Tuần biển cùng Kiểm ngư Quảng Bình

Một ngày giữa tháng 5, chúng tôi theo tàu của lực lượng Kiểm ngư (thuộc Chi cục Thủy sản, Biển, Hải đảo và Kiểm ngư - Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Bình) thực hiện chuyến tuần tra, kiểm soát vùng biển. Nói là tàu cho oai chứ thực ra đó là chiếc canô nhỏ, có sức chứa khoảng 5 người và vận tốc đạt cao nhất khoảng 15 hải lý/giờ. Anh Lê Văn Thảo, Phó Trưởng phòng Biển, Hải đảo và Kiểm ngư - Tổ trưởng Tổ tuần tra chia sẻ: “Nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an toàn trên biển được lực lượng Kiểm ngư chúng tôi đưa lên hàng đầu với mong muốn góp phần cùng cả nước sớm gỡ thẻ vàng IUU”.

Trách nhiệm trên biển cả…

Mới tờ mờ sáng, khi mọi người còn trong giấc ngủ say thì lực lượng Kiểm ngư Quảng Bình đã khẩn trương rời bến lên đường làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát tàu cá đang hoạt động trên vùng biển Bắc Quảng Bình, nơi tiếp giáp với vùng biển tỉnh Hà Tĩnh. Đây là chuyến tuần tra thường kỳ nhằm kiểm soát tàu cá đang hoạt động đánh bắt trên biển vùng lộng gần bờ.

Trên biển, chiếc canô chém sóng chạy một đường chéo, bọt tung trắng xóa phía đuôi. Từng đợt sóng biển đập thùng thục dưới thân canô. Tiếng anh Thảo lẫn trong tiếng máy nổ, tiếng sóng đập, nhắc nhở mọi người cẩn thận kẻo sơ suất rất dễ bị sóng hất văng xuống biển.

Trong suốt hải trình, canô của lực lượng Kiểm ngư đã cặp tàu, kiểm tra hành chính những tàu cá của ngư dân đang hoạt động trong khu vực. Ngoài việc kiểm tra an toàn tàu cá, các thủ tục giấy tờ, nhiệm vụ mà lực lượng Kiểm ngư đề cao là tuyên truyền, nhắc nhở các chủ tàu, thuyền trưởng tàu cá… tuân thủ quy định của Luật Thủy sản về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Khi canô tiếp cận tàu cá số hiệu QB 222...TS, của ông Hồ Văn V. (trú tại xã Đức Trạch, huyện Bố Trạch). Qua kiểm tra, phát hiện trong giấy phép là nghề câu nhưng hiện đang làm nghề lưới. Ông V phân trần do nghề câu mãn mùa, vì không muốn để tàu nằm bờ lâu nên anh chuyển sang nghề lưới để cải thiện thu nhập.

Anh Thảo đã giải thích, hướng dẫn ông V làm thủ tục bổ sung trong giấy phép để tránh bị xử lý theo quy định của pháp luật. Cách xử lý linh động của Phó Trưởng phòng Biển, Hải đảo và Kiểm ngư Lê Văn Thảo khiến chủ tàu Hồ Văn V tâm phục khẩu phục, ông nói: “Chuyến biển sau sẽ có đầy đủ thủ tục để không bị nhắc nhở, xử phạt”.

Tàu cá thứ hai lực lượng Kiểm ngư thực hiện kiểm tra mang số hiệu QB 113...TS. Tàu do ông Nguyễn Trường L. (trú tại thành phố Đồng Hới), làm thuyền trưởng. Qua kiểm tra, lực lượng kiểm ngư Quảng Bình phát hiện tàu chưa kịp thời cập nhật nhật ký khai thác. Người đàn ông tỏ ra rất lo lắng khi thấy một cán bộ mở sổ biên bản vi phạm. Thế nhưng, mối lo trên gương mặt ông bỗng tan biến khi anh Thảo ôn tồn giải thích: “Vi phạm lần này của tàu cá, tổ công tác chỉ nhắc nhở thuyền trưởng. Nếu lần sau tái phạm, chắc chắn chúng tôi sẽ lập biên bản xử lý theo quy định của pháp luật. Mong thuyền trưởng và các ngư dân hiểu, nâng cao nhận thức, khi hoạt động đánh bắt trên biển phải đầy đủ các thủ tục pháp lý và thực hiện đúng như quy định”.

