Đánh thức khát vọng thoát nghèo: [Bài 3] Giấc mơ xanh trên đất dốc

Tháng 5, Điện Biên mưa rất phũ, những cơn mưa rừng đổ về ràn rạt… Đất đồi đỏ au trở nên vàng sậm, bở tơi. Mùa này cây cối tốt tươi, nhưng trong ngút ngàn xanh ấy, vẫn còn không ít diện tích chỉ là cây “chó đẻ” - loài cây không thể nuôi sống đồng bào Tuần Giáo. 

Tuần Giáo đất nghèo, khí hậu khắc nghiệt, chẳng dễ cho cây trồng phát triển. Nhưng cũng từ mảnh đất nghèo khó ấy, cây mắc ca đã thắp lên niềm hi vọng. Mắc ca không chỉ là cây nông nghiệp mà còn là biểu tượng của sự hồi sinh, của nỗ lực vươn lên sau những lần thất bại.

Hồi sinh đất khát

Cây mắc ca được trồng thử nghiệm tại Tuần Giáo từ năm 2013. Sau hơn 10 năm, những diện tích đầu tiên đã cho thu hoạch với hiệu quả kinh tế khả quan, giá bán dao động từ 30.000 - 50.000 đồng/kg quả tươi.

Bài liên quan

Đánh thức khát vọng thoát nghèo: [Bài 2] Cây mắc ca và hành trình thử thách trên đất nghèo

Chúng tôi có mặt ở huyện Tuần Giáo đúng vào ngày địa phương thực hiện lễ ra quân trồng mắc ca dưới sự động viên của lãnh đạo tỉnh Điện Biên. Việc trồng và chăm sóc mắc ca đã trở thành ngày hội toàn dân của Tuần Giáo. Bà con hỗ trợ, đổi công cho nhau trồng cây.

Ông Lường Văn Khuyên - Chủ tịch UBND xã Quài Cang (huyện Tuần Giáo) chia sẻ: “Có bản bà con dành cả ngày công để giúp hộ neo đơn trồng mắc ca, tưới nước cho vườn cây. Đến nay, toàn huyện Tuần Giáo đã có gần 8.000 hộ tham gia trồng mắc ca. Từ năm 2021 đến 2024, huyện đã trồng mới hơn 5.900 ha mắc ca, trở thành huyện có diện tích mắc ca lớn nhất nước.

Qua trồng thử nghiệm cho thấy, mỗi hecta trồng khoảng 280 cây, cho 1,5 – 2 tấn quả. Giá thu mua quả tươi hiện dao động từ 30.000 - 50.000 đồng/kg, tức mỗi hecta cho thu nhập khoảng 45 – 100 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều so với trồng ngô hay lúa nương. Cây cho quả bói sau 5 năm, thu ổn định từ năm thứ 6, vòng đời kéo dài tới 60 năm. Huyện đặt mục tiêu mỗi hộ có ít nhất 100 cây để tạo nguồn thu lâu dài”.

Giữa vùng đất được gọi là “đất gió”, giờ đây gió không còn thổi qua những đồi trọc nữa, những vườn mắc ca đang dần phủ xanh đồi trọc. Cũng đã có những vườn mắc ca cho thu hoạch, nhiều hộ đã bắt đầu có thêm thu nhập từ mắc ca. Như gia đình ông Quàng Văn Mi (bản Giáng, xã Quài Nưa) mỗi năm bán 7–8 tấn quả, thu về khoảng 300–400 triệu đồng. Dưới tán mắc ca, nhiều hộ còn trồng xen canh dứa, cà phê, cây ăn quả để lấy ngắn nuôi dài, có thêm thu nhập trước khi mắc ca vào giai đoạn cho thu nhập chính. Những đồi trọc năm xưa giờ đã bắt đầu xanh lại.

Bài liên quan

Đánh thức khát vọng thoát nghèo: [Bài 1] Những giấc mơ dang dở

Cùng với đó, chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ mắc ca ngay tại địa phương đã hình thành. Nhà máy sơ chế mắc ca đầu tiên với dây chuyền tách vỏ, tách nhân, sấy khô… đã được quy hoạch, chuẩn bị hoạt động khi vùng nguyên liệu đủ lớn. Hiện Tập đoàn TH True Milk đang khảo khát các vị trí xây dựng nhà máy, dự kiến sẽ khởi công dịp 2/9 năm nay.

