Tận dụng bùn thải nuôi trùn quế để 'bồi bổ' rừng cao su

Năm 2019, thực hiện chủ trương của lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG), Công ty TNHH MTV Cao su Bình Long là một trong những đơn vị tiên phong triển khai chương trình quản lý rừng cao su bền vững. Từ đây, Công ty đã lựa chọn hướng đi táo bạo, biến chất thải tưởng chừng bỏ đi thành nguồn tài nguyên phục vụ sản xuất.

Theo ông Bùi Đình Bảy, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cao su Bình Long, Công ty có ba hệ thống xử lý nước thải tại hai xí nghiệp với tổng công suất khoảng 2.000 m³/ngày đêm. Nước xả thải sau xử lý đều đạt cột A – mức cao nhất trong quy chuẩn có thể sử dụng cho sinh hoạt.

Đặc biệt, kết quả phân tích của Cục Môi trường cho thấy bùn sinh học từ dây chuyền chế biến mủ không phải là chất thải nguy hại. Hàm lượng các kim loại nặng và hợp chất có khả năng gây độc như asen, cadimi, thủy ngân, chì… đều thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng cho phép. Điều đó mở ra cơ hội biến bùn thải thành nguyên liệu tái sử dụng an toàn.

Tận dụng lợi thế này, ý tưởng nuôi trùn quế từ bùn thải bắt đầu từ năm 2021. Sau nhiều lần thử nghiệm và nghiên cứu, đến năm 2023, Công ty chính thức đưa mô hình vào vận hành. Theo đó, Công ty đã mạnh dạn đầu tư trên 2 tỷ đồng để nghiên cứu và xây dựng mô hình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ công nghệ nuôi trùn quế. Mỗi năm mô hình tạo ra khoảng 500 tấn phân trùn để bón lại cho cây cao su.

“Mỗi năm các nhà máy thuộc Công ty có khoảng 1.000 tấn bùn thải. Trước đây chúng tôi phải tốn chi phí hàng tỷ đồng để vận chuyển bùn thải đi xử lý. Giờ thì ngược lại, bùn thải lại mang về nguồn lợi kinh tế, tạo ra phân hữu cơ bón cho vườn cao su”, ông Bảy nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, phân trùn quế là loại phân hữu cơ giàu dinh dưỡng bậc nhất hiện nay. Trong phân trùn chứa đầy đủ các nguyên tố cần thiết cho cây trồng như đạm, lân, kali, canxi…, lại ở dạng cây có thể hấp thụ trực tiếp mà không cần qua quá trình phân hủy như các loại phân hữu cơ truyền thống.

Không chỉ vậy, chất mùn trong phân trùn còn giúp tiêu diệt nấm bệnh, vi khuẩn gây hại trong đất, đồng thời cải tạo cấu trúc đất, tăng khả năng giữ ẩm, tạo môi trường thuận lợi cho hệ vi sinh vật có ích phát triển. Acid humic trong phân trùn còn kích thích cây sinh trưởng, giúp bộ rễ phát triển mạnh.

“Trùn quế rất nhạy cảm với môi trường. Việc nó có thể ăn bùn thải và sinh trưởng tốt đã chứng minh chất lượng bùn của chúng tôi an toàn. Để tăng hiệu quả, Công ty còn phối trộn thêm phân bò với bùn thải trong quá trình nuôi trùn”, ông Bảy nói thêm.

Toàn bộ vườn cao su của Công ty Cao su Bình Long được chăm sóc bằng phân hữu cơ nên cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh, cho năng suất ổn định. Công nhân khi đi cạo mủ cũng khoẻ ra vì không phải tiếp xúc với phân bón hóa học.

Sáng kiến của Công ty Cao su Bình Long không chỉ là giải pháp xử lý chất thải mà còn là triết lý mới xem chất thải cũng là tài nguyên nếu biết cách khai thác. Câu chuyện này cho thấy tinh thần đổi mới, sáng tạo của ngành cao su Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi xanh.

“Phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là con đường bắt buộc để tồn tại và tăng trưởng. Chúng tôi đang xây dựng một hệ sinh thái sản xuất xanh, gắn kết doanh nghiệp – nông dân – cộng đồng, tạo giá trị bền vững cho toàn chuỗi cung ứng”, Phó Tổng Giám đốc Bùi Đình Bảy nhấn mạnh.