Có thể nói, quá trình tuần tra trên biển, lực lượng Kiểm ngư đã phát hiện một số tàu cá của ngư dân mắc lỗi như khai thác sai tuyến, không có nhật ký khai thác, khai thác không đúng ngành nghề đăng ký… Anh Thảo chia sẻ, với những vi phạm không thể bỏ qua, tổ công tác sẽ lập biên bản vi phạm chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn, đó là trước mỗi vi phạm, họ đều giải thích cặn kẽ cho các chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân. Phạt một tàu cá không khó, chỉ bằng một thao tác lập biên bản, nhưng phạt thế nào để lần sau họ không tái phạm và phạt thế nào để lòng mình không khỏi băn khoăn mới là một vấn đề. Cái tâm của những người kiểm ngư đã thu phục được ngư dân, nhiều chủ tàu cá đã nhận thức được việc làm trái quy định, hứa khắc phục và không tái phạm ở những chuyến biển sau. Nói về trách nhiệm, theo anh Thảo, khi mình mong muốn ngư dân nhận thức rõ trách nhiệm thì những cán bộ kiểm ngư cũng phải làm hết trách nhiệm của mình, phải đồng hành với ngư dân vì một ngư trường bền vững, không phải chỉ kiểm tra, xử phạt là hết trách nhiệm đâu.

Vì một ngư trường an toàn bền vững

Buổi trưa, chúng tôi và tổ tuần tra tranh thủ ăn mì tôm thay cơm do không thể nấu cơm trên canô được. Mấy phích nước sôi mang đi từ sáng sớm cũng không còn nóng để mì tôm chín nhanh. Mỗi người mỗi hộp mì tôm và phải ăn nhanh để khỏi bị sóng biển bất ngờ đánh vào mạn canô có thể hất đổ mì xuống biển.

Khi canô tuần tra cách cửa Gianh khoảng 4 hải lý, tổ công tác phát hiện một tàu cá lớn đang hướng vào bờ. Anh Thảo phát tín hiệu bằng loa nhắc nhở: “Đề nghị tàu cá giảm tốc độ, “tốp” máy để lực lượng Kiểm ngư làm nhiệm vụ kiểm tra hành chính”.

Canô của lực lượng Kiểm ngư cặp mạn tàu, tổ công tác nhanh chóng lên tàu cá. Anh Lê Văn Duẩn mở điện thoại bấm số hiệu tàu và phát hiện máy định vị của tàu cá báo vẫn đang nằm bờ. Đây cũng là căn cứ để tổ công tác hội ý và đưa ra nhận định tàu cá mang số hiệu QB 987…TS do ông Nguyễn Thế T (trú thị xã Ba Đồn, Quảng Bình), làm thuyền trưởng đã có hành vi ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình trong chuyến biển dài ngày. Tàu cá được canô của Kiểm ngư “áp tải” về cặp bờ tại Trạm kiểm soát biên phòng Gianh (Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Gianh, Bộ đội Biên phòng Quảng Bình).

Trong 4 tháng đầu năm nay, lực lượng Kiểm ngư Quảng Bình đã thực hiện nhiều chuyến tuần tra, kiểm soát trên biển. Qua đó, đã phát hiện và lập biên bản 15 tàu cá vi phạn. Cơ quan chức năng ra quyết định xử phạt hành chính với tổng số tiền trên 550 triệu đồng.

Với những trường hợp cố tình tắt thiết bị giám sát hành trình (vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình), lực lượng Kiểm ngư Quảng Bình kiên quyết xử phạt nghiêm để làm gương, mang tính răn đe, đồng thời tránh những hệ lụy đáng tiếc xảy ra khi tàu vượt ranh đi theo luồng cá. Đơn cử như tàu cá mang số hiệu QB 981…TS, do ông Hoàng Thanh P (trú tại thị xã Ba Đồn, Quảng Bình) làm chủ tàu đã bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính 150 triệu đồng do ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình.

Việc tăng cường kiểm soát của lực lượng kiểm ngư Quảng Bình đã góp phần xây dựng một ngư trường đánh bắt an toàn, bền vững hơn, giúp nghề cá trên địa bàn phát triển ổn định hơn, tránh được những rủi ro đáng tiếc xảy ra từ việc xem nhẹ luật pháp và các quy định liên quan.

Mặc dù điều kiện tác nghiệp còn khó khăn, phương tiện còn thô sơ, nhưng với mong muốn đảm bảo một ngư trường an toàn bền vững và một nghề cá phát triển ổn định, vươn xa trong hội nhập, đặc biệt là nỗ lực cùng cả nước sớm gỡ thẻ vàng IUU, lực lượng kiểm ngư Quảng Bình đang ngày đêm thầm lặng đóng góp công sức, mồ hôi, vượt qua nhiều khó khăn thách thức để những mục tiêu đề ra sớm thành hiện thực. Họ không chỉ tuần tra, kiểm tra, giám sát, họ còn là những tuyên truyền viên, những người đồng hành bám biển cùng ngư dân, là chỗ dựa tin cậy của ngư dân trên biển.

Những cống hiến của họ thầm lặng nhưng hết sức ý nghĩa, thiết thực. Những cống hiến ấy, có lẽ, phải mắt thấy tai nghe, mới thực sự thấm thía, khâm phục.