Giống sạch bệnh giúp mở hướng bền vững cho nông nghiệp Đà Lạt

Từ hoa đến rau, củ, quả, giống sạch bệnh từ Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa đang giúp Đà Lạt nâng cao năng suất, giảm chi phí và đáp ứng thị trường.

Trong số radio này, chúng tôi mời quý vị cùng trở lại với làng hoa Thái Phiên để lắng nghe câu chuyện từ gian nan đến đổi thay. Đó là hành trình từ những vạt hoa bị dịch bệnh vùi dập, đến những mùa hoa khỏe mạnh nhờ sự xuất hiện của giống sạch bệnh, cùng những nỗ lực nghiên cứu không ngừng từ Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa thuộc Viện Khoa học Kĩ thuật Nông nghiệp miền Nam.

Nếu như nhiều năm trước, người trồng hoa ở Thái Phiên còn nặng gánh lo âu vì dịch bệnh hoành hành, thì những năm gần đây, bức tranh đã dần tươi sáng hơn. Bà con đã mạnh dạn chuyển sang sử dụng giống sạch bệnh, được nuôi cấy mô từ Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa. Những cây giống sạch bệnh này được kiểm soát chặt chẽ từ phòng thí nghiệm đến khi ra vườn, đảm bảo không mang mầm bệnh nguy hiểm, giúp cây hoa khỏe mạnh ngay từ giai đoạn đầu.

Nhờ có nguồn giống sạch bệnh, nỗi lo sọc thân, héo vàng hay rỉ sắt đã được giảm thiểu đáng kể. Hoa cúc nay lên đều, thân mập, lá xanh dày, nụ bung nở đồng loạt, đem lại cho bà con niềm tin và thu nhập ổn định hơn.

Chia sẻ về sự khác biệt mà cây giống sạch bệnh mang lại, ông Nguyễn Văn Danh, nông dân trồng hoa tại phường Lâm Viên, Đà Lạt, cho biết:

Những giống sạch bệnh đã trở thành chìa khóa quan trọng giúp làng hoa Thái Phiên ổn định sản xuất sau nhiều năm lao đao vì dịch hại. Bắt đầu từ những cây mô được nuôi cấy trong điều kiện vô trùng, từng thế hệ giống được kiểm tra nghiêm ngặt, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh trước khi đến tay nông dân. Chính sự kiểm soát chặt chẽ ấy đã mang lại cho bà con những vườn hoa khỏe mạnh, bông nở đều và sắc màu rực rỡ.

Không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ thiệt hại, giống sạch bệnh còn góp phần nâng cao năng suất, tăng tỷ lệ hoa đạt chuẩn thương phẩm, từ đó cải thiện rõ rệt thu nhập cho người trồng. Bởi lẽ, mỗi lứa hoa chất lượng cao không chỉ tiêu thụ mạnh tại thị trường trong nước mà còn có cơ hội vươn ra xuất khẩu.

Trong bối cảnh dịch bệnh trên hoa ngày càng khó lường, vai trò của việc kiểm soát giống ngày càng được khẳng định. Theo Thạc sĩ Trần Anh Thông, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa, những cây hoa từ nguồn giống sạch bệnh không chỉ bảo đảm chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày một khắt khe của thị trường, mà còn là nền tảng để xây dựng thương hiệu hoa Đà Lạt vững chắc, đưa làng hoa Thái Phiên tiếp tục tỏa hương, khoe sắc trên những chặng đường mới.

Không chỉ dừng lại ở những giống hoa sạch bệnh, Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa còn là nơi khai sinh ra nhiều giống rau, củ, quả mới, phù hợp với điều kiện canh tác ở Đà Lạt và các vùng phụ cận. Từ những vạt khoai tây mập mạp, những luống dâu tây trĩu quả đến các giống rau ăn lá xanh mướt, tất cả đều được chọn tạo và kiểm soát nghiêm ngặt về chất lượng ngay từ khâu giống.

Những giống mới này không chỉ cho năng suất cao, mà còn có khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh, nhờ vậy giảm đáng kể lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật mà bà con phải sử dụng. Nhờ vậy, sản phẩm làm ra vừa an toàn hơn cho sức khỏe người tiêu dùng, vừa giảm chi phí đầu vào cho người nông dân. Ông Nguyễn Đức Bình, hộ dân trồng cà rốt tại phường Xuân Trường - Đà Lạt đánh giá:

Để khắc họa rõ hơn giá trị mà giống sạch bệnh mang lại, ông Nguyễn Thế Nhuận, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa, đánh giá: việc sử dụng nguồn giống sạch bệnh, chất lượng cao không chỉ giúp bà con giảm được chi phí đầu tư, đặc biệt là chi phí quản lý thuốc bảo vệ thực vật, mà còn trực tiếp nâng năng suất. Theo tính toán, năng suất có thể tăng thêm từ 10 đến 15% so với việc dùng giống tự để hoặc mua từ những cơ sở thiếu uy tín. Hơn thế, các chỉ tiêu chất lượng phục vụ xuất khẩu cũng được đảm bảo, tỷ lệ thương phẩm đạt chuẩn cao hơn, mở ra nhiều cơ hội thị trường cho nông dân.

Hiện nay, tại Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa, hàng trăm giống cây trồng sạch bệnh đang được lưu giữ, cùng với đó là những bộ gene quý giá được bảo tồn và khai thác phục vụ công tác nghiên cứu. Đây chính là “ngân hàng giống” sống, nơi lưu giữ nguồn vật liệu di truyền làm nền tảng để các nhà khoa học lai tạo, chọn lọc và cho ra đời những giống mới ưu việt hơn.

Không chỉ dừng ở việc đảm bảo cây giống khỏe mạnh, sạch bệnh ngay từ khâu đầu vào, công tác nghiên cứu còn hướng đến việc tạo ra những giống rau, hoa, củ, quả có khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh và điều kiện khí hậu bất lợi, đồng thời phù hợp với nhu cầu đa dạng của thị trường trong nước và xuất khẩu.

Nhờ có kho gene được quản lý chặt chẽ và liên tục được cập nhật, Trung tâm đã và đang tạo ra nhiều giống mới có năng suất cao, chất lượng ổn định, giảm chi phí sản xuất và hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Đây chính là tiền đề quan trọng để nông dân yên tâm sản xuất bền vững, còn ngành nông nghiệp Đà Lạt và cả nước có thêm những lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe.

Thưa quý vị và bà con,

Từ những mùa hoa héo úa vì dịch bệnh đến những vườn hoa rực rỡ, khỏe mạnh hôm nay, làng hoa Thái Phiên đã chứng kiến một chặng đường đổi thay đầy nỗ lực. Đằng sau thành quả ấy là sự chung tay của người nông dân và những nhà khoa học, là những cây giống sạch bệnh, là ngân hàng gene được lưu giữ để tạo ra những giống mới ưu việt hơn.