Trong bối cảnh nhiều ngành nghề nông nghiệp truyền thống bị thu hẹp bởi quá trình đô thị hóa và biến đổi khí hậu, nghề dẫn dụ chim yến đang dần khẳng định là mô hình kinh tế mới phù hợp với điều kiện tự nhiên và xã hội tại TP.HCM.
Thành công bước đầu của nghề nuôi yến ở các địa phương như xã An Long hay Phước Thành (TP.HCM) cho thấy nếu được đầu tư bài bản, áp dụng khoa học kỹ thuật và liên kết sản xuất hiệu quả, chim yến không chỉ “về làm tổ” mà còn mang theo kỳ vọng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững.
Bên trong một nhà nuôi yến tại TP.HCM, nơi những tổ yến bám dày đặc trên thanh gỗ, minh chứng cho sự thích nghi tốt của chim yến với mô hình dẫn dụ nhân tạo. Ảnh: Trần Phi.
Hiện nay, nhiều hộ nuôi yến tại TP.HCM đã chủ động áp dụng hệ thống vi khí hậu thông minh để kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và âm thanh dẫn dụ phù hợp với đặc tính sinh học của chim yến. Công nghệ không chỉ giúp giúp đàn yến sinh sống ổn định mà còn giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và ô nhiễm môi trường. Đồng thời, các cơ sở sơ chế tổ yến hiện đại cũng dần hình thành, đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mở ra khả năng xuất khẩu sản phẩm đến các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc...
Chuỗi giá trị ngày càng hoàn thiện
Không chỉ dừng lại ở việc nuôi và thu hoạch tổ yến, nhiều địa phương ở TP.HCM đã bắt đầu hình thành chuỗi giá trị khép kín trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm yến. Mô hình tại cơ sở Yến Duyên (xã Phước Thành) hay doanh nghiệp Hiếu Hằng (xã An Long) là ví dụ điển hình cho xu hướng này. Từ tổ yến thô, người dân đã chế biến thành các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như yến tinh chế, yến chưng sẵn, yến đóng hộp… Đặc biệt, các sản phẩm chế biến từ tổ yến còn được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, góp phần đưa tên tuổi yến TP.HCM vươn xa.
Theo ông Trần Phú Cường, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Bình Dương (cũ) - hiện thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM (khu vực II): “Nghề nuôi chim yến tại các địa phương vùng ven TP.HCM có điều kiện phát triển rất tốt. Tuy nhiên, để nghề này phát triển bền vững, cần hình thành chuỗi giá trị có kiểm soát. Chúng tôi đang hỗ trợ các cơ sở sơ chế nâng cấp điều kiện vệ sinh thú y, đồng thời phối hợp với các địa phương triển khai giám sát dịch bệnh thường xuyên, bảo đảm an toàn sinh học".
Nhiều cơ sở nuôi yến tại TP.HCM đã đầu tư vào chế biến sâu, giúp nâng cao giá trị sản phẩm yến. Ảnh: Trần Phi.
Ông Cường cũng nhấn mạnh vai trò của việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm yến sào, xây dựng thương hiệu tập thể và xúc tiến thương mại để tạo sự liên kết giữa các hộ nuôi và doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước. Dù tiềm năng rõ rệt, nghề nuôi chim yến ở TP.HCM hiện vẫn gặp một số khó khăn như thiếu vốn đầu tư, kỹ thuật xử lý sau thu hoạch còn hạn chế, sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các cơ sở nhỏ lẻ.
Ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá cao mô hình nuôi yến tại TP.HCM, đặc biệt là sự năng động của người dân và chính quyền cơ sở. Tuy nhiên, để phát triển ngành yến bền vững trên cả nước, cần có hành lang pháp lý rõ ràng, đặc biệt là quy chuẩn xây dựng nhà yến, tiêu chuẩn sản phẩm tổ yến và các chính sách ưu đãi về tín dụng, chuyển giao công nghệ.
Ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y đánh giá cao tiềm năng phát triển nghề nuôi yến tại TP.HCM. Ảnh: Trần Phi.
