Sự hung bạo đang đe dọa lối sống văn minh. Ảnh: AI.
Sự hung bạo không khác gì một ung nhọt của cộng đồng văn minh. Sự hung bạo diễn ra ở nhiều nơi và không còn mang tính cá biệt. Sự hung bạo trên đường phố khi va quệt giao thông, sự hung bạo trong chung cư khi phát sinh mâu thuẫn. Người đàn ông 32 tuổi Đ.C.T thượng cẳng chân hạ cẳng tay với một người phụ nữ tại Sky Central Hà Nội đêm 9/8, đã bị cơ quan chức năng tạm giữ hình sự, nhưng dư âm vẫn thật nhức nhối cho xã hội.
Bất kỳ sự hung bạo nào cũng để lại dấu ấn tiêu cực sâu sắc. Sự hung bạo không chỉ là những cú đấm, cái tát hay những lời quát mắng, mà còn bao gồm cả sự áp bức tinh thần, sự xúc phạm danh dự và sự chèn ép quyền lợi của người khác.
Khi những hành vi ấy xuất hiện, chúng không chỉ gây tổn hại trực tiếp cho nạn nhân mà còn làm xói mòn niềm tin và sự gắn kết trong cộng đồng. Xã hội văn minh được xây dựng dựa trên nguyên tắc tôn trọng, đối thoại và bình đẳng, mọi biểu hiện của sự hung bạo đều trở thành nỗi âu lo.
Từ trường hợp Đ.C.T, sự phẫn nộ của dư luận cho thấy sự hung bạo đang khiến môi trường sống trở nên bất an. Bởi lẽ, ở đó không chỉ có sự kém ý thức pháp luật mà còn phơi bày thái độ xem thường nhân phẩm và tính mạng của người khác.
Một vụ xô xát ở nơi công cộng, một vụ bạo lực gia đình hay một hành vi đe dọa trên mạng xã hội đều có thể làm cộng đồng dao động. Người chứng kiến sẽ cảm thấy sợ hãi, lo lắng, thậm chí mất niềm tin vào khả năng tự bảo vệ của xã hội. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi sự hung bạo được lặp lại, lan rộng hoặc trở thành “bình thường mới” trong nhận thức của một bộ phận dân cư.
Trong môi trường làm việc, sự hung bạo dù là lời nói hay hành vi, sẽ phá vỡ văn hóa tổ chức, gây áp lực tâm lý cho nhân viên, làm giảm hiệu suất và tạo ra một bầu không khí độc hại. Trong gia đình, bạo lực khiến các mối quan hệ rạn nứt, để lại những vết thương tâm lý lâu dài, nhất là cho trẻ em. Còn trong đời sống xã hội, sự hung bạo khiến người dân ngần ngại tham gia các hoạt động cộng đồng, sợ trở thành nạn nhân hoặc bị cuốn vào rắc rối.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự hung bạo. Yếu tố cá nhân có thể kể đến là tính khí nóng nảy, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc, sự bất ổn tâm lý hoặc ảnh hưởng của rượu bia, chất kích thích. Yếu tố xã hội bao gồm áp lực kinh tế, chênh lệch giàu nghèo, môi trường giáo dục chưa chú trọng đến kỹ năng sống và sự lan truyền của nội dung bạo lực qua truyền thông. Ngoài ra, những kẽ hở pháp lý hoặc việc xử lý chưa nghiêm cũng có thể vô tình khuyến khích hành vi hung bạo.
Làm sao để khống chế và ngăn ngừa sự hung bạo? Một xã hội văn minh cần đặt trọng tâm vào giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng kiểm soát cảm xúc và giải quyết xung đột một cách hòa bình. Trong nhà trường, ngoài kiến thức chuyên môn, học sinh cần được học cách lắng nghe, tôn trọng sự khác biệt và tìm giải pháp chung thay vì áp đặt. Trong cộng đồng, các chương trình truyền thông, chiến dịch nâng cao nhận thức cần liên tục được triển khai, giúp mọi người hiểu rõ tác hại của hung bạo và khuyến khích ứng xử văn minh.
Cần có cơ chế pháp luật đủ mạnh để răn đe và xử lý nhanh chóng mọi hành vi hung bạo. Pháp luật không chỉ dừng ở việc trừng phạt sau khi sự việc xảy ra, mà còn cần những biện pháp ngăn ngừa như lệnh cấm tiếp xúc, bảo vệ nạn nhân, hoặc tư vấn bắt buộc cho người có nguy cơ gây bạo lực. Tính minh bạch và kịp thời trong xử lý cũng giúp cộng đồng yên tâm, củng cố niềm tin vào hệ thống công lý.
Thực tế chứng minh, nhiều vụ hung bạo có thể được ngăn chặn nếu có sự can thiệp từ sớm. Các trung tâm tư vấn tâm lý, đường dây nóng, nhóm hỗ trợ cộng đồng cần hoạt động hiệu quả, dễ tiếp cận và thân thiện để người dân có thể tìm đến khi cần. Đặc biệt, những người có dấu hiệu bất ổn tâm lý hoặc từng có hành vi bạo lực cần được theo dõi và giúp đỡ kịp thời, tránh tái phạm.
Cộng đồng chính là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại sự hung bạo. Khi hàng xóm, đồng nghiệp, bạn bè cùng quan tâm, hỗ trợ và dám lên tiếng trước hành vi sai trái, môi trường sống sẽ trở nên an toàn hơn. Mô hình “tổ tự quản”, “tổ hòa giải” hoặc ban quản lý chung cư tích cực cũng giúp phát hiện và giải quyết sớm mâu thuẫn.
Sự hung bạo, dù xuất phát từ nguyên nhân nào, cũng là một mối đe dọa đối với sự ổn định và phát triển của cộng đồng. Xã hội văn minh không thể chỉ trông chờ vào pháp luật thực thi nghiêm khắt, mà cần sự chung tay của từng cá nhân, gia đình, cộng đồng và các tổ chức quần chúng.
Khi mọi người biết kiềm chế cảm xúc, tôn trọng nhau và cùng bảo vệ các giá trị nhân văn, sự hung bạo sẽ không còn chỗ đứng. Đó là con đường để xây dựng một môi trường sống an toàn, nơi niềm tin được bồi đắp và mỗi người có thể yên tâm cống hiến cho tương lai chung.
