Từ đất lúa kém hiệu quả đến vùng chuyên canh rau màu
Đầu năm 2025, nhiều hộ dân trồng rau màu ở xã Hưng Nhượng và Hưng Mỹ, tỉnh Vĩnh Long liên tiếp “trúng mùa, trúng giá” sau Tết. Giá rau màu tăng cao, sản xuất thuận lợi, mở ra hướng đi kinh tế chủ lực trên vùng đất giồng cát. Nhận thấy thị trường đang có nhu cầu cao về các loại rau màu chất lượng cao, cộng với lợi thế đất tơi xốp, thoát nước nhanh và phù hợp trồng rau ngắn ngày, nhiều hộ đã chuyển một phần đất lúa, đất kém hiệu quả sang trồng các loại rau như ớt, dưa leo, hành, đậu phộng, khổ qua…
Ông Nguyễn Văn Dí phấn khởi cầm cây hành trên tay, cười vui khoe rằng vụ này ông thu khoảng 50 triệu đồng chỉ sau 50 ngày trồng. Ảnh: Minh Sáng.
Dẫn chúng tôi vào thăm ruộng, ông Nguyễn Văn Dí, ngụ xã Hưng Mỹ, phấn khởi cầm cây hành xanh tươi trên tay cười vui khoe: “Vụ này, tôi dự tính sẽ thu được khoảng 50 triệu đồng chỉ sau 50 ngày trồng đấy. Tính ra, trồng rau màu khỏe hơn trồng lúa, mà bán được giá hơn. Thu hoạch xong vụ này là tôi xuống ngay giống ớt để đón thị trường sau Tết”.
Gia đình ông Dí có 1,5 ha đất lúa nhưng năng suất chỉ đạt 5 - 6 tấn/ha, giá lúa thấp khiến thu nhập không đủ bù chi phí. Chuyển sang trồng hành, một tấn hành giúp ông thu về khoảng 30 triệu đồng, sau khi trừ chi phí còn lời ít nhất 23 triệu. Mấy năm nay người dân ở đây cũng đều chuyển dần sang rau màu vì cuộc sống khá lên thấy rõ.
Cũng đang gấp rút thu hoạch để xuống giống vụ mới, ông Cao Văn Trên, ấp Tân Hòa, xã Hưng Nhượng kể: “Năm rồi, hai ngày giáp Tết tôi đã hái được 1,3 tấn khổ qua, bán được vài chục triệu đồng, khiến cả nhà ăn Tết vui hẳn!”. Ông Trên cho biết, chỉ cần giữ mức giá khoảng 25.000 đồng/kg, mỗi vụ khổ qua giúp gia đình ông có thể thu từ 40 đến 50 triệu đồng. Với ông, vụ Tết luôn là vụ kỳ vọng nhiều nhất, chỉ mong thời tiết thuận, giống khỏe thì lại có một vụ rau màu bội thu.
Nhìn những giàn khổ qua xanh mướt, trái lúc lỉu, người dân Hưng Nhượng đang đặt trọn kỳ vọng vào một vụ màu thắng lợi. Đón chúng tôi tại ruộng, ông Trần Văn Hửng, Chủ đại lý vật tư nông nghiệp Hai Hửng, người được bà con gọi thân mật là “bác sĩ cây màu” khẳng định nơi đây là vùng trồng rau màu nổi tiếng của địa phương. “Trước kia bà con làm một vụ lúa, một hai vụ màu. Nhưng từ năm 2.000 trở lại đây, hầu hết chuyển sang một vụ lúa, ba vụ màu; những hộ có đất cao thì trồng màu quanh năm. Thu nhập từ màu cao hơn lúa rất nhiều”, ông Hửng cho biết.
Những giàn khổ qua xanh mướt, trái lúc lỉu, người dân Hưng Nhượng đang đặt trọn kỳ vọng vào một vụ màu thắng lợi. Ảnh: Minh Sáng.
