Chăn nuôi nông hộ vỡ trận vì dịch tả lợn Châu Phi: [Bài 1] Người tiêu dùng tạm quay lưng với thịt lợn

Chị Mai Thị Bé, chủ một sạp hàng bán thịt lợn tại chợ Đồng Hới (phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị), cho biết, sẽ nghỉ bán vì không có người mua.

“Đây là lần đầu tiên mà những sạp hàng thịt lợn ở các chợ đầu mối, chợ có lượng người tiêu thụ nhiều…nghỉ bán hàng với thời gian kéo dài nhất. Chúng tôi cũng lo lắng vì chưa biết lúc nào mới tái được chợ, chị Bé nói trong lo lắng.

Vắng từ chợ trung tâm đến chợ lẻ vùng nông thôn

Buổi sáng sớm, chúng tôi có mặt tại khu bán thịt lợn của chợ Đồng Hới. Đây là khu chợ đông sạp hàng bán thịt lợn, vừa là chợ đầu mối, cũng là nơi bán lẻ lớn nhất của chợ.

Trước đây, mỗi ngày, chợ Đồng Hới có gần 120 sạp bán thịt lợn. Chị Mai Thị Bé cho biết, đã có thâm niên trên 15 năm bán thịt lợn tại đây. Trước đây, mỗi ngày chị bán khoảng 100- 120 kg xương, thịt.

“Từ gần cuối tháng 7, khi thông tin lợn chết nhiều do dịch bệnh tả lợn Châu Phi người mua giảm dần. Các khách lấy hàng sỉ cũng gọi điện dừng lấy hàng. Từ đầu tháng 8 đến nay tôi đi chợ để giữ chỗ chứ mua bán ế ẩm lắm”, chị Bé cho hay.

Tại sạp hàng chị Bé, cả mấy chị em chỉ gom ít thịt bán chung cho đỡ buồn. Xung quanh, nhiều sạp hàng bỏ trồng. Chị Bé nói: “Hơn phân nửa sạp hàng nghỉ bán lâu rồi. Mấy chị em chắc cũng nghỉ thôi. Bán ế lắm cũng nghỉ để làm việc khác”.

Chợ Ga cũng là trung tâm của các phường phía tây của thành phố Đồng Hới trước đây nên khá sầm uất. Nhưng khu bán thịt lợn cũng vắng “như chùa bà Đanh”.

Không còn cảnh huyên náo người mua kẻ bán như trước nên bà Nguyễn Thị Lợi ngồi trước bàn bày thịt lợn mà buồn giọng: “Không biết đến khi nào người ta mới hết quay lưng với chị em chúng tôi”.

Chợ Đông Hà (phường Đông Hà), là nơi trung tâm mua bán sầm uất nhất vùng phía nam tỉnh Quảng Trị. Chợ có khu quây bán thịt lợn với gần trăm sạp. Mỗi ngày, chợ Đông Hà cũng tiêu thụ khoảng 4- 5 tấn sản phẩm từ thịt lợn.

Tuy nhiên, những ngày này, khu bán thịt lợn cũng vắng người bán, người mua. Chị Hoàng Thị Vượng (một tiểu thương chợ Đông Hà), cho hay: “Không có người mua thịt lợn người bán cũng dừng thôi. Tâm lý chung là thời gian này không có ai còn tâm trạng để dùng thực phẩm từ thịt lợn.”

“Trong bữa ăn gia đình nào có thịt lợn dự trữ cấp đông là còn. Những gia đình khác cơ bản là dùng thực phẩm khác thay thế chứ chẳng an tâm để dùng sản phẩm từ lợn”, chị Vượng nói.

Đi ngược lên vùng quê xã Ninh Châu, ghé chợ Dinh Mười tìm đứa cháu tên Võ Tài, chuyên bán thịt lợn ở đây. Bình thường, ngày nó chạy rong ruổi khắp nơi tìm mua lợn rồi mang về nhà tự mổ thịt, hôm sau mang đi chợ bán. Mỗi ngày tiêu thụ một con cũng kiếm được vài trăm tiền lời.

Thấy nó ngồi bán cá biển ở góc chợ. Giọng Tài rầu rầu: “Hơn chục hôm trước, cháu mổ con lợn ngót tạ. Ngồi cả buổi chợ chỉ bán được mấy cân thịt, xương…còn lại mang về”.

“Hôm sau, cháu “giã từ” nghề mổ này và cứ sáng sớm chạy ra biển mua khoảng chục cân cá vào đây bán lẻ. Thôi cũng phải vậy đã chú. Chờ khi nào lắng dịch, bà con ăn thịt heo trở lại cháu lại “mở” nghề mà”.

Bún giò, chả giò…ngừng sản xuất

Để xác thực thêm, tôi ghé quán bún có tiếng trên đường Trần Quang Khải (phường Đồng Hới). Bình thường, quán đông khách với món bún giò heo, móng giò…

Quán cũng vắng, nhiều bàn còn trống chỗ. Chị Nguyễn Thị Thơm chủ quán bảo: “Hơn chục hôm nay rồi, khách không ăn bún giò, móng giò nữa nên chỉ bán bún bò thôi. Không biết khi mô họ mới dám ăn thịt lợn hầy. Nghĩ cũng tội cho bà con chăn nuôi thiệt”.

Quán bà Năm (phường Đồng Hới), nổi tiếng làm chả giò, chả bò ở phường Đồng Hới. Mỗi ngày, quán xuất bán cả trăm ký chả các loại. Nhiều nhất là các sẩn phẩm chả giò, chả thủ…từ lợn. Mấy hôm nay, quán chỉ “tăng ca” làm chả bò. Bà Năm bảo: “Không còn nhiều khách đến mua hay gọi điện mua chả từ lợn nữa mô. Họ sợ lợn chết đó”.

“Từ hôm thông tin về lợn chết vớt bừa ra ruộng, ra kênh mương…là lượng khách mua chả từ lợn giảm đột ngột và đến nay vắng lắm", bà Năm nói thêm.

Nhiều nhà hàng, quán ăn, cơm văn phòng cũng đã rút ra khỏi thực đơn các món ăn được chế biến từ lợn bởi một lý do là khách không còn gọi món đó nữa.

Tôi cùng anh bạn vào quán cơm bình dân nằm bên Quốc lộ 1A, ngay ngã ba đường rẽ ra xã Cam Hồng (tỉnh Quảng Trị). Theo thói quen, tôi gọi một đĩa thịt lợn rang cháy cạnh.

Chị chủ quán đi ra và tỏ ra ngạc nhiên: “Anh có làm khó cho quán em không. Hơn chục hôm nay rồi có khách mô ăn gọi món thịt lợn rang hay lợn kho gì đâu. Thôi anh chịu khó chờ thêm dăm bữa nữa thì may ra. Giờ em thay món cá nục kho để anh dùng cơm nhé”.

Dù tôi cố bảo lợn không bị bệnh vẫn nấu ăn tốt chứ sao, nhưng chị chủ quán vẫn cho là do ít người gọi thức ăn từ thịt lợn nên không mua thôi.

Ông Dương Viết Phương Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Quảng Trị: “Thịt lợn hay các sản phẩm từ lợn không bị nhiễm bệnh được nấu chín vẫn sử dụng bình thường. Vì vậy, người tiêu dùng chỉ cần đến quầy thịt xem dấu kiểm soát giết mổ của cơ quan thú y là yên tâm mua sản phẩm về sử dụng”.