Phát triển rừng bền vững để biến thách thức thành cơ hội

Thách thức lớn từ quy định EUDR

Theo ông Bùi Tấn Thành, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Định, giữa năm 2023, Liên minh châu Âu (EU) đã ban hành quy định chống mất rừng (EUDR) nhằm ngăn chặn gỗ và sản phẩm gỗ bất hợp pháp, có liên quan đến gây mất rừng thâm nhập vào thị trường châu Âu.

Theo lộ trình, từ cuối năm nay quy định này sẽ có hiệu lực. Theo đó, nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam, trong đó có sản phẩm gỗ xuất khẩu sang thị trường EU sẽ không được chấp nhận nếu không chứng minh được nguồn gốc gỗ nguyên liệu minh bạch.

Ông Lê Minh Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định cho biết thêm: Yêu cầu đầu tiên của sản phẩm gỗ xuất sang thị trường EU là việc truy xuất nguồn gốc gỗ nguyên liệu thể hiện qua vị trí địa lý, nơi khai thác. Gỗ nguyên liệu phải được khai thác tại những cánh rừng đã có chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC), không liên quan đến gây mất rừng hoặc làm suy thoái rừng.

“Gỗ nguyên liệu được khai thác trong diện tích dưới 4 ha thì truy xuất điểm, trên 4 ha thì phải truy xuất vùng. Việc thẩm định sẽ diễn ra trước khi doanh nghiệp đặt hàng hoặc trước khi hàng xuất đi, doanh nghiệp phải gửi các thông tin liên quan sau thẩm định cho các cơ quan có thẩm quyền của EU”, ông Lê Minh Thiện cho hay.

Biến thách thức thành cơ hội

Cũng theo ông Lê Minh Thiện, quy định của EUDR ảnh hưởng lớn đến ngành gỗ Bình Định bởi hiện ở địa phương này có tới 354 doanh nghiệp chuyên sản xuất, kinh doanh các mặt hàng gỗ xuất khẩu sản phẩm sang thị trường châu Âu.

Nếu các doanh nghiệp ngành gỗ ở Bình Định thực hiện tốt quy định EUDR thì sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường EU, sản phẩm gỗ đi vào thị trường này sẽ tăng cao. Ngược lại, nếu doanh nghiệp ngành gỗ ở Bình Định không thực hiện tốt quy định EUDR thì hàng hóa sẽ “tắc đường" vào thị trường EU, đồng nghĩa tự loại mình ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, khi ấy thiệt hại sẽ là rất lớn.

Hiện nhiều đối tác ở châu Âu đã yêu cầu kể từ sau ngày 30/12/2024, các doanh nghiệp ngành gỗ của Bình Định phải cung cấp hồ sơ sản phẩm, trong đó có bản đồ chuỗi cung ứng sản phẩm; định vị địa lý dưới dạng bản đồ đa giác hoặc tọa độ định vị GPS của vị trí khai thác gỗ; các địa điểm khai thác gỗ không thuộc diện bị phá rừng và suy thoái rừng.

"Phần lớn diện tích gỗ rừng trồng ở Bình Định chưa được cấp chứng chỉ FSC, nhiều diện tích đất rừng chưa đầy đủ tính pháp lý, nên khó có thể truy xuất được nguồn gốc gỗ nguyên liệu”, ông Lê Minh Thiện cho hay.

Thách thức trên còn nhân lên gấp bội phần đối với các sản phẩm viên nén và dăm gỗ. Bởi, nguyên liệu để sản xuất các sản phẩm trên được thu mua từ những diện tích rừng trồng nhỏ lẻ của hàng ngàn hộ nông dân, nhà sản xuất rất khó cung cấp thông tin cụ thể về nguồn gốc, tọa độ địa lý của những cánh rừng đã khai thác gỗ nguyên liệu.

“Về lâu dài, Bình Định cần biến thách thức này thành cơ hội. Cụ thể là phải làm sao phát triển rừng theo hướng bền vững, đảm bảo gỗ nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng, để đường vào thị trường EU được rộng mở”, ông Nguyễn Thanh Phong, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần năng lượng sinh học Phú Tài (Định Định) chia sẻ.

“Tại Bình Định hiện có trên 167.600 ha rừng trồng, trong đó chỉ có gần 77.600 ha đã được Nhà nước cho thuê đất trồng rừng, diện tích còn lại chưa đảm bảo tính pháp lý, chưa có dữ liệu về tọa độ vị trí địa lý cụ thể thửa đất…”, ông Bùi Tấn Thành, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Định.