Quảng Ninh hỗ trợ đất lúa từ sản xuất đến hạ tầng

Hỗ trợ thiết thực từ sản xuất đến hạ tầng, giống lúa

Vừa qua, HĐND tỉnh Quảng Ninh đã chính thức thông qua Nghị quyết quy định nguyên tắc, phạm vi và định mức sử dụng kinh phí hỗ trợ bảo vệ đất trồng lúa trên địa bàn tỉnh. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 27/7/2025, đánh dấu bước tiến mới trong quản lý và phát triển bền vững quỹ đất nông nghiệp.

Theo nội dung Nghị quyết, nguồn kinh phí hỗ trợ bảo vệ đất trồng lúa được lấy từ ngân sách nhà nước và phân bổ trực tiếp cho ngân sách xã, phường, đặc khu có diện tích đất trồng lúa được phê duyệt. Điều này nhằm đảm bảo việc sử dụng kinh phí đúng mục đích, hiệu quả và gần sát người dân.

Mức phân bổ được xác định dựa trên diện tích đất trồng lúa đã được phê duyệt theo quy định tại Điều 14 Nghị định số 112/2024/NĐ-CP ngày 11/9/2024 của Chính phủ. Đây là cơ sở pháp lý rõ ràng, giúp tránh tình trạng lạm chi hoặc sử dụng sai mục đích, đồng thời khuyến khích địa phương chủ động rà soát, cập nhật quỹ đất canh tác lúa thực tế.

Kinh phí hỗ trợ không chỉ đơn thuần “rót” xuống xã, phường, đặc khu mà được sử dụng đa dạng cho nhiều mục tiêu xoay quanh việc bảo vệ, duy trì và nâng cao chất lượng đất trồng lúa.

Thứ nhất, khoảng 40% kinh phí hỗ trợ được ưu tiên cho các hộ nông dân trực tiếp sử dụng đất trồng lúa nhằm triển khai các hoạt động sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, xây dựng mô hình trình diễn, khuyến nông, tập huấn, tổ chức liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Nội dung và mức chi được quy định theo các Nghị định số 83/2018/NĐ-CP về khuyến nông, Nghị định số 98/2018/NĐ-CP về chính sách liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông sản và các nghị quyết HĐND tỉnh như số 87/2020/NQ-HĐND và 194/2019/NQ-HĐND. Nhờ đó, các hoạt động sẽ bám sát thực tế địa phương, tránh hình thức, phô trương.

Thứ hai, phần còn lại của kinh phí có thể được sử dụng để nâng cấp hạ tầng, cải tạo đồng ruộng, bảo dưỡng công trình thủy lợi, đánh giá chất lượng đất, xây dựng bản đồ thổ nhưỡng, nâng cao năng suất lúa.

Ngoài ra, nghị quyết có điểm mới là chính sách hỗ trợ 50% phí mua bản quyền sở hữu giống lúa quốc gia được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận và phù hợp với ứng dụng sản xuất đại trà trên địa bàn nhưng tối đa không quá 1 tỷ đồng/1 loại giống.

Gắn bảo vệ đất lúa với phát triển kinh tế nông thôn

Đây là cách tiếp cận hiện đại, tạo động lực để các xã mạnh dạn đầu tư giống tốt, tránh tình trạng dùng lại giống cũ, giống thoái hóa làm ảnh hưởng năng suất và chất lượng gạo.

Ông Trần Văn Thực, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Quảng Ninh, cho biết, nghị quyết mới sẽ nâng mức hỗ trợ, mục tiêu cuối cùng hướng đến bảo vệ đất trồng lúa, bảo vệ người sản xuất, hỗ trợ khôi phục lại đất trồng lúa để tránh giảm diện tích và xói mòn, thoái hóa đất. Từ đó, đảm bảo an ninh lương thực, an sinh xã hội.

Việc ban hành nghị quyết lần này không chỉ thuần túy là hỗ trợ tiền, mà là một tuyên bố rõ ràng về cam kết giữ đất trồng lúa, đặc biệt, trong bối cảnh nhiều vùng nông thôn đang đứng trước sức ép chuyển đổi mục đích sử dụng đất vì đô thị hóa, du lịch, công nghiệp.

Đất lúa đang dần thu hẹp không chỉ bởi thiên tai, xâm nhập mặn, mà còn vì lợi ích kinh tế từ các ngành khác hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, hệ lụy để lại không chỉ là mất đất, mà còn kéo theo mất nghề, mất sinh kế và mất cân bằng sinh thái.

Hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đã hình thành một số vùng sản xuất hàng hóa tập trung trên cây lúa, rau, cây ăn quả, với diện tích khoảng 6.300 ha. Trong đó, có trên 300 ha diện tích đã được cấp giấy chứng nhận VietGAP; có 90 ha lúa và 329 ha quế được cấp giấy chứng nhận sản xuất hữu cơ.