Nuôi hàu kiểu mạnh ai nấy làm sẽ thất bại

Bà con nuôi biển ở Vân Đồn (Quảng Ninh) đang vào vụ thu hoạch lứa hàu đầu tiên từ sau bão Yagi năm 2024. Năm nay hàu nuôi mật độ quá dày nên gầy, nhiều hộ cùng thu hoạch cộng với thị trường xuất khẩu bị thu hẹp khiến giá hàu xuống thấp kỷ lục, trung bình chỉ từ 4.000 - 5.000 đồng/kg, thậm chí thương lái không muốn thu mua.

Sẽ thu hồi mặt biển nếu quá hạn không triển khai

Tại tọa đàm "Ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số xây dựng thủy sản Vân Đồn xanh - hiện đại - hiệu quả" mới đây, ông Đỗ Đình Minh - Chi cục trưởng Chi cục Biển - Hải đảo và Thuỷ sản - Kiểm ngư (Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ninh) đã chia sẻ lời gan ruột về thực trạng nghề nuôi hàu ở Vân Đồn.

"Một hội nghị đầy tâm huyết của địa phương và các sở ngành, gửi giấy mời chu đáo đến các hợp tác tác xã nhưng nhiều người không đến dự. Điều này khiến chúng tôi vô cùng trăn trở", ông Minh bày tỏ.

Đi sâu vào vấn đề, ông Minh thẳng thắn cho rằng nếu bà con vẫn tiếp tục nuôi biển theo kiểu mạnh ai người ấy làm thì khả năng thất bại sẽ còn tiếp diễn.

"Chúng tôi đã nghiên cứu tại sao hàu sữa của Quảng Ninh vừa rồi lại chỉ phát triển về chiều dài mà không phát triển bề ngang. Do mình tham quá! Theo quy trình sản xuất của Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ninh ban hành, một giá thể chỉ nên có từ 25 - 30 con nhưng người dân nuôi với mật độ lên tới 70 - 100 con. Dây hàu mật độ quy chuẩn treo cách nhau từ 35 - 40 cm nhưng bà con treo dày từ 25 - 30 cm một dây, vậy hàu làm sao mà lớn được", ông Minh buồn bã.

Do đó, ông đề nghị bà con nuôi hàu ở những vụ tới cần nuôi thưa, giảm mật độ nuôi theo quy chuẩn của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh hướng dẫn để hàu có đủ không gian và thức ăn phát triển.

Một vấn đề khác được ông Minh nêu ra là có hiện tượng hộ dân được giao khu vực biển rồi nhưng không làm, mục đích là để phản đối mức phí cho thuê 7,5 triệu đồng/ha mà nhà nước ban hành. 

"Nhà này lôi kéo nhà kia, cứ bỏ không đấy để ép nhà nước phải giảm phí", ông Minh nêu hiện tượng và kiến nghị chính quyền đặc khu Vân Đồn yêu cầu các hộ khi được giao mặt biển phải cam kết thời gian triển khai, nếu quá thời hạn mà không làm sẽ bị thu hồi.

Tiến độ giao biển cho các hợp tác xã còn rất chậm

Phát biểu tại tọa đàm, ông Cao Tường Huy - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND đặc khu Vân Đồn nhấn mạnh: Việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong nuôi trồng, chế biến thủy sản là xu thế tất yếu, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững ngành thủy sản, phù hợp với định hướng xây dựng Vân Đồn xanh - hiện đại - hiệu quả.

Để ngành thủy sản Vân Đồn phát triển bền vững, ông Huy đề nghị cộng đồng doanh nghiệp và ngư dân cần chủ động nghiên cứu, lựa chọn các đối tượng nuôi phù hợp với điều kiện thực tiễn, từ đó hình thành những sản phẩm chủ lực đặc trưng của địa phương.

Bên cạnh đó, cần nhận thức rõ vai trò của đổi mới công nghệ, mạnh dạn đầu tư, áp dụng và làm chủ những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến trong nuôi trồng và chế biến, nhất là khâu sản xuất con giống và chế biến sâu nhằm tạo ra những sản phẩm thủy sản chất lượng cao, có giá trị gia tăng và sức cạnh tranh bền vững. Đây là những yếu tố then chốt, hướng đi quan trọng mang tính quyết định sự phát triển lâu dài của ngành thủy sản ở Vân Đồn.

Ông Cao Tường Huy mong muốn ngư dân, các hợp tác xã và cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn tiếp tục chung sức, đồng lòng cùng chính quyền địa phương phát huy tinh thần sáng tạo và quyết tâm biến những định hướng thành hành động cụ thể, đưa ngành thủy sản Vân Đồn thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần vào sự phát triển của đặc khu.

"Cấp ủy, chính quyền đặc khu cam kết luôn đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp yên tâm đầu tư, sản xuất kinh doanh hiệu quả", ông Huy khẳng định.

Kết luận tọa đàm, ông Đào Văn Vũ - Phó Chủ tịch Thường trực UBND đặc khu Vân Đồn cho biết đến thời điểm này, UBND đặc khu theo thẩm quyền đã giao khu vực biển cho 109 hộ gia đình, cá nhân với diện tích gần 53 ha.

Ngoài ra, trên địa bàn còn có 120 tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã có hoạt động nuôi trồng thủy sản với tổng diện tích khoảng 11.508 ha, thuộc thẩm quyền giao, cho thuê của UBND tỉnh. Trong đó có 4 hợp tác xã đã được giao biển với diện tích 175,88 ha (Hợp tác xã Thủy sản Trung Nam 47,98 ha; Hợp tác xã Nuôi trồng và Du lịch trải nghiệm Thành Tuân 20,15 ha; Công ty cổ phần Ngọc trai Hạ Long 67,93 ha; Hợp tác xã Dịch vụ và Nuôi trồng thủy sản Bảo Anh 39,82 ha); 5 đơn vị được cấp giấy phép nuôi trồng thủy sản trên biển với tổng diện tích 2.004 ha gồm: Công ty TNHH Thương mại Vân Đồn, Công ty cổ phần Tập đoàn AVD; Hợp tác xã Thương mại và Dịch vụ thuỷ sản Mạnh Đức, Hợp tác xã Thương mại và Dịch vụ thuỷ sản Trọng Vinh; Hợp tác xã Thủy sản Thắng Lợi.

Ông Vũ đánh giá tiến độ giao biển cho các hợp tác xã còn rất chậm, đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã hoàn thiện thủ tục để sớm được giao biển.

"Chúng ta phải làm nhanh, sau khi bà con đã ổn định vị trí thì quyết tâm xây dựng Vân Đồn trở thành mô hình mẫu về nuôi biển bền vững", ông Vũ nhấn mạnh.

Theo bà Phạm Thị Thu Hiền - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thủy sản Quảng Ninh (Bavabi), đồng thời là Chi hội trưởng Chi hội Nuôi biển Vân Đồn, mật độ nuôi hàu quá dày sẽ làm giảm lượng thức ăn, tăng cạnh tranh giữa các con hàu, làm chậm quá trình sinh trưởng, giảm chất lượng thịt hàu và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Khi chất lượng hàu không đảm bảo, các đơn vị thu mua để lấy ruột hàu chế biến sẽ trả giá thấp, không chỉ người nuôi thiệt hại mà các nhà máy chế biến cũng không mặn mà. Hàu đạt chất lượng thì 1 tấn hàu tách lấy ruột phải được tối thiểu 100 kg. Nếu ruột hàu bé, tỷ lệ thu hồi thấp thì chỉ dùng làm thức ăn cho tôm hùm, bà con bán sẽ không được giá".