Con trâu về bản, cái nghèo rời xa

Niềm vui từ những chuồng trại không còn để trống

Ở xã vùng cao Phong Dụ Thượng (tỉnh Lào Cai), nơi địa hình chia cắt mạnh và khí hậu khắc nghiệt, bài toán giảm nghèo bền vững cho người dân còn gặp nhiều khó khăn. Không chỉ thiếu vốn, thiếu tư liệu sản xuất, nhiều hộ dân nơi đây trước kia còn hạn chế trong việc tiếp cận thông tin, kiến thức khoa học - kỹ thuật phục vụ chăn nuôi, sản xuất. Thế nhưng, với cách làm mới là trao sinh kế dựa trên thế mạnh địa phương, đồng thời tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn để người dân nắm bắt kỹ thuật, những con trâu, con bò giống đang trở thành "đầu cơ nghiệp", giúp hàng chục hộ nghèo người Mông, Dao, Tày vươn lên thoát nghèo.

Những ngày cuối năm 2025, thôn Khe Dẹt rộn ràng hơn, không khí lao động hăng say hiện hữu trong từng nếp nhà. Chúng tôi ghé thăm gia đình ông Tráng A Thái, một hộ dân tộc Mông vừa nhận được niềm vui từ chính sách hỗ trợ của nhà nước.

Dẫn chúng tôi ra thăm chuồng trâu được che chắn cẩn thận, ông Thái không giấu được nụ cười rạng rỡ khi chỉ tay vào con nghé con mập mạp đang rúc vào bụng mẹ. Ông cho biết, đầu năm nay, gia đình ông được nhà nước hỗ trợ một con trâu cái sinh sản. Cùng với đó, cán bộ xã, cán bộ khuyến nông đã nhiều lần xuống tận thôn tuyên truyền, hướng dẫn cách làm chuồng trại, trồng cỏ và chăm sóc trâu trong mùa đông. Nhờ mát tay chăm sóc, trâu mẹ phát triển tốt và đã đẻ được một chú nghé con hiện đã hơn 2 tháng tuổi.

"Được hỗ trợ con trâu này mình vui lắm. Để trâu phát triển tốt, mình phải trồng thêm cỏ voi và gia cố chuồng trại cẩn thận, nhất là trong mùa đông này để trâu không bị rét. Ban ngày thì thả lên rừng, tối phải lùa về nhốt và cho ăn thêm", ông Thái chia sẻ.

Theo ông Thái, trước kia gia đình nuôi trâu chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, chưa chú trọng nhiều đến kỹ thuật. Từ khi được tuyên truyền, tập huấn, ông hiểu rõ hơn cách chăm sóc trâu theo từng mùa, từng giai đoạn sinh trưởng, nhờ đó hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.

Điều đáng mừng hơn cả là sự thay đổi trong tư duy của người nông dân này. Khi được hỏi liệu có bán nghé con đi để lấy tiền tiêu xài không, ông Thái xua tay quả quyết: "Không bán đâu. Mình phải nuôi lâu lâu để nó đẻ thêm nhiều con nữa. Khi nào thành một đàn trâu lớn thì mới bán. Lúc đấy mới giàu được, chứ bán bây giờ thì ăn hết lại nghèo thôi".

Rời Khe Dẹt, chúng tôi ngược dốc lên thôn Cao Sơn thăm gia đình ông Hoàng Văn Khánh. Là hộ nghèo, hai vợ chồng mới tách hộ ra ở riêng trong ngôi nhà được nhà nước hỗ trợ xây dựng, tài sản chưa có gì đáng giá. Thế nhưng, sự xuất hiện của con trâu cái sinh sản được hỗ trợ cách đây không lâu đã mang lại sinh khí mới cho ngôi nhà nhỏ.

Vuốt ve con trâu dự kiến sẽ sinh nghé trong khoảng 2 tháng tới, ông Khánh phấn khởi nói: "Nhà tôi thuộc diện hộ nghèo nên được nhà nước quan tâm tặng cho con trâu này. Đây là tài sản lớn nhất của hai vợ chồng. Ở đây đồi rừng rộng, cỏ sẵn, tôi chỉ việc chịu khó cắt về cho nó ăn thôi".

