Khai mở tiềm năng nuôi biển tại TP.HCM: [Bài 2] Tăng giá trị nhờ công nghệ cao

Sau gần 20 năm nuôi cá biển ở khu cảng Bến Đầm (đặc khu Côn Đảo), ông Lê Văn Quân đầu tư hệ thống lồng nhựa HDPE theo công nghệ của Na Uy thay thế phương pháp nuôi cũ để thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao năng suất và phòng chống dịch bệnh.

Đến nay, ông Quân đã đưa hệ thống vào sử dụng được hơn 2 năm. “Ưu điểm của lồng nuôi theo công nghệ này có độ bền cao, chịu được sóng to, gió lớn, có khả năng chống lại hóa chất và không bị ăn mòn, gỉ sét bởi nước biển nên ít tốn chi phí sửa chữa, bảo dưỡng”, ông Quân chia sẻ.

Nhờ đó, ngoài cá mú, chim, bớp, ông mạnh dạn nuôi thêm nhiều loại cá biển có giá trị kinh tế cao như cá chình, cá mú đỏ, cá bò giáp, bào ngư… mang lại hiệu quả cao hơn 20 - 50% so với cách nuôi trong lồng bè gỗ truyền thống. Để tăng hiệu quả nuôi biển và phù hợp với tình hình đặc thù tại Côn Đảo, ông Quân đang xin phép chính quyền địa phương được kết hợp nuôi biển công nghiệp gắn với du lịch, như phát triển các ngành câu cá giải trí bên cạnh những lồng nuôi.

Hệ thống lồng nhựa HDPE mà ông Quân đang sử dụng do STP Group tư vấn và cung cấp. Đây là loại vật liệu có thể tái chế, thân thiện với môi trường, không gây ô nhiễm nguồn nước, đồng thời giúp người nuôi giảm đáng kể chi phí bảo dưỡng so với lồng gỗ hay sắt truyền thống.

Theo bà Nguyễn Thị Hải Bình, Tổng giám đốc STP Group, doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở việc cung cấp vật liệu mà còn đồng hành cùng ngư dân trong việc ứng dụng công nghệ để hạn chế rủi ro dịch bệnh và biến động thời tiết. “Chúng tôi có thể hỗ trợ người nuôi biển triển khai các giải pháp hiện đại như hệ thống cho ăn tự động, camera giám sát, thiết bị đo lường môi trường, đồng thời cập nhật dữ liệu vùng nuôi để xây dựng Big Data cho ngành thủy sản”, bà Bình chia sẻ.

Ông Lê Minh Dũng (xã Long Sơn) hiện có hơn 30 lồng nuôi hàu tại cửa sông Chà Và (vịnh Gành Rái). Trước đây ông Dũng nuôi cá, nhưng sau này thấy thị trường hàu sữa phát triển mạnh ở Bà Rịa - Vũng Tàu nên từ năm 2023, ông Dũng đã đầu tư nuôi thêm hàu.

Nhờ áp dụng kỹ thuật mới là cấy phôi vào vỏ hàu, năng suất nuôi trồng hàu của ông Dũng lên gấp 3 lần. Con giống được ông Dũng lấy từ cơ sở cấy giống uy tín, rồi về cấy phôi vào vỏ hàu, treo thành dây, mỗi dây 100 vỏ hàu, đưa xuống nuôi dưới nước biển. Sau 2 tuần tách tàu ra, ông Dũng để mỗi dây chỉ còn 5 vỏ, nuôi tiếp sau 3 tháng tách lần 2, sau đó bỏ từng vỏ hàu vào rổ treo lại xuống nước.

“Nuôi trong rổ để hàu khi sinh trưởng không bị đẩy nhau rớt mất xuống biển và phát triển đều”, ông Dũng giải thích. Với kỹ thuật nuôi cấy phôi này, năng suất hàu tăng lên 3 tấn/lồng. Với giá bán từ 20.000 - 22.000 đồng/ kg, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt từ 300-400 triệu đồng/năm.

Là một trong những người tiên phong trong lĩnh vực nuôi biển tại Vũng Tàu, ông Nguyễn Hoàng Thắng đã sớm rót vốn vào sản xuất cá giống từ năm 2010, khi nhu cầu thị trường mới chỉ ở giai đoạn khởi phát. Sau gần 15 năm, công ty Seafish do ông Thắng sáng lập đã phát triển thành chuỗi sản xuất khép kín với 3 trại cá giống, 1 khu nuôi cá bố mẹ và cá thương phẩm. “Quy trình khép kín này giúp Seafish chủ động từ khâu chọn lọc cá bố mẹ, ấp trứng, ương dưỡng đến cung ứng cá giống chất lượng cho thị trường nuôi biển”, ông Thắng chia sẻ.

Đặc biệt, tại khu vực sông Chà Và (xã Long Sơn), công ty còn xây dựng khu nuôi trình diễn để khách hàng trực tiếp kiểm chứng hiệu quả mô hình cũng như được tư vấn kỹ thuật nuôi. Nhờ cách làm này, Seafish không chỉ bán cá giống mà còn tạo dựng uy tín bằng dịch vụ hậu cần kỹ thuật cho người nuôi.

Ông Thắng cho biết, thị trường cá biển giống những năm qua tăng trưởng ổn định, không chỉ tại Bà Rịa - Vũng Tàu mà còn lan rộng khắp khu vực phía Nam, với mức tăng trưởng bình quân trên 20% mỗi năm. Từ năm 2016, công ty bắt đầu mở rộng thị trường xuất khẩu, đưa cá giống sang Đông Âu, cũng như các nước Trung Đông như Qatar, Kuwait, Dubai…

Hiện, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản lồng bè và nhuyễn thể hai mảnh vỏ trên địa bàn khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu có khoảng 163 ha với hơn 400 bè nuôi, khoảng 14.000 lồng. Đối tượng nuôi chính là cá mú, cá chẽm, cá chim, cá bóp, cá hồng mỹ và nhuyễn thể hai mảnh vỏ (hàu thái bình dương, hàu bản địa) với sản lượng bình quân đạt khoảng 8.000 tấn/năm. Ngoài ra, có một số cơ sở nuôi biển với tôm hùm tre, đặc biệt tại đặc khu Côn Đảo có một công ty nuôi trai lấy ngọc với diện tích 100ha.

Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, cho biết, ngành sẽ tổ chức lại các cơ sở, hộ nuôi biển nhỏ lẻ, phân tán hiện nay theo hình thức quản lý có sự tham gia của cộng đồng, HTX liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và bảo vệ môi trường.

“Sở cũng đang nghiên cứu kết hợp giữa nuôi biển với hoạt động kinh tế khác như du lịch, xuất khẩu để tận dụng hệ thống cơ sở hạ tầng. Đồng thời, chủ trương này sẽ hỗ trợ các hoạt động sản xuất trên biển, nhằm giảm sản lượng khai thác, cân bằng giữa nhu cầu xã hội và giữ gìn tài nguyên biển, phát triển bền vững nghề cá”, bà Na cho hay.

Trước đây, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (trước sáp nhập) đã ban hành Kế hoạch hành động phát triển thủy sản tỉnh đến năm 2030, phấn đấu có tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt 23.000 tấn/năm. Kế hoạch cũng chỉ rõ: khuyến khích phát triển các mô hình nuôi trồng thủy sản công nghệ cao (đặc biệt là nuôi biển) có tính giải trí, mỹ nghệ, trang sức theo hướng sản xuất hàng hóa phục vụ du lịch và xuất khẩu.