'Vùng đất vàng’ của nông nghiệp hàng hóa

"Về nông trường Phú Đông, rừng Tổ quốc mênh mông..."

Những ngày tháng 8, chúng tôi men con đường nhựa từ tỉnh lộ 877B chạy 35,5 km từ bến phà Bình Ninh đến tận cùng xã Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp - vùng cuối của địa giới hành chính Đồng Tháp (mới) giáp với biển Đông. Trên đường luôn rộn rã những chuyến xe tải ngược xuôi chở đầy ắp hàng hóa, nông sản.

Mãng cầu xiêm, tôm sú, sả, dừa… là những đặc sản của vùng đất cù lao này theo những chuyến xe tải mang biển số của các tỉnh ĐBSCL vượt khỏi con sông, cánh đồng, tiến vào các thị trường lớn trong và ngoài nước. Trên từng nụ cười nông dân nơi đây ánh lên niềm tự hào về một vùng đất đã thay da đổi thịt từ gian khó thành miền quê trù phú, tràn sức sống.

Trong ký ức của nhiều bậc cao niên nơi đây, Tân Phú Đông từng là “đầu sóng, ngọn gió”, nơi trùng điệp rừng bần, rừng đước, chịu gió mặn quanh năm. Sau giải phóng, những nông trường quốc doanh được thành lập, trong đó nổi bật là Nông trường Phú Đông từng đi vào âm nhạc qua giai điệu da diết của nhạc sĩ Hoàng Phương: “Về nông trường Phú Đông, rừng Tổ quốc mênh mông…”.

Những năm đầu, người dân vừa khai hoang, vừa dựng nhà, vừa chống chọi với phèn, mặn. Rừng đước, rừng bần nhường chỗ cho ruộng lúa, rừng dừa, rừng cói. Cái tên Nông trường Phú Đông đã trở thành biểu tượng của ý chí khai phá, xây dựng vùng đất mới.

Năm 2008, Tân Phú Đông chính thức thành huyện từ 6 xã thuộc cù lao Lợi Quan. Lúc ấy, đây là địa phương nghèo, giao thông cách trở, phải đi phà mới sang đất liền, tỷ lệ hộ nghèo cao, sản xuất nông nghiệp manh mún.

Ông Lê Thanh Đằng, Chủ tịch UBND xã Tân Phú Đông chia sẻ: Khó khăn lớn nhất của địa phương là điều kiện tự nhiên 6 tháng mặn, 6 tháng ngọt, nhưng chính sự khắc nghiệt ấy buộc nông dân phải sáng tạo. Chủ trương của nhiều đời lãnh đạo địa phương luôn đặt mục tiêu phát triển những mô hình nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu, tận dụng lợi thế từng mùa để tạo giá trị cao cho sản phẩm. Từ thủy sản đến rau màu, cây ăn trái, mọi hoạt động sản xuất đều hướng đến hàng hóa quy mô lớn, bền vững và gắn kết với doanh nghiệp.

Ở ấp Bãi Bùn, những ao tôm công nghệ cao trải dài thẳng tắp của Công ty TNHH Nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền đã chứng minh rõ rệt cho sự thay đổi tư duy sản xuất trong nuôi tôm.

Ông Ngô Minh Tuấn, Giám đốc Công ty Nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền cho biết: Nhiều năm qua, việc nuôi tôm luôn gặp khó khăn do ảnh hưởng biến đổi khí hậu, giá vật tư đầu vào tăng cao, giá tôm giảm..., dù nhiều thách thức nhưng người nuôi tôm nơi đây vẫn có cơ hội. Trong đó yếu tố quan trọng là ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nuôi tôm.

Riêng 2 năm nay, ông Tuấn đầu tư mạnh vào nuôi tôm an toàn sinh học, đầu tư phòng xét nghiệm bệnh trên tôm nuôi, kiểm soát nguồn giống và môi trường trước khi thả nuôi. Năm 2025, Công ty đã mở rộng ao nuôi, nâng cấp công nghệ để giảm rủi ro, tăng sản lượng, đảm bảo tôm an toàn và ổn định đầu ra.

Không chỉ sản xuất, doanh nghiệp Tuấn Hiền còn cung cấp tôm giống, chế phẩm xử lý môi trường, thức ăn và tư vấn kỹ thuật giúp nông dân địa phương từng bước chuyển từ nuôi truyền thống sang công nghệ cao. Hoạt động của Công ty góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và giữ gìn môi trường sinh thái.

Vựa nông sản hàng hóa

Anh Hà Văn Hải ở ấp Phú Hữu, xã Tân Phú Đông là một trong những người tiên phong làm mô hình tôm – lúa. Mùa mưa trồng lúa chịu mặn, mùa khô nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng và cua. Năm đầu tiên anh thu hơn 300 triệu đồng, mở lối cho hàng chục hộ xung quanh làm theo và thoát nghèo.

