Xử lý hộ dân gom heo chết vì dịch bệnh cho cá ăn

Chi cục Chăn nuôi và Trồng trọt Bà Rịa - Vũng Tàu (thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. HCM) cho biết, từ ngày 26/7 đến nay, dịch tả heo Châu Phi đã xuất hiện tại 13 ổ dịch thuộc bảy xã: Hòa Hội, Nghĩa Thành, Xuân Sơn, Long Hải, Bình Giã, Châu Đức và Bàu Lâm.

Lực lượng chức năng đã phải tiêu hủy 409 con heo, tương đương hơn 15,4 tấn. Đáng chú ý, một số hộ chăn nuôi cố tình che giấu dịch tả heo Châu Phi, không khai báo kịp thời. Riêng xã Châu Đức đã ghi nhận 3 trường hợp vi phạm, làm chậm trễ việc xử lý, gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Cụ thể, vào chiều 14/8, Phòng Kinh tế xã Châu Đức nhận tin báo về một hộ dân thu gom heo bệnh, chết nghi mắc dịch truyền nhiễm để làm thức ăn cho cá. Trạm Chăn nuôi, Trồng trọt và Khuyến nông địa phương phối hợp Chi cục Chăn nuôi và Trồng trọt, Công an xã cùng UBND xã đã tiến hành kiểm tra.

Tại hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện ông Đoàn Ngọc Tâm (tổ 5, ấp Bàu Sen, xã Châu Đức) đang quản lý 20 con heo thịt, trọng lượng 15-20 kg. Trong đó có 3 con đã chết được ướp trong thùng đá, 5 con chết đã nấu chín cho cá ăn dưới ao và 12 con còn sống được nhốt trên xe ba gác, có biểu hiện sốt cao, xuất huyết da, đi lại loạng choạng.

Qua xác minh, số heo này được ông Tâm thu gom từ hai hộ chăn nuôi trong xã: 3 con chết từ trại của ông Đoàn Văn Bảo (ấp Bàu Sen) và 17 con (gồm 5 con đã nấu, 12 con bệnh) từ hộ ông Châu Kim Thành (ấp Liên Lộc). Cả hai chủ hộ đều thừa nhận đã đưa heo bệnh, chết cho ông Tâm xử lý. Đáng chú ý, từ đầu năm đến nay, hai hộ này không hề khai báo tình trạng heo chết, bệnh cho chính quyền địa phương.

Ngay trong đêm 14/8, đoàn kiểm tra đã lấy mẫu từ số heo chết ướp đá và sáng 15/8 tiếp tục lấy mẫu từ đàn heo bệnh còn lại để xét nghiệm dịch tả heo Châu Phi. Đến thời điểm kiểm tra, thêm 4 con heo trong số 12 con còn sống đã chết. Tất cả số heo bệnh, chết đều bị tiêu hủy theo quy định; khu vực ao cá, chuồng nhốt, dụng cụ chứa đựng và xe vận chuyển được tiêu độc khử trùng liên tục trong 7 ngày, kết hợp rắc vôi bột nhằm ngăn chặn mầm bệnh lây lan.

Theo đánh giá, xung quanh khu vực ao nuôi cá của ông Tâm có 11 hộ chăn nuôi với tổng đàn 262 con, đều đã được tiêm phòng các bệnh truyền nhiễm bắt buộc. Ao cá của ông Tâm là ao tù, ít người qua lại, nên nguy cơ dịch phát tán trên diện rộng không cao. Tuy nhiên, hành vi thu gom heo bệnh, chết để làm thức ăn tiềm ẩn rủi ro lớn, vi phạm quy định thú y và có thể trở thành nguồn lây lan dịch tả heo Châu Phi.

Cơ quan chức năng yêu cầu ông Tâm chấm dứt ngay hành vi trên, đồng thời khuyến cáo người chăn nuôi tuyệt đối không bán chạy, không sử dụng động vật bệnh, chết làm thức ăn chăn nuôi khác. Người dân phải kịp thời khai báo khi có gia súc ốm, chết bất thường để được hướng dẫn xử lý.

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, ông Phan Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND xã Châu Đức cho biết: Trước tình hình dịch bệnh dịch tả heo Châu Phi vẫn còn hiện hữu, địa phương cũng đã tuyên truyền cho người chăn nuôi tăng cường an toàn sinh học: vệ sinh, sát trùng chuồng trại thường xuyên; tiêm đầy đủ các loại vaccine bắt buộc; chọn giống có nguồn gốc rõ ràng; nuôi cách ly trước khi nhập đàn. "Thức ăn phải đảm bảo chất lượng, còn hạn sử dụng, tuyệt đối không tận dụng xác heo bệnh, chết vì nguy cơ phát tán dịch bệnh ra cộng đồng", ông Tuấn trao đổi.

Vụ việc là lời cảnh báo về nguy cơ dịch bệnh từ thói quen xử lý gia súc bệnh, chết không đúng cách. UBND xã Châu Đức đã chỉ đạo tăng cường tuyên truyền trên loa phát thanh, đồng thời giao cán bộ thú y xã phối hợp với cơ quan chuyên môn giám sát chặt các hộ chăn nuôi, xử lý nghiêm nếu phát hiện tái phạm.

TP.HCM hiện có khoảng 1,26 triệu con heo, trong đó hơn một nửa nuôi tập trung ở các trang trại, còn lại rải rác ở hộ gia đình nhỏ lẻ. Hình thức chăn nuôi phân tán khiến việc kiểm soát dịch tả heo Châu Phi gặp nhiều trở ngại. Ở các hộ chăn nuôi nhỏ, điều kiện an toàn sinh học chưa được đảm bảo, chuồng trại xuống cấp, khâu xử lý chất thải và nước thải còn lỏng lẻo. Đây chính là môi trường thuận lợi để dịch bệnh tái phát và lây lan nhanh chóng.

Để ứng phó dịch tả heo Châu Phi, ngành nông nghiệp thành phố đã yêu cầu các xã tăng cường giám sát đàn heo, lấy mẫu xét nghiệm định kỳ, đồng thời siết chặt hoạt động giết mổ, vận chuyển heo. Các trạm kiểm dịch liên ngành được chỉ đạo thường xuyên kiểm tra phương tiện vận chuyển heo và sản phẩm từ heo, xử lý nghiêm trường hợp vận chuyển trái phép. Song song đó, biện pháp tiêu hủy triệt để heo bệnh và vệ sinh, khử trùng chuồng trại được đặt lên hàng đầu.

Ông Phan Văn Trai, Trưởng phòng Chăn nuôi và Thú y, Chi cục Chăn nuôi và Trồng trọt Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết: “Việc một số hộ dân giấu dịch là hành vi rất nguy hiểm, bởi dịch tả heo Châu Phi có khả năng lây lan nhanh, gây chết hàng loạt và hiện chưa có thuốc điều trị. Chúng tôi kêu gọi bà con phải kịp thời khai báo khi phát hiện đàn heo ốm, chết bất thường để ngành thú y có biện pháp xử lý, hỗ trợ kịp thời. Nếu khai báo sớm, thiệt hại sẽ giảm đáng kể, ngược lại giấu dịch sẽ làm cả cộng đồng chịu hậu quả”.

Bệnh dịch tả heo Châu Phi có tỉ lệ chết lên đến 100% nếu không được kiểm soát kịp thời. Ý thức của người chăn nuôi vì thế đóng vai trò quyết định. Việc bán chạy heo bệnh hoặc vứt xác ra môi trường không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây thiệt hại kinh tế lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn thực phẩm.