Phát triển chuỗi giá trị xanh
Phát triển nông nghiệp xanh không còn là khái niệm rộng mà đang bước vào giai đoạn hành động quyết liệt. Với định hướng “sản xuất - chế biến - tiêu thụ” phải chuyển dịch sang diện mạo xanh, thân thiện môi trường và ít phát thải, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai một loạt giải pháp cụ thể, với mục tiêu không chỉ tăng năng suất mà còn giảm thiệt hại do biến đổi khí hậu và nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: 'Phát triển chuỗi giá trị xanh là bước đi tất yếu'. Ảnh: Minh Thành.
Khởi động từ việc tổ chức lại sản xuất, Bộ đề nghị địa phương và doanh nghiệp tiết giảm những hình thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thay vào đó là mô hình canh tác tập trung có vùng nguyên liệu rõ ràng. Trong lĩnh vực trồng trọt, việc xúc tiến quy trình “1 phải 5 giảm”, tưới ngập khô xen kẽ ở đồng ruộng nhằm giảm khí metan đã được chọn làm hướng mẫu.
Chăn nuôi được khuyến khích ứng dụng hầm biogas, xử lý chất thải bằng vi sinh vật, thay đổi khẩu phần thức ăn để giảm phát thải nitơ. Lâm nghiệp được điều chỉnh sang phát triển rừng gỗ lớn, cấp chứng chỉ quốc tế, đồng thời tăng cường bảo tồn đa dạng sinh học kết hợp với phát triển sinh kế bền vững cho người dân sống tại vùng đệm. Khi sản xuất thay đổi thì phát thải sẽ giảm, nguồn lực được sử dụng hiệu quả hơn.
Liên kết chuỗi giá trị là một mũi nhọn tiếp theo. Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến cho biết: “Phát triển các chuỗi giá trị xanh là bước đi tất yếu để xây dựng một nền nông nghiệp ít phát thải, ít gây tổn hại đến môi trường, đồng thời tối ưu hóa lợi ích kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân”. Đồng thời, Bộ đang thúc đẩy xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, chế biến sâu, logistics lạnh, chữ ký điện tử và mã QR để tiêu thụ bền vững.
Tăng cường ứng dụng công nghệ là một trong những giải pháp đẩy mạnh nông nghiệp xanh. Ảnh: Bá Thắng.
Chuyển đổi số ở vị trí chiến lược
Công nghệ và chuyển đổi số được đặt vào vị trí chiến lược. Bộ Nông nghiệp và Môi trường định hướng, cơ sở dữ liệu về đất đai, tài nguyên, phát thải khí nhà kính và thiên tai là nền tảng để sản xuất “thông minh”. Cùng với đó, việc chuyển đổi cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, giảm hóa chất, tăng phân hữu cơ, phục hồi độ phì được chỉ đạo mạnh mẽ. Nhờ đó, quá trình khai thác đất đai, nguồn nước và đa dạng sinh học hướng tới trạng thái “xanh” thay vì “tận dụng tối đa”.
Về cơ chế hỗ trợ, Bộ phối hợp với các đơn vị tài chính để tạo hành lang cho “vốn xanh” vào nông nghiệp. Mô hình sản xuất phát thải thấp, nông nghiệp hữu cơ hoặc tuần hoàn sẽ được tiếp cận tín dụng ưu đãi hơn. Kèm theo đó là tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế, truy xuất nguồn gốc rõ ràng được coi là minh chứng.
Không kém phần quan trọng là hoạt động giám sát, đánh giá thực thi. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chỉ rõ, khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân - tổ chức quốc tế, hoạt động sản xuất mới có thể thay đổi toàn diện hệ sinh thái sản xuất và tiêu thụ nông nghiệp, hướng đến một ngành nông nghiệp hiện đại, xanh và cạnh tranh toàn cầu. Bộ yêu cầu các đề án phải có chỉ số đánh giá rõ ràng, dữ liệu minh bạch và báo cáo định kỳ để tránh tình trạng “làm cho có”.
Từ việc tái cấu trúc các chuỗi giá trị, công nghệ số được ứng dụng thực tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang từng bước tạo nên “bước nhảy” cho nền nông nghiệp xanh.
