Thực trạng công tác thủy sản giai đoạn 2021-2025
Tình hình sản xuất, nuôi trồng thủy sản từ năm 2021 đến 2025 trên địa bàn thành phố Hà Nội phát triển ổn định, theo hướng quy mô tập trung, người dân đã biết ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên sản lượng nuôi trồng thủy sản ngày càng tăng cao, đem lại hiệu quả kinh tế cho người dân, phát triển kinh tế của địa phương, đồng thời góp phần đảm bảo an ninh lương thực, thực phẩm.
Bên cạnh đó, nhóm nguồn lợi thủy sản có trữ lượng, sản lượng khai thác tự nhiên cao đang ngày một suy giảm. Một số loài ngoài tự nhiên có nguy cơ tuyệt chủng cao như cá chày đất, cá măng nước ngọt, cá mòi cờ hoa, cá bỗng, cá chiên… Chưa kể nhiều loài ngoài tự nhiên đang suy giảm mạnh về số lượng và sản lượng như cá chép, cá chày mắt đỏ, trắm đen, cá trê đồng, chạch bùn, lươn, cá rô đồng, cá diếc…
Thành phố có tiềm năng phát triển nuôi trồng thủy sản lớn (30.840 ha mặt nước).
Hà Nội có nhiều hồ phân bố tại các xã, phường; một số hồ có diện tích lớn, đó là hồ Suối Hai (1.000 ha), hồ Đồng Mô (1.400 ha), hồ Quan Sơn (782 ha).... các hồ này có chức năng điều tiết nước sản xuất nông nghiệp và bảo tồn đa dạng sinh học. Một số con sông lớn chảy qua như sông Đà, sông Hồng, sông Đuống có khả năng phát triển nuôi cá lồng, bè và khai thác thủy sản.
Thành phố tập trung phát triển nuôi thương phẩm các đối tượng chủ lực có giá trị kinh tế cao như cá rô phi đơn tính, cá chép lai và các đối tượng thủy đặc sản như tôm càng xanh, lăng, nheo, trắm đen, ếch, ba ba,...; tính toán giảm tỷ lệ các loại cá truyền thống, có giá trị kinh tế thấp như cá trôi, mè.
Các hình thức nuôi trồng thủy sản trên địa bàn thành phố Hà Nội ngày càng đa dạng, tập trung chủ yếu là nuôi bán thâm canh, thâm canh, nuôi thủy sản kết hợp như mô hình cá - lúa, tôm - lúa, nuôi thủy sản kết hợp với du lịch sinh thái.
Nhiều vùng nuôi thủy sản năng suất cao trở thành những mô hình tiêu biểu.
Nhiều vùng nuôi đã phát triển nuôi thủy sản năng suất cao được người dân Hà Nội và các tỉnh lân cận học hỏi như mô hình nuôi sông trong ao, nuôi rô phi đơn tính, nuôi cá chép lai, nuôi ghép các đối tượng truyền thống tại các huyện cũ như: Phú Xuyên, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Ba Vì, Thanh Oai, Thanh Trì… năng suất có thể đạt 15-20 tấn/ha.
Nguồn lợi thủy sản tại nhiều thủy vực tự nhiên có xu hướng giảm dần qua từng năm, trong đó sản lượng khai thác thủy sản năm 2021 đạt 1.704 tấn, năm 2022 đạt 1.700 tấn, năm 2023 đạt 1.685 tấn, năm 2024 đạt 1.675 tấn.
Tuy nhiên, những vấn đề như môi trường nước bị ô nhiễm do các loại nước thải, các loại thuốc hóa học dùng trong nông nghiêp; nơi ở của các loài thủy sản bị phá hủy do các hoạt động ngăn sông tạo hồ, xây trạm thủy điện; nhiều phương tiện khai thác không phù hợp và rất nhiều tác động xấu của con người đã và đang làm suy giảm nguồn lợi thủy sản của thành phố.
Kết quả phát triển thuỷ sản Hà Nội giai đoạn 2021-2025
Hiện nay trên địa bàn thành phố Hà Nội có khoảng 11 cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống thuỷ sản, sản lượng khoảng 1.443 triệu cá giống các loại/năm, đáp ứng cơ bản nhu cầu giống của các vùng nuôi trên địa bàn.
Các đối tượng sản xuất chủ yếu là các loại cá truyền thống như cá chép V1, rô phi, trôi, trắm cỏ…. Tính đến tháng 11/2025, số cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống thuỷ sản được 7 cơ sở. Trong đó 5 cơ sở sản xuất, ương dưỡng; 2 cơ sở ương dưỡng giống thủy sản.
Tổng số cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản là 52 cơ sở, trong đó 33 cơ sở sản xuất, 19 cơ sở buôn bán.
TP Hà Nội có 52 cơ sở sản xuất thủy sản.