Dừa và sả là hai cây trồng chính. Không nơi nào trồng sả nhiều như ở Tân Phú Đông. Trên đất lúa, ven kênh, xen trong vườn dừa, sả xanh mướt trải dài. Toàn xã hiện có khoảng 3.500 ha sả, năng suất từ 15–17 tấn/ha/vụ và cho sản lượng 55.000 tấn/năm (một năm trồng 2 vụ). Dừa có diện tích 2.900 ha, sản lượng đạt 25.000 tấn/năm. Đối với sả và dừa, lợi nhuận bình quân từ 75–80 triệu đồng/ha/năm, cao gấp 3–4 lần so với trồng lúa trước đây. Đặc biệt hiện nay, Tân Phú Đông có hai nhà máy chế biến tinh dầu dừa và sả đang được đầu tư, sẽ nâng cao giá trị cho các cây trồng này.

Vùng Tân Phú Đông còn nổi tiếng trồng cây mãng cầu Xiêm (gốc ghép với cây Bình Bát thích nghi tốt với vùng mặn, lợ), đây cũng là cây làm giàu với lợi nhuận trung bình 300 triệu đồng/ha/năm. Những trái mãng cầu phục vụ thị trường quanh năm vì xử lý được vụ nghịch nên được thương lái khắp các tỉnh ĐBSCL đến săn mua với giá cao, tạo nguồn thu lớn cho nhà vườn.

Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc HTX nông nghiệp Tân Thới cho biết: Hiện HTX đang liên kết với nông dân trồng 100 ha mãng cầu Xiêm và liên kết với một doanh nghiệp ở TP.HCM, từ đó nông dân mạnh dạn áp dụng quy trình canh tác theo VietGAP, sử dụng các loại phân, thuốc hữu cơ nên sản phẩm của HTX vào được siêu thị trong nước và xuất khẩu rất thuận lợi. Nhiều năm nay, trái mãng cầu xiêm nơi đây luôn mang lại thu nhập cao cho nông dân, không còn lo cảnh được mùa mất giá.

Hướng tới nông nghiệp xanh

Sự phát triển của Tân Phú Đông hôm nay gắn liền với những công trình hạ tầng then chốt. Tỉnh lộ 877B được nâng cấp, cầu nối sang xã Tân Thạnh hoàn thành, hệ thống điện 3 pha phục vụ nuôi tôm công nghệ cao, đê bao, cống đập, kênh mương trữ nước ngọt…

Đặc biệt, dự án nước sạch từ nhà máy nước BOO Đồng Tâm đưa nước vượt sông về tận hộ dân đã thay đổi hoàn toàn đời sống. Trước kia, mùa khô người dân phải mua từng can nước với giá cao, nay trên 90% hộ dùng nước sạch.

Cụ Nguyễn Văn Hải, 78 tuổi ở ấp Tân Phú bộc bạch: "Tôi không ngờ đường sá, điện nước bây giờ lại tốt như vậy. Chiều chiều tôi cùng con cháu ngồi trước nhà ngắm đường nhựa sạch sẽ, thấy lòng phấn khởi".

Theo ông Lê Thanh Đằng, Chủ tịch UBND xã Tân Phú Đông, hiện diện tích lúa kém hiệu quả của xã đã được chuyển sang cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu như sả, dừa, mãng cầu xiêm và các loại rau màu khác. Hiện xã có 2.900 ha dừa, trong đó 177 ha dừa hữu cơ liên kết với Công ty Thabico, giá bán cao hơn 5–10%.

Chăn nuôi bò, dê, heo theo hướng an toàn sinh học cũng được đẩy mạnh, 225 hầm biogas xử lý chất thải chăn nuôi đã được xây dựng. Thủy sản chiếm gần 40% diện tích sản xuất nông nghiệp với sản lượng 36.000 tấn/năm. Các mô hình sản xuất đang được định hướng sang hữu cơ, tuần hoàn, bảo vệ môi trường, vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm, vừa nâng cao giá trị.

Tân Phú Đông hôm nay đã có gần 65% hộ khá, giàu, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Phong trào nông dân sản xuất giỏi lan rộng, nhiều hộ thu hàng trăm triệu đến vài tỷ đồng mỗi năm từ thủy sản, cây ăn trái, cây công nghiệp ngắn ngày.

Ông Lê Thanh Đằng thẳng thắn nhìn nhận, Tân Phú Đông phát triển như ngày nay cũng nhờ sự quyết tâm và đồng lòng cao của người dân và nhiều thế hệ chính quyền. Địa phương từng thành lập Nông trường Phú Đông đầy gian khó và cũng từ nền tảng đó, Tân Phú Đông hôm nay đã vươn mình trở thành “vùng đất vàng” của nông nghiệp hàng hóa, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện, cùng nhau phát triển kinh tế nông nghiệp.

Với đà phát triển này, cộng với tinh thần dám nghĩ dám làm, Tân Phú Đông sẽ không chỉ là vùng nông nghiệp hàng hóa hiện đại mà còn là hình mẫu về thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển bền vững nông nghiệp của tỉnh Đồng Tháp.