Vaccine dịch tả lợn Châu Phi bảo hộ hiệu quả với chủng genotype II

Lý giải nguyên nhân khiến người chăn nuôi e ngại sử dụng vaccine ASF

Ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam cho hay, thời gian đầu người chăn nuôi rất băn khoăn về việc sử dụng vaccine dịch tả lợn Châu Phi (ASF) cho đàn vật nuôi, điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu.

Trước hết, đây là vaccine ASF đầu tiên trên thế giới phòng một bệnh nguy hiểm, được sản xuất bởi một công ty trong nước. Do tính chất mới, nên ban đầu chưa có nhiều thông tin, bằng chứng và mô hình thực tiễn chứng minh hiệu quả sử dụng.

Điều thứ hai, đây là vaccine mới chỉ được sử dụng cho đàn lợn thịt, chưa áp dụng cho lợn nái và đực giống. Trong khi đó, nhiều hộ chăn nuôi quy mô vừa và nhỏ nuôi chung lợn nái, đực giống với lợn thịt trong cùng cơ sở, cùng chuồng. Vì chưa có thông tin rõ ràng về việc vaccine có thể bài thải và ảnh hưởng tới lợn giống hay không, nên người chăn nuôi vẫn còn e ngại, dẫn tới hạn chế trong việc sử dụng.

Thứ ba, nhiều người chăn nuôi chưa thực sự tự tin, muốn chờ đợi những mô hình thành công từ các doanh nghiệp lớn. Trong khi đó, các hệ thống chăn nuôi quy mô lớn thường thực hiện an toàn sinh học rất tốt nên họ đánh giá vaccine rất kỹ lưỡng.

Thứ tư, ở giai đoạn đầu, nhiều người chăn nuôi chưa hiểu đúng vai trò của vaccine ASF. Họ kỳ vọng rằng, tiêm vaccine sẽ giúp đàn lợn không mắc bệnh, trong khi thực tế vaccine chỉ có tác dụng phòng bệnh, không phải chữa bệnh. Không ít trường hợp chỉ tìm đến vaccine khi đàn lợn đã nhiễm hoặc đang trong thời kỳ ủ bệnh, dẫn đến hiệu quả bảo hộ không còn. Khi đó, họ đánh đồng rằng vaccine không có tác dụng phòng bệnh.

Thứ năm, trong giai đoạn đầu, chưa có nhiều mô hình thành công tại các địa phương, nên việc lan tỏa các kết quả tích cực còn hạn chế. Ngay cả Công ty AVAC cũng đã phải thuyết phục cơ quan quản lý nhà nước ở các tỉnh để triển khai nhiều mô hình quy mô 200 - 300 con đến 2.000 - 3.000 con, sau đó họ mới ủng hộ và tuyên truyền rộng rãi.

Ngoài ra, thực tế, công tác truyền thông của đội ngũ thú y và cán bộ chuyên môn còn mỏng, thiếu nguồn lực, khiến người chăn nuôi chưa có đầy đủ thông tin. Đến nay, vẫn còn nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nghĩ rằng, vaccine ASF chưa được lưu hành, mới ở giai đoạn thử nghiệm. Vì vậy, thông tin tích cực về hiệu quả vaccine chưa được phổ biến kịp thời và rộng rãi, dẫn đến tâm lý e ngại khi áp dụng giải pháp phòng bệnh này.

Thách thức từ sự xuất hiện của biến chủng lai genotype I và genotype II

Để người chăn nuôi tin tưởng sử dụng vaccine ASF, lãnh đạo Công ty AVAC cho biết, Công ty đã phải triển khai nhiều giải pháp nhằm chứng minh tính an toàn và hiệu quả của vaccine ASF.