Hiện tại, trên địa bàn thị trấn huyện Tuần Giáo đã có 3 cơ sở chế biến và tiêu thụ hạt mắc ca. Đại diện cơ sở chế biến của chị Doãn Thị Thoa ở khối Tân Giang (thị trấn Tuần Giáo) cho biết, mỗi năm cơ sở thu mua khoảng gần 100 tấn quả mắc ca xanh với giá từ 40.000 - 50.000đ/kg quả tươi. Giá mắc ca thành phẩm dao động từ 280.000 – 300.000đ/kg. Hiện cơ sở này cho ra rất nhiều sản phẩm từ mắc ca như hạt mắc ca, rượu mắc ca, tinh dầu mắc ca, bánh mắc ca, muối vừng mắc ca…

Những kết quả bước đầu về mắc ca ở Tuần Giáo đang là cơ sở để người dân địa phương trở về lao động, sản xuất, làm giàu trên đất dốc. Mắc ca không còn là cây thử nghiệm mà đã trở thành biểu tượng của khát vọng hồi sinh trên đất dốc.

Giấc mơ xanh đã thành hình

Ông Đinh Bảo Dũng, Bí thư Huyện ủy Tuần Giáo nhấn mạnh: “Cây mắc ca không phải là sự may rủi, mà là chiến lược có căn cứ được rút ra từ những bài học kinh nghiệm trong thực tiễn. Chúng tôi xác định đây không chỉ là nhiệm vụ phát triển kinh tế đơn thuần mà còn là yêu cầu chính trị quan trọng, phải làm đến nơi đến chốn, bởi người dân đã chịu quá nhiều thiệt thòi.

Dù trong bất kỳ điều kiện tổ chức bộ máy nào, kể cả khi chuyển sang hoạt động theo mô hình hai cấp, chúng tôi vẫn kiên trì bám sát mục tiêu, đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết".

Câu chuyện mắc ca ở Tuần Giáo không chỉ đơn thuần là chuyển đổi cây trồng, mà còn là biểu tượng cho quá trình tái thiết lại niềm tin, nơi từng bị bào mòn bởi nhiều dự án nông – lâm thất bại. Đó là minh chứng rằng, làm nông nghiệp muốn thành công không chỉ cần giống tốt, đất tốt mà còn cần cách làm tốt, liên kết tốt…, vượt lên trên tất cả là sự cần cù nhẫn nại, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và người dân có khát vọng thoát nghèo.

Ông Lường Văn Khuyên - Chủ tịch UBND xã Quài Cang kể: Mùa khô năm ngoái, chính quyền huyện đã phải huy động dân quân, bộ đội, xe chở téc nước lên đồi tưới ẩm cho vườn mắc ca của bà con ở những vùng khô hạn. Thực sự điều này làm cho người dân càng thêm tin và quyết liệt. Và cũng lần đầu sau rất nhiều năm, người Tuần Giáo dám nghĩ đến một thành quả thực sự từ đất.

Bao đời nay nông dân Tuần Giáo sống nhờ vào đất. Nhưng mảnh đất nghèo nên giấc mơ cũng đạm bạc. Song, mỗi một vùng đều có cơ hội để tái sinh, nếu đủ niềm tin làm lại. Tuần Giáo không chọn cách chờ đợi, họ chọn trồng mắc ca như một lời tri ân đất. Cây mắc ca không chỉ nở hoa trên đất dốc mà trong lòng người đã xanh lại giấc mơ.

Từ những đồi đất cằn cỗi, cây mắc ca đã mở ra một con đường mới cho nông nghiệp Tuần Giáo, con đường của niềm tin, của sự đổi thay bền vững. Hơn cả một cây trồng, đó là biểu tượng của khát vọng vươn lên, là minh chứng rằng nếu con người đồng lòng, đất nghèo cũng có thể nở hoa. Và hành trình ấy vẫn đang tiếp tục, bằng bàn tay cần mẫn và trái tim đầy hi vọng của những nông dân nơi miền đất gió.

Những con số hàng nghìn hecta, hàng trăm tấn sản phẩm, hàng trăm triệu đồng thu nhập… đang dần định hình nền kinh tế nông nghiệp mới, hiện đại và bền vững ở Tuần Giáo. Và biết đâu, một ngày không xa, nơi đây sẽ trở thành vựa mắc ca lớn nhất cả nước,và mắc ca sẽ là niềm tự hào của Điện Biên đang chuyển mình mạnh mẽ.