Nửa thế kỷ nâng tầm giống bò Việt

Dấu mốc chuyển mình từ tinh đông viên đến tinh đông lạnh dạng cọng rạ

Trong những năm qua, Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương (Viện Chăn nuôi) đã không ngừng tiếp cận, nghiên cứu và làm chủ công nghệ nuôi dưỡng nhiều giống bò cao sản.

Điển hình là các giống: Holstein Friesian, Jersey, Sind, Sahiwan, Brahman, Limousine, Crimousine, Red Angus, Droughtmaster, Charolaise, Blanc-Blue-Belgium (BBB),… nhập khẩu từ những quốc gia có nền chăn nuôi tiên tiến như Hoa Kỳ, Australia, Bỉ,...

Nhưng giống bò này được chọn lọc kỹ lưỡng, nuôi dưỡng và sản xuất tinh đông lạnh, thụ tinh nhân tạo (TTNT) cải tạo, nâng cao năng suất và chất lượng đàn bò Việt Nam. Với những bước tiến vững chắc, Trung tâm đã khẳng định vai trò tiên phong, giữ vị trí nòng cốt trong lĩnh vực giống gia súc lớn của Quốc gia.

Ngược dòng lịch sử về chặng đường phát triển, từ những năm 1970, khi mới thành lập, trung tâm đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ Cuba trong việc xây dựng cơ sở vật chất và chuyển giao công nghệ chăn nuôi hiện đại.

Đến giai đoạn 2001 - 2005, với sự đồng hành của dự án Jica - Nhật Bản, trung tâm đã thực hiện bước chuyển mình quan trọng: từ sản xuất tinh đông viên truyền thống sang sản xuất tinh đông lạnh dạng cọng rạ, mở ra kỷ nguyên hiện đại hóa trong công tác nhân giống gia súc tại Việt Nam.

Được sự quan tâm đầu tư của Nhà nước, Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương đã nhập khẩu được máy móc sản xuất tinh đông lạnh dạng cọng rạ hiện đại từ hãng Minitube của Đức. Đồng thời, Trung tâm cũng đã làm chủ công nghệ sản xuất tinh đông lạnh dạng cọng rạ do Nhật Bản chuyển giao. Chính vì vậy, tinh đông lạnh dạng cọng rạ thương hiệu VINALICA có chất lượng tốt, tỷ lệ thụ thai cao, được lưu thông trên toàn quốc và xuất khẩu.

Trong chuyến tham quan, khi đưa chúng tôi đến phòng thí nghiệm, nghiên cứu, sản xuất, lưu trữ tinh đông lạnh dạng cọng rạ, ông Phùng Thế Hải, Giám đốc Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương không giấu được sự tự hào: “Giai đoạn 2001 - 2005 đã trở thành dấu mốc quan trọng, khi Trung tâm tiếp cận theo trình độ khoa học của thế giới mạnh dạn chuyển đổi từ sản xuất tinh đông viên sang tinh đông lạnh dạng cọng rạ, mở ra thời kỳ hiện đại hóa trong công tác nhân giống".

"Tiếp nối thành công đó, Trung tâm không ngừng tiếp nhận chuyển giao công nghệ, trang bị đồng bộ hệ thống máy móc tiên tiến và từng bước hoàn thiện quy trình sản xuất tinh đông lạnh dạng cọng rạ, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam", ông Hải nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, trong những năm qua Trung tâm đã đào tạo hàng nghìn dẫn tinh viên cho toàn quốc, tư vấn giúp các tỉnh thành xây dựng hệ thống TTNT trâu bò, đẩy mạnh công tác cải tạo và phát triển đàn trâu bò cho các tỉnh thành, dần trở thành “cái nôi” của ngành thụ tinh nhân tạo trâu bò Việt Nam.

Khẳng định vị thế 

Dẫn chúng tôi đi tham quan khu vực chuồng chăn nuôi, ông Hải chia sẻ thêm những kỳ vọng trong thời gian tới, và mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, đầu tư từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng như Chính phủ. Đặc biệt, việc sớm được trang bị dây chuyền sản xuất tinh đông lạnh phân biệt giới tính sẽ giúp mở ra cơ hội nhân nhanh đàn bò chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu lai tạo ngày càng lớn của Việt Nam cũng như vươn tầm thế giới.

“Chúng tôi định hướng tập trung nhập khẩu những phôi bò chất lượng cao từ các quốc gia có nền chăn nuôi tiên tiến, sau đó cấy vào đàn bò cái tại Việt Nam. Nhờ quá trình thích nghi ngay từ trong bụng mẹ với điều kiện khí hậu trong nước, những con bò đực được sinh ra sẽ có khả năng sinh trưởng tốt, tạo ra giống bò cao sản vừa mang đặc tính ưu việt quốc tế, vừa phù hợp với môi trường và tập quán chăn nuôi của Việt Nam”, ông Hải cho biết.

Với vai trò là đơn vị nghiên cứu khoa học, Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương đã thực hiện thành công các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ, các Dự án sản xuất thử nghiệm cấp Bộ, các đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh và các Dự án chuyển giao KHCN phát triển chăn nuôi cho các tỉnh thành, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng giống và phát triển chăn nuôi trâu bò của Việt Nam.

Không chỉ đi đầu về công nghệ giống, công tác chăm sóc và nuôi dưỡng đàn bò tại trung tâm cũng được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế. Tùy từng thời vụ, khẩu phần ăn của bò được cân đối dựa trên tiêu chuẩn dinh dưỡng Mỹ, nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo giàu dưỡng chất nhưng không dư thừa năng lượng, tránh tình trạng béo bụng ảnh hưởng đến sinh sản. Ngoài thức ăn tinh, Trung tâm đặc biệt chú trọng sử dụng cỏ khô chất lượng cao, tiêu biểu là giống cỏ Pangola giàu dưỡng chất, giúp đàn bò phát triển cân đối, khỏe mạnh.

Ở khâu chăm sóc bò đực giống, những “đối tượng đặc biệt” sẽ được công nhân kỹ thuật theo dõi sát sao từng cá thể. Mỗi buổi sáng, những con bò không khai thác tinh được dắt đi vận động khoảng 2km trong khuôn viên, sau đó cho ăn uống, nghỉ ngơi. Buổi chiều, bò được trải khô, vệ sinh, kiểm tra kỹ từng vết trầy xước hay dấu hiệu bệnh ngoài da. Quy trình này không chỉ giúp lưu thông máu, duy trì sức khỏe mà còn tạo sự gắn kết gần gũi giữa người và gia súc.

Cho đến nay, Trung tâm đã sản xuất và cung ứng ra thị trường hàng chục triệu liều tinh trâu bò đông lạnh chất lượng cao góp phần cải tạo đàn bò Vàng Việt Nam, lai tạo bò lai hướng thịt, bò lai hướng sữa; phát triển ngành chăn nuôi bò thịt, bò sữa của Việt Nam.

Trải qua hơn 55 năm kinh nghiệm và phát triển, Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương đã làm chủ toàn diện kỹ thuật nuôi dưỡng, chăm sóc và huấn luyện đàn bò đực giống. Quy trình sản xuất tinh đông lạnh tại đây đảm bảo các chỉ tiêu hoạt lực đạt chuẩn quốc tế; thậm chí có chỉ tiêu vượt trội so với nhiều nguồn tinh nhập khẩu.