Đổi thay đời ngư dân từ hạ tầng nghề cá
Quảng Ngãi vốn được biết đến là một trong những tỉnh ven biển giàu tiềm năng nhất miền Trung, nơi nghề cá gắn bó mật thiết với hàng chục nghìn hộ dân. Nhưng nếu như nhiều năm trước, cuộc sống ngư dân còn bấp bênh bởi tàu thuyền nhỏ, luồng lạch bồi lấp, thiếu nơi neo đậu an toàn, thì nay diện mạo đã thay đổi nhờ sự đầu tư mạnh mẽ của chính quyền vào hạ tầng nghề cá.
Toàn tỉnh hiện có 5 cảng cá lớn cùng hệ thống bến neo trú trải dài từ Tịnh Kỳ, Tịnh Hòa, Mỹ Á, Sa Huỳnh đến Lý Sơn, đủ sức đón hàng nghìn tàu cá ra vào mỗi ngày. Những công trình này không chỉ giúp tàu thuyền an toàn trước bão gió mà còn tạo đầu mối giao thương, nơi hải sản được tiêu thụ ngay sau mỗi chuyến biển. Ở nhiều cửa biển như Sa Kỳ, Cổ Lũy, Bình Thạnh, các bến cá được mở rộng, trở thành điểm tựa vững chắc để ngư dân vươn khơi dài ngày.
Quảng Ngãi có tiềm năng để phát triển mạnh nghề cá. Ảnh: Võ Hà.
Thay đổi rõ nhất là tại cảng Mỹ Á. Trước kia, tình trạng cát bồi lấp khiến tàu thuyền thường xuyên mắc cạn, nhiều chuyến biển bị chậm, gây thất thoát. Nay, nhờ được nạo vét luồng lạch, tàu công suất lớn dài hàng chục mét vẫn dễ dàng cập cảng. Ngư dân Trần Văn Hiếu, chủ tàu cá QNg 94916 TS, phấn khởi: “Sau mỗi chuyến đi biển nửa tháng, tàu cập cảng nhanh chóng, bán hải sản thuận lợi, lại tranh thủ tu sửa ngư cụ cho chuyến đi mới. Thu nhập ổn định hơn, bà con yên tâm bám biển”.
Những thay đổi này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn nâng tầm đời sống ngư dân. Từ chỗ chỉ dám quanh quẩn gần bờ, nhiều hộ đã mạnh dạn vay vốn, đóng mới tàu công suất lớn, vươn khơi xa Hoàng Sa, Trường Sa. Thu nhập cải thiện kéo theo đời sống khấm khá, con cái được học hành đầy đủ, nhiều gia đình xây được nhà kiên cố, sắm thêm phương tiện sinh hoạt hiện đại.
“Trước đây, ngư dân Mỹ Á chỉ có ghe nhỏ, tàu gỗ, chỉ dám đi gần bờ. Từ khi có cảng cá, luồng lạch nạo vét, bà con mạnh dạn đóng tàu công suất lớn, vươn khơi ra Hoàng Sa, Trường Sa. Giờ đây, mỗi chuyến biển mang lại thu nhập cao, cuộc sống khấm khá hơn”, anh Ngô Thanh Phong, trú phường Trà Câu chia sẻ.
Phát triển nghề cá bền vững
Hiện Quảng Ngãi có hơn 4.900 tàu cá, tổng công suất trên 1,8 triệu CV, trong đó hơn 3.000 tàu có chiều dài từ 15m đến dưới 24m. Lực lượng tàu thuyền hùng hậu này thường xuyên hiện diện ở khắp các ngư trường trong cả nước, từ Vịnh Bắc Bộ đến vùng biển Tây Nam Bộ, ra đến nhà giàn DK1, Hoàng Sa, Trường Sa. Mỗi năm, sản lượng khai thác đạt hơn 270 nghìn tấn, góp phần khẳng định vị thế Quảng Ngãi là một trong những địa phương có đội tàu xa bờ mạnh của miền Trung.
Nuôi trồng thủy sản ở vùng biển Lý Sơn. Ảnh: Võ Hà.
Song song với khai thác, nuôi trồng thủy sản cũng có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2025, diện tích nuôi trồng toàn tỉnh ước đạt gần 2.600ha, sản lượng khoảng 18 nghìn tấn, tăng hơn 2.000 tấn so với năm 2024. Các vùng nuôi tôm, cá lồng bè, hàu và hải sản nước lợ đang dần khẳng định hiệu quả, mở thêm hướng đi mới bên cạnh nghề biển truyền thống.
Để tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài, Quảng Ngãi đã ban hành Chương trình phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Theo đó, tỉnh đặt mục tiêu tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân 5 - 6%/năm, đạt khoảng 9.056 tỷ đồng vào năm 2030. Sản lượng khai thác duy trì ở mức 260 nghìn tấn, nuôi trồng nước lợ đạt 12 nghìn tấn, nuôi biển đạt 1.000 tấn. Công suất chế biến nâng lên 30 nghìn tấn/năm, hình thành 1 - 2 chuỗi liên kết từ khai thác, nuôi trồng, chế biến đến tiêu thụ, hướng đến giá trị xuất khẩu 25 triệu USD/năm.
Cùng với đó, tỉnh ưu tiên khuyến khích ngư dân đầu tư tàu vỏ thép, tàu công suất lớn, đủ sức bám biển dài ngày. Dịch vụ hậu cần nghề cá cũng phát triển mạnh, với 79 tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư sản xuất, kinh doanh tại các cảng. Đây là nguồn lực quan trọng, không chỉ tiếp sức cho tàu thuyền ra khơi mà còn giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động tại địa phương.
Hạ tầng các cảng cá được đầu tư xây dựng. Ảnh: Võ Hà.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, nghề cá Quảng Ngãi đang đứng trước thách thức lớn: gỡ “thẻ vàng” IUU của Ủy ban châu Âu. Đây là điều kiện tiên quyết để thủy sản Việt Nam nói chung và Quảng Ngãi nói riêng giữ vững thị trường xuất khẩu.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Đức Bình khẳng định: “Việc gỡ ‘thẻ vàng’ là nhiệm vụ cấp bách. Chúng tôi tập trung tham mưu, chỉ đạo xử lý dứt điểm tồn tại, quyết tâm cùng cả nước xây dựng nghề cá có trách nhiệm, phát triển bền vững”.
Với những bước đi đồng bộ từ hạ tầng, chính sách hỗ trợ đến quyết tâm của ngư dân, Quảng Ngãi đang từng bước khẳng định thế mạnh kinh tế biển. Mỗi con tàu vươn khơi không chỉ mang theo niềm hy vọng về những chuyến biển bội thu, mà còn góp phần giữ vững chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
