Hà Tĩnh đề xuất Trung ương hỗ trợ gần 560 tỷ đồng sửa chữa hồ đập

Loạt hồ chứa nguy cơ mất an toàn

Toàn tỉnh Hà Tĩnh có 348 hồ, đập nhưng chủ yếu là hồ đập vừa và nhỏ, xây dựng từ 30 - 40 năm về trước, hiện nhiều công trình đã “rệu rạo”. Trong đó, có 44 công trình xuống cấp nghiêm trọng, cần cấp bách sửa chữa.

Đơn cử, hồ chứa nước Cu Lây - Trường Lão, xã Tùng Lộc, sau hàng chục năm khai thác đã hư hỏng tứ phía. Tường bên trái dốc nước đã nghiêng, xuất hiện nhiều vết nứt; đoạn tường cuối bị gãy đổ hoàn toàn; đáy dốc nước có những điểm nứt dài.

Đặc biệt, kênh dẫn hạ lưu đã bị xói lở nghiêm trọng, ăn sâu vào đất hai bên, nguy cơ cao gây xói lở, sập đổ các phần hạ lưu tràn xả lũ, sân sau tiêu năng và phần tiêu năng của công trình.

Công trình tiếp theo là hồ chứa Cha Chạm, xã Hương Phố, có dung tích thiết kế 0,66 triệu m³, đóng vai trò cấp nước tưới cho 38 ha đất nông nghiệp và một phần tuyến kênh chính Khe Táy. Qua thời gian dài khai thác, công trình đang đứng trước nguy cơ vỡ bất cứ lúc nào.

Năm 2023, hồ từng bị sạt trượt mái thượng lưu và đã được sửa chữa tạm thời. Tuy nhiên, các đợt mưa lớn trong tháng 5 và 6/2025 tiếp tục làm trầm trọng thêm tình trạng sạt lở; nhiều đoạn đã ăn sâu vào phần đỉnh đập, thân đập xuất hiện vết nứt kéo dài hàng chục mét.

Ông Trần Nguyên Hồng, Trạm trưởng Trạm Đá Hàn (Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh) lo ngại, nếu tiếp tục tích nước, hồ có thể sạt lở, thậm chí đe dọa vỡ bất cứ lúc nào, nhất là khi mùa mưa lũ cận kề, ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 500 hộ dân sinh sống tại các thôn Trung Hải, Đông Thịnh, Thượng Hải, xã Hương Phố.

Sau Cu Lây - Trường Lão, Cha Chạm, nhiều công trình khác như hồ Khe Đá, xã Sơn Kim II; hồ Đập Bạng, xã Toàn Lưu; hồ Khe Sung, xã Kỳ Lạc; hồ Vực Rồng, xã Sơn Tiến; hồ Mục Bài, xã Hương Xuân,… cũng đang trong tình trạng xuống cấp, hư hỏng, nguy cơ mất an toàn cao trong mùa mưa bão năm 2025.

Đề xuất Trung ương hỗ trợ kinh phí sửa chữa

Theo ông Trần Đức Thịnh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Hà Tĩnh, trong giai đoạn 2020-2025, dù đã có sự quan tâm từ Trung ương, các tổ chức quốc tế và nỗ lực huy động nguồn lực địa phương nhưng số lượng hồ đập được nâng cấp, sửa chữa chỉ được 35 công trình, với tổng kinh phí hơn 350 tỷ đồng. Hiện nay, toàn tỉnh vẫn còn tới 116 hồ, đập bị hư hỏng, xuống cấp, trong đó 44 công trình cấp bách, nếu không xử lý kịp thời sẽ có nguy cơ cao xảy ra sự cố công trình, ảnh hưởng đến an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân.

“Sau khi rà soát, UBND tỉnh đã có văn bản gửi Bộ NN-MT đề xuất xem xét, tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ đầu tư sửa chữa 44 công trình có mức độ nguy hiểm cao, với tổng kinh phí dự kiến gần 560 tỷ đồng”, ông Thịnh nói.

Với các công trình còn lại, Hà Tĩnh sẽ tiếp tục cân đối, huy động nguồn lực địa phương để sửa chữa, nâng cấp. Trong điều kiện thời tiết diễn biến bất thường, cực đoan, mưa lũ xảy ra với cường độ lớn, không theo quy luật, vượt tần suất, khó dự báo, việc đảm bảo an toàn cho hệ thống công trình thủy lợi là yêu cầu cấp thiết trong chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ sản xuất và đời sống người dân một cách bền vững.

Hằng năm, 348 hồ đập với tổng dung tích trên 1,6 tỷ m3 nước đã cung cấp nước tưới hiệu quả cho hơn 58.000 ha đất trồng lúa/năm và cây trồng cạn cho Hà Tĩnh.