Theo Quyết định số 4537/QĐ-UBND ngày 11/9/2023 của UBND thành phố Hà Nội có 102 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung tại 141 xã thuộc các huyện (cũ): Ứng Hòa, Mỹ Đức, Ba Vì, Phú Xuyên, Chương Mỹ, Thường Tín, Thanh Oai, Thanh Trì, Quốc Oai,... tổng diện tích hiện có là 9.828 ha, tổng diện tích vùng nuôi tập trung theo quy hoạch tại quyết định là 12.302 ha.
Năm 2021, diện tích đưa vào nuôi trồng thủy sản là 23.202 ha, tổng sản lượng 117.730 nghìn tấn. Đến năm 2025, diện tích đưa vào nuôi trồng khoảng 24.500 ha, ước sản lượng nuôi trồng thuỷ sản năm 2025 đạt 136.500 tấn.
Giai đoạn 2021 - 2025, có sự tăng mạnh về sản lượng thủy sản nuôi trồng mặc dù diện tích tăng ít (năm 2025 tăng 7,75% về diện tích và 16% về sản lượng nuôi trồng thuỷ sản so với năm 2021).
Diện tích nuôi trồng thủy sản được chứng nhận VietGAP còn hiệu lực tính đến tháng 6 năm 2025 là 203,777 ha. Bước đầu đã tạo sản phẩm đạt chứng nhận OCOP bao gồm cá trắm cỏ cắt khúc; cá trôi cắt khúc; cá chép cắt khúc; cá rô phi nguyên con và cá chim trắng thính Vật Lại.
Về công tác quản lý dịch bệnh trên đối tượng nuôi, Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội thực hiện theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 04/2016/TT-BNNPTNT ngày 10/5/2016 Quy định về phòng chống dịch bệnh động vật thuỷ sản.
Hằng năm, Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y đã tiến hành lấy mẫu định kỳ để phân tích tác nhân gây bệnh tại các cơ sở sản xuất giống, nuôi trồng thủy sản thương phẩm trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Công tác quản lý dịch bệnh được thực hiện và giám sát định kỳ.
Các chỉ tiêu phân tích gồm các bệnh thuộc danh mục các bệnh nguy hiểm, bệnh mới nổi trên thủy sản nuôi được ưu tiên phòng bệnh, khống chế và kiểm soát gồm các bệnh.
Cụ thể như bệnh xuất huyết mùa xuân ở cá chép (SVC), bệnh do Koi Herpes virus (KHV), bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn Streptococcus, bệnh do Tilapia Lake Virus (TiLV) và bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn Streptococcus trên cá rôphi.
Sau khi có kết quả phân tích, Chi cục đã gửi thông báo kết quả giám sát dịch bệnh tới các hộ sản xuất giống thủy sản và vùng nuôi thủy sản được giám sát dịch bệnh, đồng thời cảnh báo mức độ nguy hiểm các bệnh gây ra cho cá giống và cá thương phẩm, đồng thời hướng dẫn các cơ sở nuôi những biện pháp xử lý ao nuôi khi các đối tượng nuôi bị nhiễm bệnh.
Chi cục cũng đã triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn nâng cao kiến thức về phòng, chống dịch bệnh thủy sản với các hình thức như tập huấn, xuất bản tờ rơi, cẩm nang nhận biết, phòng và điều trị bệnh thủy sản, standee tuyên truyền.
Từ năm 2021 đến nay, Chi cục cũng đã phối hợp với chính quyền các địa phương lấy mẫu nước tại các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trên địa bàn thành phố Hà Nội để phân tích các thông số cơ bản đánh giá chất lượng nước bao gồm: pH, ôxy hoà tan (DO), nhu cầu ôxy hoá học (COD), tổng chất rắn lơ lửng (TSS), N-NH4 (là Amoni (NH4+-N)), N-NO2- (là Nitrit (NO2--N), nhu cầu ôxy sinh hoá (BOD5).
Quan tâm tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật quản lý nước trong ao nuôi như quản lý các yếu tố thủy lý, thủy hóa, thủy sinh vật, các quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản để kiểm soát chất lượng nước trong quá trình nuôi.
Công tác quan trắc, cảnh báo môi trường trong nuôi trồng thủy sản trên địa bàn thành phố Hà Nội bước đầu đem lại những kết quả sau: Quan trắc môi trường tuy mới triển khai ở diện tích và quy mô nhỏ nhưng đã thể hiện được vai trò, sự cần thiết trong công tác quản lý chất lượng nuôi trồng thủy sản; đặc biệt có vai trò quan trọng trong việc phối hợp trao đổi thông tin giữa cơ quan quản lý thủy sản với người nuôi nhằm kịp thời xử lý thông tin, đưa ra các cảnh báo cho người nuôi về chất lượng nguồn nước giúp giảm thiểu các tác động của môi trường đến hoạt động nuôi trồng thủy sản.