Ông Đăng cho biết sắp tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục hoàn thiện đề án phát triển ngành yến Việt Nam theo hướng chuyên nghiệp hóa, quốc tế hóa. Bên cạnh hiệu quả kinh tế, nghề nuôi yến còn mang đến những giá trị xã hội tích cực, tạo việc làm cho lao động nông thôn, giúp nhiều hộ thoát nghèo, thu hút lực lượng lao động trẻ quay về khởi nghiệp tại quê hương. Những mái nhà nhỏ giờ đây không chỉ là nơi trú ngụ của chim yến mà còn là “tổ ấm khởi nghiệp” của nhiều người dân vùng ven đô.
Thu nhập gấp 2 - 3 lần làm nông truyền thống
Theo khảo sát sơ bộ tại một số xã có nghề nuôi yến phát triển ở TP.HCM, thu nhập trung bình của các hộ nuôi yến cao gấp 2 đến 3 lần so với hộ làm nông truyền thống. Đặc biệt, các hộ đầu tư hệ thống nhà yến hiện đại và có đầu ra ổn định qua liên kết với hợp tác xã hoặc doanh nghiệp thu nhập hàng tháng có thể đạt hàng chục triệu đồng.
Nhờ chú trọng đầu tư vào công nghệ chế biến sâu sản phẩm, chuỗi giá trị sản phẩm của nghề nuôi yến đã được hoàn thiện khép kín. Ảnh: Trần Phi.
Trong xu thế tiêu dùng hiện đại, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sản phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng và quy trình sản xuất an toàn. Đây là lợi thế lớn nếu nghề nuôi yến tại TP.HCM tiếp tục được định hướng bài bản. Các cơ sở nuôi cần chú trọng hơn đến việc đăng ký kiểm định sản phẩm, áp dụng quy trình an toàn thực phẩm và đạt các chứng nhận quốc tế nếu muốn vươn ra thị trường nước ngoài.
Với những bước đi đúng hướng từ cơ sở đến chính sách, từ những mô hình khởi đầu đầy tâm huyết tại An Long đến khát vọng xây dựng thương hiệu ở Phước Thành, và nay là sự hình thành chuỗi giá trị khép kín gắn với an toàn sinh học, nghề nuôi yến tại TP.HCM đang từng bước định hình hướng phát triển chuyên nghiệp, bài bản và bền vững, góp phần nâng tầm vị thế nông sản Việt trên thị trường trong và ngoài nước
Từ những mái nhà đơn sơ, nghề nuôi yến tại TP.HCM đang vươn mình trở thành ngành hàng chủ lực gắn với an toàn sinh học và chuỗi giá trị bền vững. Ảnh: Trần Phi.
Từ một nghề còn mới mẻ, nuôi chim yến giờ đây đã trở thành hướng đi đầy triển vọng trong bức tranh kinh tế nông nghiệp đô thị của TP.HCM. Những mái nhà yến không còn đơn thuần là nơi dẫn dụ chim về làm tổ mà đã trở thành biểu tượng cho sự đổi thay tư duy sản xuất từ manh mún sang bài bản, từ nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi giá trị. Chính sự kiên trì, mạnh dạn áp dụng công nghệ cùng sự đồng hành từ cơ quan chuyên môn đã và đang giúp người dân vượt qua những khó khăn ban đầu để từng bước gặt hái thành quả bền vững.
Không dừng lại ở tổ yến, đó còn là tổ ấm của những giấc mơ khởi nghiệp nông nghiệp tử tế, nơi thanh niên quê nhà trở lại làm giàu ngay trên chính mảnh đất của mình.
Nếu tiếp tục được quan tâm đúng mức, nghề nuôi yến hoàn toàn có thể trở thành ngành hàng chủ lực mới trong chiến lược phát triển nông nghiệp đặc thù tại TP.HCM. Khi người dân có niềm tin, chính quyền có chính sách đồng hành và thị trường có nhu cầu rõ ràng, cánh cửa phát triển cho ngành yến sẽ ngày càng rộng mở cả trong nước và vươn ra thế giới.
![Chăn nuôi nông hộ vỡ trận vì dịch tả lợn Châu Phi: [Bài 1] Người tiêu dùng tạm quay lưng với thịt lợn](https://t.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/480w/files/huannn/2025/08/12/2938-chatgpt-image-12_03_17-12-thg-8-2025-120721_183.jpeg)
