Phó Giám Sở Nông Nghiệp và Môi trường Vĩnh Long Văn Hữu Huệ cho biết, tỉnh xác định dừa là cây trồng chủ lực, từ lâu đã gắn bó với người nông dân và là nguồn thu nhập chủ yếu của một bộ phận người dân địa phương. Ước tính đến cuối năm 2025, toàn tỉnh có 120.000 ha, tổng giá trị sản xuất của cây dừa khoảng 11.000 tỷ đồng, góp phần phát triển sinh kế, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho gần 270.000 hộ dân trên địa bàn tỉnh.
Thời gian qua, Vĩnh Long đã thực hiện nhiều giải pháp, khuyến khích phát triển chuỗi giá trị dừa. Trong đó, tập trung xây dựng các mô hình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, hỗ trợ đầu tư trồng dừa, cải tạo vườn dừa kém hiệu quả, phát triển các mô hình xen canh trong vườn dừa, phát triển công nghiệp chế biến dừa và tổ chức các cuộc hội thảo khoa học về phát triển cây dừa, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư bao tiêu sản phẩm, chú trọng phát triển cây dừa theo hướng hữu cơ gắn với cấp mã số vùng trồng phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Giống dừa sáp nuôi cấy phôi của Trường Đại học Trà Vinh. Ảnh: Thanh Bạch.
Theo ông Văn Hữu Huệ, hiện nay việc sản xuất còn manh mún; tỉ lệ diện tích dừa có tham gia liên kết sản xuất thấp, đạt khoảng 30%. Hơn nữa, mặc dù cây dừa thích ứng tốt với biến đổi khí hậu (BĐKH), nhưng vẫn bị ảnh hưởng của BĐKH làm giảm sản lượng, giảm trọng lượng trái, sâu bệnh hại phát sinh nhiều. Ngoài ra, ngành dừa của Vĩnh Long đã và đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng do BĐKH gây ra từ: thiếu nước ngọt và khô hạn, triều cường, xâm nhập mặn, sâu bệnh và dịch hại...
Từ đó, ông Văn Hữu Huệ cho rằng, thời gian tới, Vĩnh Long định hướng chiến lược tập trung vào ba trụ cột chính, đó là: Phát triển vùng nguyên liệu dừa bền vững thích ứng với BĐKH; Đẩy mạnh chế biến sâu; Tăng cường quản lý và liên kết theo chuỗi giá trị.
Cụ thể, tỉnh sẽ phát triển các vùng chuyên canh dừa hữu cơ đạt chuẩn quốc tế, xây dựng và quản lý chặt chẽ mã số vùng trồng gắn với chế biến và tiêu thụ. Tăng cường nghiên cứu, chọn lọc và nhân rộng các giống dừa chất lượng cao, có khả năng chịu mặn, khô hạn tốt. Xây dựng và áp dụng quy trình canh tác giảm phát thải và kỹ thuật tưới tiết kiệm nước tiên tiến.
Duy trì và phát triển các phòng nhân nuôi thiên địch; đầu tư hệ thống cảnh báo sớm và quy trình quản lý sâu, bệnh theo hướng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái vườn dừa. Xây dựng các mô hình trình diễn canh tác dừa thích ứng với BĐKH; canh tác dừa thích ứng BĐKH trên vùng đất ngập nước… Tập huấn chuyển giao kỹ thuật cũng như nhân rộng mô hình trên địa bàn các xã có trồng dừa.
Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi mời gọi các doanh nghiệp lớn đầu tư vào công nghệ chế biến sâu hiện đại để tăng hàm lượng giá trị sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu. Tập trung phát triển các sản phẩm có giá trị cao từ dừa, tận dụng tối đa tất cả các bộ phận của cây dừa hướng tới mục tiêu không chất thải. Ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc và xúc tiến thương mại.
Đồng thời, hỗ trợ xây dựng các hợp tác xã kiểu mới hoạt động hiệu quả, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp thông qua hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ, đảm bảo lợi ích cho người trồng dừa. Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng và bảo hộ thương hiệu Dừa Vĩnh Long, đặc biệt cho các sản phẩm chế biến sâu dừa hữu cơ ở thị trường quốc tế…
“Sở Nông nghiệp và Môi trường Vĩnh Long sẽ chủ động, đồng hành cùng người dân và doanh nghiệp triển khai hiệu quả các chiến lược này, nhằm đưa ngành dừa tỉnh phát triển bền vững, thích ứng linh hoạt với BĐKH và khẳng định vị thế là thủ phủ dừa của cả nước”, ông Văn Hữu Huệ chia sẻ.
