Xây dựng chuỗi liên kết nuôi cá điêu hồng xuất khẩu

Thay đổi thói quen của người nuôi

Hồ chứa nước Định Bình (huyện Vĩnh Thạnh, Bình Định) có dung tích chứa lên đến 226 triệu m3. Với nguồn nước dồi dào quanh năm, Định Bình đang từng bước được khai thác hiệu quả lợi thế, phát triển nghề nuôi cá lồng bè trong lòng hồ chứa thủy lợi theo hướng hàng hóa gắn với chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm bền vững.

Theo ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Bình Định, nghề nuôi cá lồng bè trong lòng hồ chứa nước Định Bình bắt đầu từ năm 2011. Hiện nay, có hơn 32 hộ ở các xã Vĩnh Hảo, Vĩnh Hiệp và thị trấn Vĩnh Thạnh (huyện Vĩnh Thạnh) đang thả nuôi cá nước ngọt trong lòng hồ Định Bình, với khoảng 460 lồng, tổng thể tích 23.000m3; lượng giống thả nuôi 1,85 triệu con với mật độ nuôi 80 con/m3, đối tượng chủ yếu là cá điêu hồng, cá thác lác cườm, cá trê lai và cá lăng nha. Sản lượng cá thương phẩm năm 2024 đạt 750 tấn; trong đó, cá điêu hồng chiếm đến 600 tấn.

Thị trường tiêu thụ cá thương phẩm nuôi lồng trên hồ Định Bình hiện nay chủ yếu trong nội tỉnh; ngoài ra, còn xuất bán cho các tỉnh, thành lân cận như Đà Nẵng, Giai Lai, Kon Tum…

“Cá điêu hồng thương phẩm có trọng lượng bình quân 0,5kg/con. Nghề nuôi cá lồng trên lòng hồ Định Bình đã cho thấy sự chuyển biến tích cực. Thế nhưng, hiện nay, 32 hộ nuôi cá ở đây còn nuôi theo hình thức tự phát, chưa hình thành tổ chức cộng đồng. Hình thức nuôi cũng “muôn hình vạn trạng” theo tùy thích của người nuôi.

Cá giống, thức ăn, hóa chất phòng trị bệnh cho cá mạnh ai nấy mua, chất lượng ngoài vòng kiểm soát nên năng suất chưa ổn định, giá thành sản xuất cao. Thêm vào đó, đầu ra lệ thuộc hoàn toàn vào thương lái nên nên thu nhập của người nuôi bấp bênh, hiệu quả kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng”, ông Hùng cho hay.

Năm 2024, trong chuyến tham quan mô hình nuôi cá nước ngọt trong lòng hồ Định Bình do Trung tâm Khuyến nông Bình Định mời, ông Kosaburo Kimura, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định (doanh nghiệp 100% vốn Nhật Bản) mua mấy ký cá điêu hồng mang về chế biến thành món sashimi, đóng hộp rồi gửi về Nhật để các đối tác thử khẩu vị. Không ngờ sau đó, từ bên Nhật phản hồi lại là cá điêu hồng ăn sashimi không có mùi rong, mùi bùn, rất khoái khẩu. Vậy là Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định đặt vấn đề thu mua hàng số lượng lớn.

"Ngay từ bây giờ, người nuôi cá trong lòng hồ Định Bình phải thay đổi thói quen, thay đổi cách nuôi để sản phẩm đạt chuẩn an toàn thực phẩm mới có thể xuất khẩu được”, ông Huỳnh Việt Hùng khẳng định.

Quyết tâm xây dựng chuỗi liên kết

Theo bà Phan Bích Ngọc Họa My, Phó Giám đốc Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định, hiện Công ty đã kết nối được với khách hàng có nhu cầu nhập khẩu cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình để xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Tuy nhiên, do điều kiện vùng nuôi chưa đáp ứng đủ điều kiện chứng nhận được xuất khẩu sang thị trường châu Âu, Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định đã đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình theo hướng an toàn thực phẩm.

“Chúng tôi đề nghị, từ tháng 6/2025, cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình được tham gia chương trình giám sát dư lượng các chất độc hại trong động vật và sản phẩm động vật thủy sản nuôi dùng làm thực phẩm; đồng thời hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình theo hướng an toàn thực phẩm, hướng dẫn thủ tục để sản phẩm đủ điều kiện xuất khẩu trong thời gian tới”, bà Phan Bích Ngọc Họa My chia sẻ.

Trước yêu cầu của Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định, ngày 12/6 vừa qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định tổ chức cuộc họp bàn giải pháp xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình phục vụ xuất khẩu.

Theo ông Huỳnh Việt Hùng, trong thời gian tới đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định giao Trung tâm Khuyến nông tỉnh tổ chức xây dựng chuỗi liên kết; đào tạo, tập huấn cho nông dân quy trình nuôi cá theo hướng an toàn thực phẩm. Còn Chi cục Thủy sản, Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản theo chức năng, nhiệm vụ sẽ hướng dẫn nông dân làm các thủ tục theo quy định để sản phẩm cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình đủ điều kiện xuất khẩu.

“Trong tháng 6/2025, Công ty TNHH Mãi Tín Bình Định bắt đầu thu mua cá điêu hồng nuôi trong lòng hồ Định Bình. Hiện nay, Công ty này đã thu mua một đợt, khoảng 5-7 tạ cá điêu hồng với giá từ 60.000đ-65.000đ/kg”, ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Bình Định, cho hay.

“Năm trước, cá điêu hồng thương phẩm có giá 50.000đ/kg, nay tăng lên từ 60.000đ-65.000đ/kg, người nuôi rất mừng. Thời gian tới, ngành chức năng còn hướng dẫn quy trình nuôi đạt chuẩn để xuất khẩu, người nuôi càng mừng hơn, vì giá cá và đầu ra sẽ được bền vững”, ông Nguyễn Nhị ở thị trấn Vĩnh Thạnh, người có thâm niên hơn 10 năm nuôi cá nước ngọt trong lòng hồ Định Bình, chia sẻ.