Tái cơ cấu đúng hướng - khai thác, nuôi trồng tăng trưởng rõ nét
Giai đoạn 2021- 2025 đánh dấu một mốc quan trọng trong lộ trình tái cơ cấu ngành thủy sản của tỉnh Nghệ An. Thực hiện Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam, toàn tỉnh Nghệ An đã có bước phát triển vượt bậc, công tác nuôi trồng và khai thác được tổ chức có hiệu quả hơn, quản lý và giám sát khai thác được tăng cường, cơ sở hạ tầng nghề cá tiếp tục được đầu tư, tạo điều kiện để ngư dân ổn định đời sống và nâng cao thu nhập.
Tiểu thương tấp nập thu mua hải sản tại bến cá Nghi Thủy, phường Cửa Lò, tỉnh Nghệ An sau khi tàu cá cập cảng. Ảnh: Đình Tiệp.
Theo báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An, tổng sản lượng thủy sản giai đoạn 2021- 2024 đạt 1.098.113 tấn, ước thực hiện năm 2025 đạt 304.960 tấn. Trong đó, sản lượng khai thác năm 2024 đạt 213.919 tấn (bằng 110,30% so với năm 2021), tốc độ tăng trưởng bình quân 3,32%; giá trị sản xuất năm 2024 đạt 7.820 tỷ đồng (bằng 122,51% so với năm 2021), tốc độ tăng trưởng bình quân 7%. Sản lượng khai thác hải sản năm 2024 đạt 206.017 tấn (bằng 110,03% so với 2021), sản lượng khai thác nội đồng 7.902 tấn (bằng 117,89% so với 2021). Riêng năm 2025, sản lượng khai thác thủy sản ước đạt 223.372 tấn, bằng 104,4% so với năm trước.
Hoạt động nuôi trồng tiếp tục giữ đà tăng trưởng. Năm 2024, sản lượng nuôi đạt 75.830 tấn (bằng 121,57% so với 2021), tốc độ tăng trưởng bình quân 6,73%/năm. Trong đó, nuôi nước ngọt đạt 60.000 tấn (tăng 22,28%), nuôi mặn lợ đạt 15.830 tấn (tăng 18,95% so với 2021). Diện tích nuôi năm 2024 là 22.550 ha (tăng 5,99% so với 2021), gồm 20.500 ha nước ngọt và 2.050 ha mặn lợ. Năm 2025, diện tích nuôi ước đạt 21.550 ha.
Một khu vực nuôi tôm tại phường Tân Mai, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Đình Tiệp.
Cơ cấu khai thác chuyển dịch theo hướng bền vững, giảm khai thác gần bờ, ổn định khai thác xa bờ; đầu tư đội tàu đồng bộ, hiện đại. Năm 2025, toàn tỉnh Nghệ An có 1.039 tàu cá từ 6m trở lên, giảm 139 chiếc so với năm 2021, nhưng tổng công suất tàu cá năm 2024 tăng lên 727.318 CV (tăng 43.502 CV so với 2021). Các nghề khai thác chọn lọc như lưới vây, rê, câu, chụp tiếp tục được mở rộng; đồng thời nhiều công nghệ mới như tời kéo, máy dò cá, rạn nhân tạo đã được ứng dụng, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm áp lực lên nguồn lợi.
Hiện đại hoá đội tàu, hạ tầng và chế biến nâng cao hiệu quả
Nghệ An hiện có 4 cảng cá loại II đang hoạt động (3 cảng chỉ định) và 5 khu neo đậu tránh trú bão (4 cấp tỉnh, 1 cấp vùng). Trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 41 cơ sở đóng mới, cải hoán tàu cá; 88 cơ sở cung ứng nhiên liệu với tổng công suất tối đa 40.497 lít/giờ; 111 cơ sở sản xuất đá lạnh với công suất thiết kế 1.221 tấn/ngày; 172 kho đông lạnh thể tích 16.430 m³, sức chứa tối đa 15.000 tấn. Bên cạnh đó là 266 cơ sở chế biến nhỏ lẻ, 3 cơ sở đầu tư công nghệ hiện đại và 5 đơn vị chế biến nước mắm truyền thống, cùng 786 hộ gia đình chế biến tại 10 làng nghề.
Đóng tàu cá công suất 820CV tại HTX đóng tàu Trung Kiên, xã Hải Lộc, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Đình Tiệp.
Đáng chú ý, 100% tàu cá hoạt động vùng khơi đã được trang bị máy định vị vệ tinh; tàu lưới chụp 4 tăng gông và lưới vây đều có máy dò cá, số lượng máy dò cá ngang liên tục tăng qua các năm. Việc áp dụng thiết bị hiện đại giúp ngư dân nâng cao khả năng dò tìm ngư trường, giảm chi phí lao động, tăng số chuyến biển an toàn và hiệu quả hơn.
Các hình thức tổ chức sản xuất trên biển được củng cố và phát triển mạnh. Toàn tỉnh Nghệ An đã xây dựng 12 Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ; thành lập 4 nghiệp đoàn nghề cá với 364 tàu và hơn 2.500 lao động; 2 hợp tác xã nghề cá với 40 tàu và hơn 200 lao động; cùng 210 tổ hợp tác thu hút 1.290 phương tiện với 7.500 lao động. Mô hình tổ đội giúp ngư dân hỗ trợ nhau về ngư trường, kỹ thuật, vốn, vật tư và ứng phó rủi ro trên biển.
Đội tàu cá đánh bắt xa bờ tại cảng cá Quỳnh Lập, phường Tân Mai, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Đình Tiệp.
Song hành với khai thác và nuôi trồng, công nghiệp chế biến thủy sản phát triển mạnh cả về quy mô lẫn công nghệ. Giai đoạn 2021 - 2025, nhiều nhà máy chế biến quy mô lớn đã được đầu tư tại Khu công nghiệp Nam Cấm, tạo động lực cho ngành. Hiện tỉnh Nghệ An có một số doanh nghiệp chế biến xuất khẩu lớn như Công ty CP XNK Thủy sản Nghệ An II, Công ty TNHH Phương Mai, Công ty TNHH Masan MB, Công ty Royall Foods, Công ty Frescol Tuna Việt Nam. Trong số này có 2 cơ sở đạt Code EU, 1 cơ sở đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc và thị trường ASEAN.
Chế biến thủy sản nội địa tiếp tục mở rộng nhanh, với 835 cơ sở/hộ gia đình tham gia hoạt động chế biến, thu mua, kinh doanh sản phẩm phục vụ thị trường trong nước, đóng góp quan trọng trong tiêu thụ sản lượng khai thác, nuôi trồng. Hoạt động chế biến đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tăng kim ngạch xuất khẩu và cải thiện thu nhập cho ngư dân; hiện thu nhập bình quân lao động thủy sản đạt 5-10 triệu đồng/người/tháng.
Với những kết quả nổi bật nêu trên, giai đoạn 2021-2025 có thể khẳng định thủy sản Nghệ An đã phát triển vượt bậc, đúng định hướng tái cơ cấu ngành, tạo nền tảng vững chắc để tiếp tục bứt phá trong những năm tiếp theo.
