'Trái ngọt' từ tích tụ đất đai ở Thiệu Hóa

Tích tụ đất đai, chuyển đổi cây trồng

Năm 2020 Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng (HTX nông nghiệp Thiệu Hưng), xã Thiệu Hóa (Thanh Hóa) tích tụ tập trung 2 ha đất, chuyển đổi từ vùng trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa kim hoàng hậu trong nhà màng. Ban đầu, việc vận động người dân để tích tụ, tập trung đất đai rất khó khăn vì rào cản lớn nhất là tư tưởng bám đất, giữ đất. Phải mất 1 năm HTX nông nghiệp Thiệu Hưng mới tích tụ được 1 ha, còn 1 ha vận động người dân góp đất để sản xuất.

HTX nông nghiệp Thiệu Hưng đã đầu tư 10 tỷ đồng, bao gồm tiền mua đất, xây dựng nhà màng, hệ thống tưới tự động, hạ tầng tiêu thoát nước để triển khai trồng dưa kim hoàng hậu, dưa chuột baby vào vụ đông. Năm 2022 dưa kim hoàng hậu và dưa chuột baby của HTX nông nghiệp Thiệu Hưng đạt chứng nhận OCOP 4 sao, mở ra thị trường tiêu thụ rộng rãi, ổn định cho sản phẩm, góp phần nâng cao doanh thu, lợi nhuận cho HTX.

Theo anh Hà Văn Tình, kỹ thuật HTX nông nghiệp Thiệu Hưng cho biết, chúng tôi chọn trồng dưa kim hoàng hậu trong giá thể chứ không trồng trực tiếp xuống đất. Giá thể được mua với giá 3.000 đồng, như vậy mỗi vụ trồng sẽ tốn thêm 150 triệu đồng tiền mua giá thể.  Nhưng trồng vào giá thể sẽ kiểm soát được lượng phân bón, các vi lượng trong đất để cho chất lượng quả tốt nhất; nếu trồng trực tiếp xuống đất, cây thường bị sâu bệnh, nấm rễ khó kiểm soát tồn dư phân bón, chất bảo vệ thực vật.

HTX nông nghiệp Thiệu Hưng cũng sử dụng phân bón hữu cơ được chế biến từ đạm cá, đạm tôm. Mỗi 1.000 m2 nhà màng chi phí phân bón cho mỗi vụ khoảng 33 triệu đồng cao hơn sử dụng phân bón vô cơ 13 triệu đồng. Nhưng sẽ cho chất lượng quả dưa ngọt thanh và giòn.

Ông Lê Văn Hoàn, Kiểm soát viên HTX nông nghiệp Thiệu Hưng nói, khi sản xuất dưa kim hoàng hậu theo tiêu chuẩn VietGAP, chúng tôi phải thực hiện quy trình sản xuất nghiêm ngặt từ khâu tạo bầu, chọn giống, gieo trồng, theo dõi quá trình sinh trưởng cho đến khâu thu hoạch. Đồng thời, lắp đặt hệ thống tưới nước nhỏ giọt tự động hiện đại của Israel; sử dụng nước sạch, phân bón hữu cơ sinh học, kiểm soát nghiêm ngặt về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

"Tuy kỹ thuật chăm sóc nghiêm ngặt nhưng lại tốn ít chi phí thuê nhân công vì các công đoạn tưới nước, bón phân đều tự động, dưa được trồng trong nhà lưới nên có thể sản xuất quanh năm, hạn chế côn trùng, năng suất, hiệu quả kinh tế cao gấp 1,5 lần so với sản xuất truyền thống. Bên cạnh đó, hầu hết diện tích trồng đều được doanh nghiệp, siêu thị bao tiêu sản phẩm nên xã rất yên tâm về khâu tiêu thụ sản phẩm", anh Hoàn cho biết thêm.

Cầu nối để người dân ứng dụng khoa học - kĩ thuật vào sản xuất

Năm 2024, HTX nông nghiệp Thiệu Hưng mở rộng diện tích, thuê thêm 1.700 m2 đất của người dân chuyển đổi sang trồng thử nghiệm 150 gốc nho sữa Hàn Quốc. Để đảm bảo nguồn giống HTX đặt mua trực tiếp từ Hàn Quốc, với giá 400.000 đồng/gốc. Năm nay nho đã cho ra quả, nhưng HTX cho tỉa để tập trung dinh dưỡng nuôi cây. HTX nông nghiệp Thiệu Hưng mong muốn tiên phong thử nghiệm những đối tượng cây trồng mới, nếu cho hiệu quả kinh tế cao sẽ định hướng bà con nông dân chuyển đổi cây trồng, để cho năng suất cao trên cùng 1 đơn vị sản xuất.

Năm 2019, Thanh Hóa là tỉnh đầu tiên ban hành nghị quyết chuyên đề về tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao. Nghị quyết nhằm đẩy mạnh tích tụ, tập trung đất đai, phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, chuyên canh hàng hoá tập trung, quy mô lớn dựa trên nền tảng ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, cơ giới hoá, tự động hóa. Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi thu hút các thành phần kinh tế đầu tư vào nông nghiệp, tạo nhiều việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập cho lao động nông thôn.

Trước năm 2019, thị trấn Thiệu Hóa, nay là xã Thiệu Hóa người dân chủ yếu canh tác lúa truyền thống; nhà màng, nhà lưới, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao là cụm từ còn rất xa lạ. HTX nông nghiệp Thiệu Hưng khi đó trở thành cầu nối, “bà đỡ” liên kết người dân với Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao Lam Sơn (Công ty CP Mía đường Lam Sơn) trong việc chuyển giao khoa học - kĩ thuật trồng dưa vàng kim hoàng hậu. Đến nay toàn xã đã có 6,1ha nhà màng trồng dưa kim hoàng hậu, cho hiệu quả cao hơn nhiều so với trồng lúa.

Đến nay mô hình trồng dưa kim hoàng hậu trong nhà màng của HTX nông nghiệp Thiệu Hưng đang sản xuất ổn định, mỗi năm cho thu hoạch gần 180 tấn dưa, giá bán 30.000 đồng/kg, trừ chi phí thu về từ 1,5 đến 1,7 tỷ đồng. HTX cũng đang tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động địa phương, với mức lương 200.000 đồng/ngày. 

Ông Lê Cao Quý, Trưởng phòng Kinh tế - UBND xã Thiệu Hóa cho biết: Việc chuyển đổi từ trồng lúa sang sản xuất dưa kim hoàng hậu, rau trong nhà màng cho hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ dân làm giàu từ đồng đất quê hương. Trong năm 2025 - 2026 xã Thiệu Hóa sẽ tiếp tục chuyển đổi thêm 20 ha sang sản xuất trong nhà màng, mở rộng vùng trồng VietGAP để nâng cao năng suất, giá trị và thương hiệu của dưa kim hoàng hậu Thiệu Hóa.

Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn đã hình thành ở xã Thiệu Hóa, từng bước thay thế phương thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Tính hàng hóa trong sản xuất tăng lên rõ rệt, một số vùng đã áp dụng công nghệ cao và đạt tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, nâng cao giá trị cây trồng.

Toàn xã Thiệu Hóa đang duy trì 334,5ha diện tích tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao. Có 25 ha sản xuất rau an toàn theo hướng VietGAP, trong đó có 9,7 ha diện tích sản xuất dưa, rau trong nhà màng giá trị trung bình trên 500 triệu/ha.