Trước hết là xây dựng các mô hình phối hợp với nhiều tỉnh, doanh nghiệp chăn nuôi và hệ thống đại lý thức ăn chăn nuôi để giới thiệu trực tiếp tới người chăn nuôi. Những mô hình thành công này đã cho thấy rõ tầm quan trọng của việc sử dụng vaccine trong phòng bệnh. Tiếp đó, phối hợp với các cơ quan truyền thông để lan tỏa rộng rãi thông tin tích cực đến cộng đồng.

Bên cạnh đó, AVAC đã công bố kết quả nghiên cứu về vaccine này trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín nhằm cung cấp bằng chứng khoa học thuyết phục. Chúng tôi kỳ vọng rằng, với những minh chứng khoa học và hoạt động truyền thông tích cực, vaccine sẽ sớm được cộng đồng chăn nuôi chấp nhận rộng rãi. Và thực tế tỷ lệ sử dụng vaccine ASF càng ngày càng tăng.

Tuy nhiên, ông Điệp cũng thừa nhận, một khó khăn hiện nay, đó là sự xuất hiện của biến chủng lai genotype I và genotype II, trong khi đó vaccine ASF của AVAC hiện chưa bảo hộ được, mới chỉ có hiệu quả với chủng virus ASF thuộc genotype II.

“Biến chủng lai genotype I và genotype II chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, trong khi chủng lưu hành chính hiện nay là genotype II - loại mà vaccine ASF của AVAC bảo hộ rất hiệu quả. Do đó, cần đẩy mạnh truyền thông để người chăn nuôi hiểu rõ vaccine vẫn đang phát huy tác dụng tốt với chủng phổ biến nhất, đồng thời mang lại giá trị kinh tế lớn. Thực tế, mỗi đồng đầu tư cho tiêm phòng vaccine có thể mang lại lợi ích gấp nhiều lần so với chi phí bỏ ra”, ông Điệp nhấn mạnh. 

Vaccine và an toàn sinh học vẫn là "lá chắn" hàng đầu

Trước diễn biến phức tạp của ASF hiện nay, ông Điệp cho rằng, cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, người chăn nuôi và nhà khoa học, cùng các chiến lược dài hạn kết hợp giải pháp trước mắt.

Người chăn nuôi cần kết hợp thực hiện an toàn sinh học và tiêm phòng vaccine để bảo vệ đàn vật nuôi, tránh thiệt hại do dịch bệnh.

Đối với doanh nghiệp, AVAC cam kết cung cấp vaccine chất lượng cao, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động giới thiệu, hội thảo, tuyên truyền về giải pháp vaccine. Về lâu dài, Công ty sẽ tích cực triển khai các dự án nghiên cứu nhằm phát triển những loại vaccine mới có khả năng bảo hộ hiệu quả trước các chủng tái tổ hợp vừa xuất hiện, cũng như những biến chủng có thể phát sinh trong tương lai.

Đặc biệt, với cơ quan quản lý nhà nước, nhất là Cục Chăn nuôi và Thú y, ông Điệp cho rằng, cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giám sát việc tiêu hủy gia súc, khai báo dịch, kiểm dịch, giết mổ… nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh.

“Để thực hiện đồng bộ, theo tôi, yếu tố phối hợp đóng vai trò then chốt. Trước mắt, cần đẩy mạnh công tác truyền thông và triển khai tích cực việc tiêm phòng, nâng cao tỷ lệ bao phủ vaccine. Nếu tỷ lệ tiêm phòng không đủ lớn, áp lực dịch bệnh sẽ không giảm và nguy cơ lây lan sẽ rất nhanh. Đây là nhiệm vụ ưu tiên cần thực hiện ngay”, ông Điệp nhấn mạnh.

“Một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao tỷ lệ bao phủ tiêm phòng trên đàn lợn là cần có vaccine dành cho lợn nái và đực giống. Hiện nay, AVAC đang tích cực phối hợp với Cục Chăn nuôi và Thú y để đánh giá, kiểm nghiệm và khảo nghiệm vaccine AVAC ASF Live trên hai đối tượng này”, ông Điệp nói thêm.