Sông Cầu có vai trò quan trọng, cung cấp nước sản xuất, sinh hoạt và phục vụ phát triển kinh tế của nhiều tỉnh thành như Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hải Phòng. Đầu nguồn sông Cầu như dải lụa chảy qua địa phận thành phố Bắc Kạn cũ (nay là phường Bắc Kạn, tỉnh Thái Nguyên), là điểm nhấn trong quy hoạch phát triển đô thị của khu vực này.
Những năm gần đây, do tác động của mưa lũ, tình trạng xói lở bờ sông tác động trực tiếp đến đất sản xuất, nhà cửa, hệ thống giao thông, thủy lợi hai bên dòng sông Cầu, đoạn chảy qua phường Bắc Kạn.

Sông Cầu là điểm nhấn trong quy hoạch phát triển đô thị phường Bắc Kạn và phường Đức Xuân (tỉnh Thái Nguyên). Ảnh: Ngọc Tú.
Trước khi hợp nhất với tỉnh Thái Nguyên, HĐND tỉnh Bắc Kạn đã thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án kè chống sạt lở ứng phó biến đổi khí hậu, bảo vệ dân sinh và phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn biến khó lường, dự án sẽ mang đến hiệu quả dài hạn, vừa đối phó với thiên tai vừa tạo không gian phát triển đô thị phù hợp với quy hoạch trong thời gian tới.
Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất tại Quyết định số 172/QĐ-TTg ngày 7/2/2024 với tổng mức đầu tư hơn 685 tỷ đồng (khoảng 25,2 triệu Euro). Trong đó, vốn vay từ Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) hơn 492 tỷ đồng, vốn đối ứng hơn 150 tỷ đồng, còn lại hơn 40 tỷ đồng là vốn viện trợ không hoàn lại.
Dự kiến trong quý IV/2025 sẽ lựa chọn nhà thầu thi công xây lắp và trao hợp đồng xây dựng công trình. Thời gian thực hiện từ năm 2024-2027, trên địa bàn phường Bắc Kạn, tỉnh Thái Nguyên (sau hợp nhất).
Dự án sẽ xây dựng kè chống xói lở hai bên bờ sông Cầu, tổng chiều dài khoảng 2,8 km. Chỉnh trang lòng sông dài khoảng 6 km, xây dựng 2 đập dâng trên sông Cầu, cải tạo hệ thống thoát nước mặt và xây dựng hệ thống thu gom nước thải lưu vực suối Nông Thượng và suối Pá Danh.
Ngoài ra, dự án cũng hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp chuyên gia tư vấn, hỗ trợ quản lý dự án, tăng cường năng lực quản lý rủi ro lũ lụt, thoát nước đô thị, vệ sinh môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Vào mùa khô, mực nước trên sông Cầu khá thấp, tuy nhiên trong mùa mưa, nước lũ thường xuyên gây sạt lở hai bên bờ sông. Ảnh: Ngọc Tú.
Mục tiêu của dự án nhằm tăng cường quản lý tổng hợp lưu vực sông Cầu và các suối Nông Thượng, Pá Danh, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ dân cư và phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.
Tại buổi làm việc mới đây giữa UBND tỉnh Thái Nguyên và AFD, ông Nguyễn Linh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cam kết thực hiện dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng. UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ xem xét, điều chuyển dự án về Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phía Bắc làm chủ đầu tư.

Dự án khi hoàn thành không chỉ giúp chống xói lở bờ sông Cầu mà còn góp phần tạo không gian phát triển đô thị. Ảnh: Ngọc Tú.
Tỉnh cũng sẽ bảo đảm nguồn ngân sách đối ứng theo cam kết, việc triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng, tiến độ, chất lượng công trình bảo đảm đúng quy định và điều khoản theo hiệp ước giữa hai Chính phủ đã ký kết.
Dự án này khi hoàn thành kỳ vọng sẽ giải quyết tổng thể bài toán xử lý nguồn nước thải sinh hoạt dọc bờ sông Cầu đoạn chảy qua thành phố Bắc Kạn (cũ). Hệ thống kè bờ sông giảm thiểu tình trạng sạt lở, tạo cảnh quan đẹp cho khu vực trung tâm phường Đức Xuân và phường Bắc Kạn ngày nay.