Những lưu ý khi thời tiết chuyển mùa ở Tây Nguyên

Tính đến cuối tháng 10/2007 lượng mưa ở hầu khắc các nơi trong khu vực Tây Nguyên đã đạt mức tương đương và vượt trung bình nhiều năm. Hiện nay, lượng mưa và diện mưa đã giảm ở nhiều nơi, chỉ trừ các vùng phía Đông; các yếu tố khí tượng khác cũng thay đổi mạnh mẽ: thời tiết chuyển từ ẩm ướt sang khô hanh, gió chuyển hướng Đông Bắc; nhiệt độ và độ ẩm không khí giảm dần.

Quy luật chung của khí hậu ở Tây Nguyên, từ cuối tháng 10, thời tiết chuyển sang mùa khô nhưng mùa lũ trên các sông suối thì vẫn còn kéo dài đến giữa hoặc cuối tháng 11. Với các đợt hoạt động tăng cường mạnh của không khí lạnh, nhiều khi kết hợp với các nhiễu động khác như bão, áp thấp nhiệt đới, thì mưa lũ lớn vẫn có thể xuất hiện, nhất là với các sông có phần lưu vực nằm ở phía Đông như sông Đắk Bla, sông Ba và một số nhánh sông thuộc hệ thống sông SêRêPốk.

Theo dự báo, trong thời kỳ đầu mùa khô năm 2007 – 2008, sẽ có khoảng 7 - 10 đợt không khí lạnh tăng cường ảnh hưởng đến thời tiết nước ta, trong đó các đợt không khí lạnh hoạt động mạnh trong thời kỳ cuối tháng 10, tháng 11 ảnh hưởng mạnh mẽ tới thời tiết Tây Nguyên. Nhiệt độ hạ thấp dần, thời tiết chuyển hanh khô ở các vùng phía Tây nhưng lại ẩm ướt ở các vùng phía Đông, thậm chí trong thời kỳ cuối tháng 10, tháng 11 còn có thể có mưa lũ lớn ở các vùng này.

Trước diễn biến mới của thời tiết, nhân dân Tây Nguyên cũng nên có những lưu ý trong đời sống sinh hoạt và bố trí sản xuất sao cho phù hợp. Thường thì thời tiết trong thời kỳ chuyển mùa luôn tiềm ẩn những bất lợi đối với sức khỏe của con người và là cơ hội tốt cho các loại dịch bệnh ở vật nuôi, cây trồng xuất hiện.

Thời tiết lạnh và khô là một trong những điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp phát tán, lây lan bệnh. Trong bối cảnh nguy cơ dịch cúm gia cầm và các dịch bệnh trên vật nuôi khác có thể xuất hiện trở lại bất cứ khi nào thì công tác ngăn chặn dịch bệnh, bảo vệ sản xuất, bảo vệ sức khỏe con người là đặc biệt quan trọng. Mọi người phải nêu cao ý thức chung tay vì sức khỏe của bản thân và cả cộng đồng. Trước hết phải nghiêm túc chấp hành các quy định về an toàn trong chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ và sử dụng gia cầm. Trong sinh hoạt hàng ngày cần lưu ý đến việc giữ gìn vệ sinh, tăng cường rèn luyện nâng cao sức khỏe.

Trong sản xuất nông nghiệp, bên cạnh việc đẩy nhanh tốc độ thu hoạch mùa vụ trước, cũng cần tính đến việc bố trí mùa vụ mới sao cho phù hợp, bảo đảm đủ điều kiện chăm sóc và phòng chống sương giá, sâu bệnh cho cây trồng. Tây Nguyên mỗi năm có tới trên 6 tháng mùa khô, trong đó các tháng từ tháng 1 đến tháng 4 là thời gian mà lượng mưa nhỏ hơn nhiều so với lượng bốc hơi, trong đó có nhiều ngày liên tục không có mưa, đồng thời cũng là thời kỳ lượng nước trong sông suối cạn kiệt nhất. Do đó mà nước cho sinh hoạt và sản xuất phụ thuộc nhiều vào khả năng khai thác từ nguồn nước ngầm và nước từ các hệ thống thủy lợi. Vậy nên, thời điểm giao mùa này chính là lúc thực hiện đầu tư sửa chữa, gia cố, tu bổ, nâng cấp các công trình thủy lợi, hồ chứa, đồng thời theo dõi sát, nắm bắt chính xác tình hình biến động mưa - dòng chảy để có phương án đóng cửa hồ tích nước hợp lý.

Với công tác bảo vệ rừng, mùa khô hàng năm ở Tây Nguyên chính là thời kỳ khó khăn bận rộn với nhiều việc cấp bách phải làm. Khi thời tiết chuyển sang khô hanh, lạnh và gió nhiều cũng là lúc những cánh rừng rụng lá, bên cạnh đó là thảm thực bì phát triển mạnh trong mùa mưa nay mặt đất không còn đủ ẩm trở nên khô héo. Chúng kết hợp với nhau tạo thành những vật mồi dễ bén lửa và có thể gây ra cháy rừng. Gió cũng là một yếu tố khiến cho cháy rừng trở nên nguy hiểm hơn. Gió trong mùa khô ở Tây Nguyên khá mạnh và có những đợt thổi liên tục trong nhiều ngày làm cho lớp lá rụng và thảm thực bì mau khô nỏ hơn; gió khiến cho ngọn lửa dễ bén hơn và lây lan nhanh hơn. Việc thực hiện các biện pháp ngăn chặn nguy cơ cháy rừng cần được tiến hành ngay từ đầu mùa khô.

Như đã nêu ở trên, mặc dù đến thời điểm cuối tháng 10 này thời tiết ở phần lớn các vùng trong khu vực Tây Nguyên đang chuyển sang mùa khô nhưng riêng một số vùng phía Đông như lưu vực sông Ba (tỉnh Gia Lai); lưu vực sông ĐắkBla (tỉnh Kon Tum) và một số lưu vực sông suối ở phía đông tỉnh ĐăkLăk, Đắk Nông vẫn đang còn là thời kỳ mưa lũ và có nguy cơ xuất hiện mưa lũ lớn cao nhất trong năm nên ở các vùng này cần tiếp tục có các biện pháp phòng ngừa, hạn chế những tác động tiêu cực của mưa lũ.

Ks. Nguyễn Văn Huy