An Giang xác định 6 giải pháp trọng tâm trồng lúa chất lượng cao năm 2026

Kết quả nổi bật đến vụ thu đông 2025

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, yêu cầu giảm phát thải và nâng cao chất lượng nông sản trở thành đòi hỏi cấp thiết, An Giang đã và đang triển khai quyết liệt Đề án “Phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”. Đến vụ thu đông 2025, đề án đã ghi nhận những kết quả bước đầu quan trọng, tạo tiền đề để tỉnh tiếp tục bứt phá trong năm 2026.

Theo kế hoạch năm 2025, An Giang thực hiện 142.255 ha lúa tham gia Đề án, định hướng đến năm 2030 đạt 351.362 ha. Đến nay, việc áp dụng các tiêu chí canh tác bền vững đã lan tỏa mạnh mẽ trên đồng ruộng.

Cụ thể, diện tích áp dụng 3 tiêu chí (xiết nước 1–2 lần, giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật) đạt 150.551 ha; diện tích áp dụng 4 tiêu chí (giảm giống, xiết nước, giảm phân, giảm thuốc) đạt 108.753 ha và diện tích áp dụng đầy đủ 5 tiêu chí, bao gồm thu gom rơm rạ, đạt 43.433 ha. Những con số này cho thấy nhận thức và hành động của nông dân đã có sự chuyển biến rõ rệt, hướng đến canh tác an toàn, hiệu quả và thân thiện môi trường.

Song song đó, công tác xây dựng mô hình trình diễn được triển khai đồng bộ. Riêng năm 2025, toàn tỉnh tổ chức 55 mô hình với diện tích gần 1.500 ha, các địa phương còn chủ động nhân rộng thêm 34 mô hình khác.

Thực tiễn cho thấy, mô hình tại An Giang cũ giúp giảm chi phí trung bình hơn 4,1 triệu đồng/ha, năng suất tăng 0,78 tấn/ha, lợi nhuận tăng thêm hơn 9,3 triệu đồng/ha so với sản xuất truyền thống. Tại Kiên Giang, các mô hình thí điểm giảm phát thải từ 7,56–8,11 tấn CO₂ quy đổi/ha, lợi nhuận tăng bình quân 32%.

Bà Nguyễn Thị Lê, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật An Giang, cho biết: Điểm nổi bật của Đề án là thay đổi tập quán canh tác của nông dân theo hướng giảm đầu vào, giảm phát thải nhưng vẫn tăng năng suất và lợi nhuận. Việc áp dụng đồng bộ các gói kỹ thuật đã giúp nông dân tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường và từng bước tiếp cận yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Đề án không chỉ dừng ở kỹ thuật canh tác mà còn tạo chuyển biến trong tổ chức sản xuất. Nông dân tham gia được tổ chức vào các tổ hợp tác, hợp tác xã, liên kết với khoảng 41 doanh nghiệp lớn như Tân Long, Lộc Trời, Bình Điền, Bayer Việt Nam… Tỷ lệ hợp tác xã tham gia liên kết tiêu thụ thông qua Đề án đạt 23,6%, góp phần ổn định đầu ra, nâng cao giá trị hạt lúa.

Các chỉ tiêu canh tác bền vững cũng được đảm bảo: lượng giống gieo sạ, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và nước tưới đều giảm so với phương thức truyền thống; tỷ lệ sử dụng giống xác nhận tăng lên, tạo nền tảng cho truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu gạo chất lượng cao.

Triển khai mạnh mẽ năm 2026 với các mô hình quy mô lớn

Bước sang năm 2026, An Giang tiếp tục cụ thể hóa Đề án bằng việc triển khai 8 mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp kéo dài 3 vụ, bắt đầu từ vụ đông xuân 2025–2026. Mỗi mô hình có quy mô khoảng 50 héc-ta, áp dụng đồng bộ quy trình kỹ thuật, cơ giới hóa và quản lý số. Tổng kinh phí thực hiện hơn 38,2 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hơn 9,2 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng.

Song song với triển khai mô hình, ngành nông nghiệp tỉnh cũng kiến nghị Trung ương và các đối tác đẩy nhanh phân bổ vốn đầu tư hạ tầng, hoàn thiện hệ thống thủy lợi nội đồng, xúc tiến tiêu thụ rơm rạ và tiếp tục tháo gỡ cơ chế vốn vay cho doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi giá trị lúa gạo.

Để Đề án 1 triệu ha tiếp tục phát huy hiệu quả, An Giang xác định 6 nhóm giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, hoạch định sản xuất và đầu tư hạ tầng. Tỉnh sẽ rà soát, lựa chọn vùng ưu tiên, đồng thời đầu tư nâng cấp giao thông, thủy lợi nội đồng, hệ thống kho sấy, chế biến nhằm phục vụ sản xuất tập trung, đồng bộ.

Thứ hai, giống, kỹ thuật canh tác và truy xuất nguồn gốc. Đẩy mạnh ứng dụng giống chất lượng cao, kỹ thuật canh tác giảm phát thải. Tăng cường chuyển đổi số, ghi chép nhật ký điện tử, cấp mã số vùng trồngđể phục vụ truy xuất nguồn gốc.

Thứ ba, con người và thông tin. Nâng cao năng lực quản trị hợp tác xã, đào tạo nông dân; đẩy mạnh tuyên truyền để người sản xuất và người tiêu dùng hiểu rõ lợi ích của lúa gạo phát thải thấp.

Thứ tư, cơ giới hóa và liên kết tiêu thụ. Khuyến khích cơ giới hóa đồng bộ từ làm đất đến sau thu hoạch; mở rộng liên kết chuỗi giá trị giữa hợp tác xã và doanh nghiệp, đảm bảo đầu ra ổn định.

Thứ năm, kêu gọi đầu tư và ứng dụng chính sách. Thu hút doanh nghiệp đầu tư nhà máy điện sinh khối từ rơm rạ; triển khai hiệu quả các chính sách tín dụng ưu đãi, bảo hiểm nông nghiệp và hỗ trợ giữ đất lúa.

Thứ sáu, huy động nguồn lực và xây dựng thương hiệu. Tận dụng các quỹ tài chính các-bon, xây dựng hệ thống MRV đạt chuẩn quốc tế để cấp tín chỉ các-bon; đồng thời phát triển thương hiệu gạo chất lượng cao, phát thải thấp của An Giang trên thị trường trong nước và quốc tế.

Đánh giá về kết quả và định hướng thời gian tới, ông Trần Thanh Hiệp, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, khẳng định: Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao đã mang lại những kết quả rất tích cực, từ giảm chi phí, tăng lợi nhuận cho nông dân đến cải thiện môi trường sản xuất. Bước sang năm 2026, An Giang sẽ tập trung hoàn thiện hạ tầng, nâng cao chất lượng liên kết, đẩy mạnh chuyển đổi số và xây dựng thương hiệu, để người dân thực sự hưởng lợi, sản phẩm đạt chất lượng cao hơn, môi trường trong lành hơn, hướng mạnh đến xuất khẩu bền vững.

Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của nông dân và doanh nghiệp, Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao tại An Giang đang từng bước khẳng định hiệu quả, góp phần nâng tầm hạt gạo trên thị trường quốc tế, gắn tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.