Theo ông, giá rau màu lúc lên lúc xuống tùy thị trường, nhưng tính bình quân vẫn cho lợi nhuận ổn định hơn trồng lúa. Thương lái thu mua tận vườn giúp đầu ra thuận lợi, người dân an tâm bám ruộng, bám nghề vườn.
Hiện toàn xã Hưng Nhượng có khoảng 50 hộ trồng màu, với 15 ha xen canh lúa - màu và 5 ha chuyên canh quanh năm. Nhờ nguồn nước ngọt ổn định, bà con khoan giếng để chủ động tưới tiêu, áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, tưới tự động… nên sản xuất ít bị thất mùa, năng suất ổn định.
Hiện thực hóa "giấc mơ thoát nghèo"
Tỉnh Vĩnh Long đang triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ, hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho nông dân và HTX đầu tư nhà lưới, hệ thống tưới, vật tư. Thu hút doanh nghiệp xây dựng kho sơ chế, kho lạnh tại vùng chuyên canh. Xây dựng và mở rộng các vùng VietGAP, hữu cơ, thúc đẩy liên kết chuỗi. Tăng kết nối doanh nghiệp thu mua, chế biến để hạn chế phụ thuộc thương lái. Một số mô hình liên kết đã hình thành, giúp ổn định giá bán, giảm rủi ro và tăng khả năng duy trì thu nhập bền vững.
Ở Vĩnh Long, những vùng trồng được quy hoạch ngày càng bài bản, hình thành các khu chuyên canh rau màu quy mô lớn. Ảnh: Minh Sáng.
Từ chỗ bấp bênh với cây lúa trên đất giồng cát, nông dân Hưng Nhượng hôm nay đã tìm được hướng đi mới. Chuyên canh rau màu, đặc biệt là khổ qua đang dần dần giúp thay đổi đời sống của nhiều hộ nông dân. Những thửa ruộng khổ qua xanh mướt, những giàn dưa leo trĩu quả, những ruộng hành cho thu hoạch chỉ sau 50 - 60 ngày… đã cho thấy sự mạnh dạn thay đổi và khát vọng vươn lên của người dân nơi đây, cùng “giấc mơ thoát nghèo” đang dần trở thành hiện thực.
Trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường, nông dân Hưng Nhượng bắt đầu chuyển sang sản xuất rau an toàn và thí điểm mô hình rau hữu cơ. Chính quyền địa phương cũng tăng cường tuyên truyền, giới thiệu những cách làm hiệu quả, phối hợp với Công ty Vipesco mở các lớp tập huấn kỹ thuật, ghi chép nhật ký đồng ruộng, sử dụng phân bón và thuốc BVTV theo nguyên tắc “4 đúng”. Nhờ đó, rau màu sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn dễ dàng vào được các chuỗi thực phẩm sạch, siêu thị, bếp ăn tập thể với giá bán cao hơn 10 - 20% so với rau thường.
Các mô hình trồng rau màu đang giúp người dân hiện thực hóa giấc mơ thoát nghèo bằng chính đôi tay của mình. Ảnh: Minh Sáng.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, toàn tỉnh có hơn 45.000 ha đất trồng rau màu, cho sản lượng khoảng 900.000 tấn mỗi năm. Những vùng trồng được quy hoạch ngày càng bài bản, hình thành các khu chuyên canh rau màu quy mô lớn. Khi tham gia chuỗi liên kết, nông dân có đầu ra ổn định hơn, thu nhập bền vững hơn và từng bước vươn lên làm giàu từ chính những luống rau màu trên quê hương mình.
Rau màu, nhất là khổ qua được xem là cây trồng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, chịu hạn tốt hơn lúa và ít bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn. Nhờ thu nhập ổn định từ loại cây này, nhiều hộ dân đã có điều kiện sửa chữa nhà cửa, mua sắm tiện nghi, cho con cái học hành đầy đủ và từng bước thoát khỏi diện hộ nghèo, cận nghèo.
