên giờ đã vững vàng hơn, chủ động hơn. Sự vào cuộc kịp thời của chính quyền địa phương cùng nỗ lực của người chăn nuôi đã tạo nên một “hàng rào” sinh học chắc chắn, giúp đàn lợn an toàn trước diễn biến dịch bệnh khó lường.

“Dịch tả lợn Châu Phi vẫn đang là mối đe dọa lớn với ngành chăn nuôi, nhất là ở các hộ nhỏ lẻ. Những nơi chưa thực hiện nghiêm ngặt quy trình chăn nuôi an toàn sinh học đều có nguy cơ dịch bệnh xâm nhập, lây lan rất cao”, ông Lê Văn Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Hưng Yên chia sẻ.

Theo đó, ngay khi dịch bệnh xảy ra, Chi cục đã cử cán bộ chuyên môn bám sát cơ sở, phối hợp với các trạm kỹ thuật nông nghiệp tại xã, phường để hướng dẫn người dân phòng, chống dịch. Đồng thời siết chặt kiểm soát điều kiện giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm. Điều quan trọng nhất là phải phát hiện sớm, xử lý triệt để ổ dịch khi mới xuất hiện, có như vậy mới ngăn chặn được dịch bệnh lây lan trên diện rộng.

Cùng với đó, tỉnh Hưng Yên đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu các địa phương vào cuộc quyết liệt, mở lớp tập huấn, tăng cường tuyên truyền để bà con hiểu rõ và áp dụng biện pháp vệ sinh phòng bệnh, chăn nuôi an toàn sinh học.

“Tỉnh Hưng Yên đang tập trung xây dựng các chuỗi sản xuất, cơ sở và vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh. Đây chính là hướng đi lâu dài để bảo vệ ngành chăn nuôi bền vững”, ông Lê Văn Thắng khẳng định.

Về những biện pháp cụ thể, lãnh đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Hưng Yên nhấn mạnh, đơn vị đã tham mưu để Sở Nông nghiệp và Môi trường cấp phát hóa chất khử trùng tiêu độc cho các địa phương. Hiện Chi cục đang dự trữ 37.000 lít hóa chất để chủ động ứng phó, ở địa phương nào có dấu hiệu, ngay lập tức sẽ hướng dẫn bà con khử trùng, tiêu độc tại hộ và thôn.

“Dù vậy, khó khăn vẫn còn nhiều khi số hộ chăn nuôi nhỏ chiếm tỷ lệ lớn. Không phải ai cũng quen với việc kiểm soát người ra vào trại, ghi chép sổ sách hay chủ động kê khai chăn nuôi. Thậm chí có xã chưa có nguồn hóa chất dự trữ, kinh phí chống dịch còn eo hẹp. Đây là những điểm yếu khiến công tác phòng dịch chưa thật sự bền vững”, ông Thắng thẳng thắn nhìn nhận: “Chưa kể đến việc cán bộ thú y cấp xã hiện nay còn mỏng, việc kiểm tra, xác minh ổ dịch gặp nhiều khó khăn. Báo cáo từ cơ sở có nơi vẫn chậm, thiếu kịp thời.”

Về kế hoạch thời gian tới, ông Thắng cho biết: “Bên cạnh công tác phòng chống dịch bệnh, các xã, phường cần đẩy mạnh hơn nữa chăn nuôi an toàn sinh học. Việc quan trọng cấp thiết là cần kiện toàn lại lực lượng thú y cơ sở để họ thực sự là cánh tay nối dài trong giám sát, phát hiện và xử lý dịch bệnh.”

“Đặc biệt, tháng vệ sinh khử trùng tiêu độc sẽ tiếp tục được triển khai trên toàn tỉnh theo kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đây là giải pháp then chốt, vừa phòng chống dịch tả lợn Châu Phi, vừa ngăn chặn các dịch bệnh nguy hiểm khác”, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Hưng Yên cho hay.

Đến tháng 8/2025, tổng đàn lợn của tỉnh Hưng Yên ước đạt trên 1,2 triệu con, tăng khoảng 1,4% so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng cũng đạt gần 140.000 tấn, cao hơn 1,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Hiện nay, chăn nuôi ở Hưng Yên đang có sự chuyển dịch rõ rệt theo hướng tập trung, hiện đại hơn. Toàn tỉnh có gần 3.400 trang trại, trong đó chăn nuôi lợn chiếm tỷ lệ lớn nhất với hơn 60%. Đáng chú ý, các trang trại đang giữ vai trò chủ lực trong cơ cấu chăn nuôi khi đàn lợn tại trang trại chiếm trên một nửa tổng đàn của tỉnh.