Trong ngành chế biến mủ cao su, xử lý bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải từ lâu đã là bài toán đau đầu. Ít ai ngờ rằng, thứ bùn thải từng khiến các công ty trong ngành cao su phải chi hàng tỷ đồng mỗi năm để xử lý giờ đây lại được biến thành phân hữu cơ giàu dinh dưỡng, được xem là “vàng nâu” của ngành nông nghiệp, quay trở lại nuôi dưỡng những vườn cây.
Hệ thống xử lý nước thải tại khu vực xưởng sản xuất phân bón Phước Hòa. Ảnh: Trần Trung.
Theo chân anh Lê Quốc Duy, chủ nhân sáng kiến biến bùn thải thành “vàng nâu”, chúng tôi đến thăm xưởng sản xuất phân bón Phước Hòa (Phước Hoà, Phú Giáo, Bình Dương cũ). Tại khu vực xử lý nước thải nằm bên cạnh khu sản xuất phân bón, anh Lê Quốc Duy cho biết, nhận thấy trong bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải mủ cao su chứa hàm lượng hữu cơ dồi dào, từ năm 2015, anh cùng đội ngũ cán bộ kỹ thuật của Công ty bắt đầu ấp ủ ý tưởng táo bạo biến thứ bỏ đi thành phân bón phục vụ lại vườn cây.
Những ngày đầu, cả nhóm rong ruổi trong xưởng, tay cầm từng nắm bùn bàn bạc cách phối trộn, ủ vi sinh để thử nghiệm. Việc này đã trải qua không ít lần thất bại bởi con đường biến ý tưởng bùn thải thành sản phẩm hữu ích chưa từng có tiền lệ trong ngành cao su. “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, sau gần 2 năm miệt mài, đến năm 2017, những mẻ phân bón hữu cơ vi sinh đầu tiên ra đời từ dây chuyền thử nghiệm.
Khu vực xử lý nước, chất thải thành phân bón hữu cơ vi sinh. Ảnh: Trần Trung.
Đến năm 2019, đề tài “Quy trình ủ bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải thành phân bón hữu cơ vi sinh” chính thức được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phê duyệt. Đó không chỉ là một cột mốc quan trọng mà còn là lời khẳng định chắc chắn hướng đi của Phước Hòa là hoàn toàn đúng đắn.
“Khó nhất quá trình thực hiện đề tài là chứng minh tính mới, tính sáng tạo trước hội đồng khoa học công nghệ của Công ty. Rồi phải thử nghiệm từ quy mô pilot, đầu tư nhà xưởng, máy móc, xin giấy phép sản xuất... Mọi thứ đều mới mẻ, chưa có tiền lệ trong ngành cao su”, ông Duy chia sẻ.
Theo giấy phép, mỗi năm Công ty được sản xuất khoảng 1.000 tấn phân bón hữu cơ vi sinh. Hiện nay, toàn bộ vườn cây cao su của Công ty đều sử dụng 100% phân bón do chính mình sản xuất.
Thực tế cho thấy cây cao su sử dụng phân do Công ty sản xuất phát triển xanh tốt, cho năng suất mủ ổn định, chất lượng cao. Đặc biệt, lợi ích kinh tế rất rõ rệt: phân bón tự sản xuất chỉ có giá thành từ 1,6 - 2 triệu đồng/tấn, trong khi phân vi sinh bên ngoài hơn 2,5 triệu đồng/tấn. Nhờ vậy, mỗi năm Công ty tiết kiệm được hàng tỷ đồng chi phí phân bón.
Vườn cây cao su phát triển xanh tốt nhờ phân hữu cơ được xử lý từ bùn thải. Ảnh: Trần Trung.
Công ty cổ phần Cao su Phước Hòa có diện tích hơn 15.000 ha cao su. Nhằm bảo đảm phát triển bền vững trên cả ba phương diện kinh tế, môi trường và xã hội, ngay từ đầu, Công ty đã xây dựng kế hoạch, chương trình theo hướng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
Theo đó, trong hoạt động chế biến mủ cao su, các lò xông sấy của nhà máy mủ nước và mủ tạp đã được Công ty chuyển đổi từ sử dụng dầu DO sang Biomass và gas nhằm hạn chế phát thải khí CO₂ ra môi trường. Công ty cũng đã đầu tư hệ thống điện năng lượng mặt trời với công suất 406 kWp tại trụ sở làm việc, các đơn vị trực thuộc và tại 2 hệ thống xử lý nước thải hiện đang vận hành hiệu quả.
Công ty cổ phần Cao su Phước Hòa tiếp tục đầu tư vào mô hình kinh tế tuần hoàn. Ảnh: Trần Trung.
Theo ông Trần Hoàng Giang, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Cao su Phước Hòa, chuyển đổi xanh không tránh khỏi những thách thức. Tuy nhiên, Công ty xác định đây cũng là cơ hội để nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ, đồng thời tăng uy tín thương hiệu và năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Giai đoạn tới, Công ty cổ phần Cao su Phước Hòa sẽ tiếp tục đầu tư vào mô hình kinh tế tuần hoàn, tái chế phụ phẩm từ mủ cao su, tận dụng năng lượng mặt trời cho sản xuất và từng bước tham gia thị trường tín chỉ carbon khi điều kiện pháp lý và kỹ thuật cho phép.
