Tính đến đầu tháng 11, toàn tỉnh Tuyên Quang đã ghi nhận 195.272 con lợn mắc bệnh buộc phải tiêu hủy tại hơn 21.000 hộ chăn nuôi, với tổng khối lượng trên 9,6 triệu kg. Quy mô thiệt hại lớn, diễn biến dịch bệnh nhanh và khó kiểm soát đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về những giải pháp mới, cách làm sáng tạo để giảm thiểu nguy cơ lây lan.
Dịch tả lợn Châu Phi đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi của tỉnh Tuyên Quang, do đó những mô hình hay, cách làm sáng tạo phòng trừ dịch bệnh trong cộng đồng cần được phát huy, nhân rộng. Ảnh: Đào Thanh.
Trong bối cảnh ấy, sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp, các ngành cùng tinh thần chủ động, không cam chịu rủi ro của người chăn nuôi đã tạo nên những điểm sáng đáng ghi nhận trong công tác phòng, chống dịch. Nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả đã và đang phát huy tác dụng rõ rệt.
Theo ông Lê Hải Nam, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Tuyên Quang, ngay khi phát hiện ổ dịch, các địa phương đã tổ chức khoanh vùng, dập dịch nhanh, đồng thời triển khai tổng vệ sinh, tiêu độc khử trùng định kỳ tại các khu vực có nguy cơ cao.
Một trong những biện pháp hiệu quả nhất được áp dụng là mô hình “chăn nuôi không tiếp xúc”. Mô hình này yêu cầu cách ly hoàn toàn vật nuôi, người chăm sóc và phương tiện vận chuyển, giảm tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo, nguyên nhân chính khiến dịch lan rộng trong thời gian qua.
Nhờ cách làm này, tại các xã Linh Hồ, Tân Thanh, đàn lợn được áp dụng mô hình “chăn nuôi không tiếp xúc” đều an toàn, không bị dịch tấn công và hiện đã đủ điều kiện xuất bán.
Song song với đó, nhiều hộ và trang trại lớn đã chủ động chuyển đổi mô hình chăn nuôi sang hướng khép kín, kiểm soát dịch tễ chặt chẽ, áp dụng công nghệ sinh học trong xử lý chất thải, khử mùi và sát trùng chuồng trại. Mục tiêu là tạo ra môi trường chăn nuôi sạch bệnh, giảm thiểu tối đa nguy cơ mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập.
Gia đình bà Trần Thị Hoa Dung, thôn Phú Thịnh, xã Trường Sinh trước kia thường xuyên duy trì đàn hơn 100 lợn thương phẩm và 20 lợn nái. Nhưng đợt dịch vừa qua đã quét sạch toàn bộ đàn lợn, khiến gia đình bà thiệt hại lớn.
Không bỏ cuộc, bà Dung bắt tay ngay vào cải tạo chuồng trại, tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng liên tục, rắc vôi bột dày quanh khu nuôi, làm lại hệ thống thoát nước và xây khu xử lý chất thải mới. Bà dự định dựng thêm hệ thống lưới chắn, đào rãnh khử trùng tại lối ra vào, tiến tới áp dụng mô hình “chăn nuôi không tiếp xúc” khi tái đàn.
Mô hình chăn nuôi không tiếp xúc đã được một số hộ chăn nuôi ở Tuyên Quang áp dụng khá hiệu quả trong công tác phòng chống dịch tả lợn Châu Phi. Ảnh: Đào Thanh.
Trong đợt dịch lần này, nhiều đơn vị như Tập đoàn Dabaco, HTX sản xuất và chế biến thực phẩm an toàn Sáng Nhung… đã tự nguyện hỗ trợ các hộ trong khu vực lân cận vôi bột và thuốc khử trùng để phun diện rộng trong phạm vi 2–5 km quanh trang trại. Việc hỗ trợ này giúp giảm mật độ mầm bệnh trong môi trường, tạo vành đai an toàn bảo vệ cả khu vực.
Ông Nguyễn Ngọc Sáng, Giám đốc HTX sản xuất và chế biến thực phẩm an toàn Sáng Nhung cho biết, nếu chỉ bảo vệ trang trại của mình thì chưa đủ. Chỉ khi môi trường xung quanh sạch thì nguy cơ xâm nhập mầm bệnh mới giảm xuống. Hỗ trợ bà con là cách phòng dịch từ sớm, từ xa, cũng là cách tốt nhất để bảo vệ chính trang trại của HTX.
Thực tế cho thấy, những cách làm sáng tạo, chủ động từ cộng đồng chăn nuôi đang góp phần quan trọng trong việc kiểm soát dịch tả lợn Châu Phi tại Tuyên Quang. Không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại trước mắt, những mô hình này còn đặt nền móng cho chăn nuôi lợn an toàn, bền vững trong tương lai.
Bài học từ dịch bệnh cho thấy người chăn nuôi cần thay đổi tư duy, quản lý chặt đầu vào, từ con giống, thức ăn, nguồn nước đến vệ sinh chuồng trại; quản lý đầu ra như giết mổ an toàn, vận chuyển kiểm soát. Có như vậy mới giảm được rủi ro dịch bệnh, ổn định năng suất và chất lượng thịt.
Những cách làm hay đang lan tỏa tại các xã có mật độ chăn nuôi lớn, tạo tiền đề quan trọng để Tuyên Quang hướng đến mục tiêu chung là hình thành nền chăn nuôi an toàn dịch bệnh, bền vững, thân thiện với môi trường và bảo vệ sinh kế cho hàng nghìn hộ dân trên địa bàn.
