Mật ong Bản Dao
Từ tháng 2 đến tháng 7 hàng năm, là thời điểm lý tưởng để thu hoạch mật ong vì khi đó các loài hoa trên núi rừng Phú Thọ bung nở, từ hoa dại, hoa rừng cho đến hoa cây ăn quả, cây dược liệu... Sự phong phú này tạo ra nguồn mật đa dạng và mang màu sắc đặc trưng riêng biệt.

Sản xuất mật ong dựa trên kinh nghiệm dân gian và kỹ thuật chăn nuôi hiện đại tại HTX Nông nghiệp Bản Dao Thống Nhất. Ảnh: Văn Việt.
Bà Nguyễn Thị Bình, Giám đốc HTX Nông nghiệp Bản Dao Thống Nhất cho biết, chính sự khác biệt về hệ sinh thái đã tạo nên hương vị không thể trộn lẫn của mật ong Bản Dao. "Mật ong loại thực phẩm thơm ngon, tốt cho sức khỏe, chứa đường tự nhiên, các loại vitamin, khoáng chất, axit amin và chất chống oxy hóa", bà Bình nói.
Sản phẩm mật ong Bản Dao đã đạt chứng nhận tiêu chuẩn VietGAHP, đồng thời được cấp chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm trong sản xuất, chế biến và kinh doanh.
HTX còn được quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong Hòa Bình” giúp nâng cao độ tin cậy của người tiêu dùng. Mỗi chai mật ong đều có mã QR truy xuất nguồn gốc rõ ràng, minh bạch, phù hợp xu hướng tiêu dùng hiện đại.
Mô hình nuôi ong lấy mật còn góp phần tạo việc làm và cải thiện thu nhập cho người dân địa phương. HTX hiện đang giải quyết việc làm ổn định cho hàng trăm lao động là đồng bào dân tộc Dao, Mường, Mông, Thái trên địa bàn. Sự phát triển bền vững của HTX chính là minh chứng rõ nét cho vai trò của kinh tế tập thể trong xóa đói giảm nghèo, phát triển nông thôn mới và giữ gìn bản sắc văn hóa vùng cao.
HTX còn chú trọng đến hoạt động thương mại, xây dựng hình ảnh sản phẩm. Mật ong Bản Dao hiện đã có mặt tại nhiều điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP trên địa bàn không riêng tỉnh Phú Thọ, mà các tỉnh trong nước, với mẫu mã bao bì bắt mắt, thể tích phổ biến 500ml (theo yêu cầu khách hàng) tiện lợi cho người tiêu dùng. Đồng thời, HTX đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, mở rộng thị trường ra các tỉnh, thành phố lớn trong cả nước và hướng đến xuất khẩu.
Mật ong Bản Dao, không chỉ là một sản phẩm tiêu dùng, mà còn là biểu tượng của sự kiên trì, sáng tạo và tinh thần tự lực vươn lên của người dân vùng cao Hòa Bình (cũ). Tiêu chí phục vụ sức khỏe con người với “3 không” không pha chế, không chất bảo quản, không độc hại, thuần tự nhiên, sản phẩm đã chinh phục được lòng tin của người tiêu dùng bằng chất lượng và sự minh bạch.
Trong tương lai, HTX nông nghiệp Bản Dao Thống Nhất tiếp tục định hướng đầu tư nâng cấp nhà, xưởng, dây chuyền sản xuất, cải tiến mẫu mã, hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc và hướng tới các thị trường xuất khẩu. Mục tiêu không chỉ là nâng cao thu nhập cho người dân, mà còn khẳng định vị thế của mật ong Bản Dao trên bản đồ sản phẩm OCOP cấp quốc gia.
Sản xuất bền vững dựa trên tiềm năng địa phương
Phường Thống Nhất nằm ở vùng ven thành phố Hòa Bình (cũ), có địa hình đồi núi, khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm điều kiện lý tưởng để phát triển các loài cây hoa, trái, dược liệu phong phú, chính hệ sinh thái đa dạng này, đã tạo ra nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào cho loài ong mật sinh trưởng.

HTX nông nghiệp Bản Dao Thống Nhất, hoạt động từ năm 2015, mang lại công ăn việc làm và thu nhập cho nhiều người dân địa phương. Ảnh: Văn Việt.
Nhận thấy tiềm năng này, các thành viên đã cùng nhau thành lập HTX Nông nghiệp Bản Dao Thống Nhất, hoạt động từ năm 2015. Bởi cuộc sống của người dân tộc thiểu số nơi đây, gắn với nương rẫy ruộng đồng bằng nghề thuần nông, định hướng phát triển nghề trong đó có nghề nuôi ong lấy mật, không chỉ để phục vụ tiêu dùng trong gia đình mà còn trở thành ngành hàng hóa mang lại giá trị kinh tế cao.
Từ những kinh nghiệm dân gian, HTX đã được tập huấn và đầu tư cải tiến kỹ thuật, áp dụng quy trình nuôi ong hiện đại và thân thiện với môi trường, giúp sản phẩm vừa giữ được bản sắc truyền thống, vừa đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và hướng tới xuất khẩu. Đặc biệt, người nuôi ong ở đây luôn giữ vững nguyên tắc sản xuất mật ong nguyên chất 100%, không sử dụng pha chế hay hóa chất bảo quản.
"Gia đình tôi hiện có gần 400 đàn ong, năm 2024 thu được khoảng 1.000 lít mật, mang lại thu nhập khoảng 150 triệu đồng. Sau khi thu hoạch, mật ong thô sẽ được đưa vào hệ thống máy móc xử lý hiện đại để hạ thủy phần mật, giảm lượng nước trong mật xuống tới 18,5% (theo yêu cầu của khách hàng) và theo tiêu chuẩn châu Âu", ông Nguyễn Văn Cường, một thành viên kỳ cựu của HTX với gần 10 năm gắn bó với nghề nuôi ong, nói.
Quá trình xử lý này không những giúp tăng khả năng bảo quản, tránh hiện tượng lên men mà còn giữ nguyên vẹn hàm lượng dưỡng chất quý trong mật ong. Tỷ lệ nước thấp đồng nghĩa với chất lượng mật ong cao hơn, đáp ứng các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các thị trường khó tính như châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản…
Hiện nay, HTX có 5 hộ gia đình trực tiếp tham gia chăn nuôi ong với tổng số trên 1.000 đàn ong, sản lượng mật đạt khoảng 4.000 lít- 5.000 lit/năm. Giá bán dao động từ 160.000 - 180.000 đồng/lít, tùy thời điểm được đánh giá là mức giá hợp lý so với chất lượng vượt trội của sản phẩm.