Mô hình sản xuất khoai tây tại Tây Nguyên lợi nhuận 100 triệu đồng/ha

Tây Nguyên là vùng sản xuất khoai tây lớn thứ hai cả nước sau Đồng bằng sông Hồng. Với khí hậu mát mẻ và ổn định, vùng này có thể sản xuất khoai tây quanh năm, duy trì diện tích 2.500 - 3.000ha mỗi năm và năng suất trung bình 18 - 20 tấn/ha.

Tuy nhiên, sản xuất khoai tây tại Tây Nguyên vẫn chủ yếu dựa vào vụ đông xuân và vụ xuân (chiếm 70 - 80% tổng diện tích). Nhiều hộ còn canh tác truyền thống, ít ứng dụng giống mới, kỹ thuật chuẩn và chưa cơ giới hóa đồng bộ. Chuỗi liên kết với doanh nghiệp thu mua chưa hình thành... khiến chi phí cao, hiệu quả thấp.

Từ thực tế đó, Trung tâm Nghiên cứu khoai tây, rau và hoa (gọi tắt là Trung tâm, thuộc Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam) đã đề xuất Bộ NN-PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) triển khai dự án “Xây dựng mô hình sản xuất khoai tây nguyên liệu gắn với hệ thống tiêu thụ sản phẩm tại một số tỉnh Tây Nguyên”.

Dự án hướng đến đổi mới quy trình sản xuất, tiêu chuẩn hóa giống, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tạo chuỗi liên kết giữa HTX, doanh nghiệp và nông dân. Dự án kỳ vọng nhân rộng mô hình ra toàn khu vực, cung cấp được nguồn khoai tây nguyên liệu đang rất thiếu hụt cho chế biến và ăn tươi hiện nay.

Năm 2025 là năm thứ ba dự án được triển khai với tổng quy mô 34ha. Trong đó 5ha mô hình tại xã Ia Tôr (tỉnh Gia Lai), 24ha ở xã D’Ran và 5ha tại phường Xuân Trường - Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). Các giống khoai tây Atlantic và TK15.80 được chọn đưa vào sản xuất vì phù hợp với sinh thái, cho năng suất cao và có thể sử dụng cho cả ăn tươi lẫn chế biến. Toàn bộ vật tư được kiểm soát chặt chẽ, quy trình kỹ thuật thống nhất, mỗi mô hình đều có cán bộ theo dõi trực tiếp.

Ông Nguyễn Thế Nhuận, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khoai tây, rau và hoa - Chủ nhiệm dự án cho biết, ghi nhận tại thời điểm 50 - 60 ngày sau trồng, các giống khoai tây trong mô hình sinh trưởng mạnh, độ đồng đều cao, phủ luống đạt 100%, gần như không xuất hiện bệnh héo xanh và virus.

“Bệnh mốc sương chỉ phát sinh nhẹ ở mức 2% nhưng được khống chế kịp thời. Mô hình tại xã Ia Tôr sử dụng giống TK15.80 cho kết quả phủ luống hoàn hảo và ổn định trong suốt chu kỳ sinh trưởng. Tại Lâm Đồng, giống Atlantic và TK15.80 cũng phát triển tốt dù gặp điều kiện thời tiết bất lợi”, ông Nhuận thông tin.

Năm 2025, dù thời tiết biến động mạnh, bão nhiều trong tháng 10 - 11 khiến nhiều nơi ngập úng, đặc biệt ở D’Ran. Tuy nhiên, dự án đã chủ động chọn khu vực đất cao, tránh dòng xả đập D’Ran. Đồng thời, Trung tâm đã phối hợp với doanh nghiệp bao tiêu để thu hoạch khoai tây sớm ở các diện tích có nguy cơ ngập. Nhờ xử lý kịp thời, toàn bộ diện tích mô hình đều an toàn, đủ điều kiện thu hoạch.

“Dù chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thời tiết, năng suất khoai tây năm 2025 vẫn đạt trên 20 tấn/ha, thấp hơn năm 2024 (hơn 26 tấn/ha) nhưng vẫn mang lại doanh thu trên 220 triệu đồng/ha, giá bao tiêu 11.000 đồng/kg. Lợi nhuận bình quân trên 100 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều so với các cây trồng khác trong cùng thời điểm chịu thiệt hại mưa bão”, ông Nhuận cho biết thêm.

Từ thành công của mô hình, nhiều hộ dân ngoài dự án đã chủ động tìm hiểu và học theo. Nguồn khoai tây nguyên liệu sản xuất ra góp phần cung cấp ổn định cho các cơ sở chế biến tại địa phương và các tỉnh khác, đồng thời từng bước đưa khoai tây trở lại vị thế cây trồng chủ lực của Tây Nguyên. Hiệu quả kinh tế vượt trội giúp nông dân tăng thu nhập, ổn định sản xuất và phát triển bền vững.