Từ những hộ tay trắng, thiếu vốn sản xuất, giờ đây gia đình ông Thái, ông Khánh và nhiều hộ dân khác đã có trong tay nguồn sinh kế vững chắc. Những con trâu, con bò không chỉ là vật nuôi, mà là người bạn đồng hành, là động lực để họ bước qua đói nghèo trong tương lai gần.

Hướng đi đúng, trúng thế mạnh

Việc hỗ trợ trâu, bò cho người nghèo tại Phong Dụ Thượng là kết quả của sự tính toán kỹ lưỡng dựa trên điều kiện thực tế của chính quyền địa phương.

Anh Lê Văn Quyền - Phó Chủ tịch UBND xã Phong Dụ Thượng cho biết: "Năm 2025, trên địa bàn xã đã có 57 hộ dân ở các thôn Khe Mạng, Thượng Sơn, Cao Sơn, Khe Dẹt... được hỗ trợ trâu, bò giống sinh sản. Đây là các hộ thiếu vốn, thiếu tư liệu sản xuất nhưng lại có sẵn lợi thế về lao động và đặc biệt là diện tích chăn thả, nguồn thức ăn xanh dồi dào. Trước khi triển khai, xã đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến để bà con hiểu rõ mục đích, cách thức nuôi dưỡng, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại".

Với địa hình đồi núi, khí hậu mát mẻ và tập quán chăn nuôi lâu đời của đồng bào Mông, Dao, Tày, việc phát triển đại gia súc là hướng đi phù hợp nhất. Con trâu, con bò ở đây có sức đề kháng tốt, thích nghi nhanh với môi trường, rủi ro thấp hơn nhiều so với các loại vật nuôi khác.

Các hộ dân tham gia dự án không chỉ nhận con giống mà còn được tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, từ cách làm chuồng trại, trồng cỏ, ủ thức ăn dự trữ cho mùa đông đến các phương pháp phối giống tự nhiên hoặc nhân tạo để nâng cao chất lượng đàn.

Bên cạnh đó, vấn đề môi trường cũng được đặc biệt quan tâm. Bà con được hướng dẫn cách xử lý chất thải chăn nuôi, đảm bảo vệ sinh thôn bản, tránh tình trạng ô nhiễm thường thấy ở các vùng nông thôn miền núi.

Hi vọng xóa nghèo bền vững

Ông Triệu Phúc Bảo, Trưởng thôn Thượng Sơn, nhấn mạnh: "Mục tiêu của dự án không chỉ dừng lại ở việc cải thiện thu nhập trước mắt. Thông qua dự án, chúng tôi muốn giúp người dân tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật, thay đổi tập quán chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi hàng hóa. Dự kiến khi kết thúc dự án, 100% số hộ tham gia sẽ thoát nghèo, không còn tình trạng tái nghèo và vươn lên ổn định cuộc sống".

Chiến lược "trao cần câu" của Phong Dụ Thượng đang cho thấy những tín hiệu tích cực. Dự kiến sau mỗi chu kỳ sản xuất, số lượng đàn gia súc sẽ tăng lên theo cấp số nhân, tạo ra nguồn thu nhập ổn định và bền vững.

Anh Lê Văn Quyền, Phó chủ tịch UBND xã cho biết thêm: " Không dừng lại ở trâu và bò, hiện nay xã đang tiếp tục rà soát các hộ có nhu cầu để triển khai hỗ trợ ngựa giống. Việc đa dạng hóa mô hình sinh kế sẽ giúp người dân có thêm nhiều lựa chọn phù hợp với điều kiện riêng của từng hộ, giúp họ thoát nghèo một cách chắc chắn hơn".

Hình ảnh những đàn trâu béo tốt thong dong gặm cỏ trên những triền đồi là minh chứng rõ nét nhất cho thấy, khi chính sách hỗ trợ của Nhà nước phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương và hợp ý chí của người dân, cái nghèo sẽ dần bị đẩy lùi, nhường chỗ cho sự phát triển trên mảnh đất vùng cao còn nhiều khó khăn.