| Hotline: 0983.970.780

Chăn nuôi nông hộ mở lối đi riêng: [Bài cuối] Nuôi dê bằng lá sắn

Thứ Năm 28/08/2025 , 13:58 (GMT+7)

Nông dân Tây Ninh biến lá sắn bỏ đi thành nguồn 'vàng xanh' nuôi dê, giúp bà con tiết kiệm chi phí và mở hướng phát triển bền vững cho chăn nuôi.

Tận dụng “vàng xanh”

Tây Ninh từ lâu được biết đến là “thủ phủ sắn” của cả nước, với diện tích đứng thứ hai toàn quốc, chỉ sau Gia Lai. Trên những cánh đồng trải dài, cây sắn (mì) vốn chỉ được chú trọng khai thác củ để chế biến tinh bột, làm thực phẩm hoặc xuất khẩu. Trong khi đó, phần lá và thân chiếm tỷ lệ lớn trong sinh khối cây lại thường bị bỏ đi, gây lãng phí.

Người chăn nuôi Tây Ninh tận dụng lá sắn (mì) làm thức ăn cho đàn vật nuôi. Ảnh: Trần Trung.

Người chăn nuôi Tây Ninh tận dụng lá sắn (mì) làm thức ăn cho đàn vật nuôi. Ảnh: Trần Trung.

Vài năm trở lại đây, từ thực tiễn sản xuất và tinh thần học hỏi không ngừng, bà con nông dân đã tìm ra một hướng đi mới: tận dụng lá và củ mì ủ chua làm thức ăn cho dê, kết hợp với nhiều phụ phẩm nông nghiệp khác. Cách làm này không chỉ giúp giảm chi phí, tiết kiệm công lao động mà còn chủ động được nguồn thức ăn dự trữ quanh năm, mang lại hiệu quả kinh tế bất ngờ.

Hình ảnh người nông dân vai mang liềm, tay xách bao, tất tả đi cắt cỏ cho đàn dê ăn hằng ngày nay dần được thay thế bằng những bao ủ chua đầy ắp lá và củ sắn. Điều đáng nói, đây không phải là kết quả của một đề tài khoa học – công nghệ cấp quốc gia, mà xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của chính người nuôi dê ở Tây Ninh.

Trước đây, vào mùa khô kéo dài hoặc mùa mưa dầm, đàn dê của ông Nguyễn Văn Thành tại xã Tân Châu thường xuyên thiếu thức ăn, còi cọc, dễ bệnh. “Mỗi ngày tôi phải đi cắt hàng xe cỏ rất vất vả mà chỉ đủ nuôi vài chục con dê. Trời mưa, cỏ ướt, dê lại bỏ ăn,” ông Thành nhớ lại.

Tình cờ học được cách ủ chua thức ăn, ông Thành thử nghiệm ngay. “Chỉ cần ủ một lần, dự trữ cho dê ăn dần cả tháng. Mỗi ngày lấy ra vừa đủ, đỡ công đi cắt cỏ, tiết kiệm được thời gian và chi phí,” ông nói. Nhờ vậy, ông không còn bị lệ thuộc vào thời tiết, đàn dê cũng khỏe mạnh, ít bệnh hơn hẳn. Nguồn thức ăn chủ yếu của đàn dê chính là lá sắn ủ chua.

Lá sắn được gia đình ông Thành ủ chua, cất trữ để dành cho đàn dê. Ảnh: Trần Trung.

Lá sắn được gia đình ông Thành ủ chua, cất trữ để dành cho đàn dê. Ảnh: Trần Trung.

Ông Thành cho biết: “Ủ rất đơn giản: băm nhỏ lá sắn, bỏ vô bao, nén chặt, không để lọt hơi. Ủ kín như vậy thì để được cả tháng. Dê ăn ngon, không mất chất dinh dưỡng. Hồi trước tôi toàn phơi khô, vừa tốn công vừa nhanh hỏng”.

Ban đầu, ông Thành chỉ mua ba con dê, nhốt trong cái chuồng nhỏ sau nhà. Không ngờ chỉ sau vài năm, đàn dê phát triển nhanh chóng. Thời cao điểm, đàn dê của ông có khi gần 200 con. Trung bình mỗi tuần, ông xuất bán khoảng chục con dê thịt. Đây trở thành nguồn thu nhập chính, giúp gia đình ông ổn định kinh tế, có vốn tái đầu tư.

Ngoài lá sắn, ông còn tận dụng thêm bã đậu nành từ các cơ sở làm đậu hũ. Bình quân, một con dê mỗi ngày ăn 5–7 kg phụ phẩm, đàn trăm con tiêu thụ khoảng 50–80 kg. “Ở Tây Ninh, lò làm đậu nhiều, nguồn ổn định, tôi lấy ở chỗ quen, có quanh năm,” ông Thành cho biết.

Ngoài lá sắn, gia đình ông Thành bổ sung bã đậu nành, nâng cao hàm lượng dinh dưỡng. Ảnh: Trần Trung.

Ngoài lá sắn, gia đình ông Thành bổ sung bã đậu nành, nâng cao hàm lượng dinh dưỡng. Ảnh: Trần Trung.

Công việc tuy cực, bởi nhiều khi vợ chồng ông phải dậy từ 1 giờ sáng đi gom lá sắn, đến 5 giờ mới đầy một xe, đủ cho dê ăn hai ngày. Nhưng đổi lại, chi phí giảm hẳn. “Cực thì cực, nhưng coi như lấy công làm lời. Mỗi tháng tôi thu được cả trăm triệu đồng, chưa kể vài triệu từ bán phân dê,” ông bộc bạch.

Hiệu quả rõ rệt từ lá mì ủ chua

Theo tính toán, sau 2,5–3 tháng nuôi vỗ béo, dê đạt trọng lượng hơn 20 kg/con, có thể xuất bán. Giá dê thịt hiện dao động từ 155.000 đồng/kg đối với dê cái giống và khoảng 200.000 đồng/kg đối với dê đực. Như vậy, mỗi lứa, ông Thành bán vài chục con, đem về nguồn thu đáng kể.

Đàn dê sinh trưởng phát triển nhanh từ nguồn thức ăn ủ chua. Ảnh: Trần Trung.

Đàn dê sinh trưởng phát triển nhanh từ nguồn thức ăn ủ chua. Ảnh: Trần Trung.

So với nuôi bò hay heo, nuôi dê có nhiều lợi thế: vòng quay vốn nhanh, chi phí thấp, ít dịch bệnh, thị trường tiêu thụ ổn định. Đặc biệt, mô hình tận dụng phụ phẩm nông nghiệp giúp bà con giảm phụ thuộc vào cám công nghiệp, tăng khả năng cạnh tranh.

Không chỉ gia đình ông Thành, nhiều hộ ở Tân Châu, Tân Biên, Châu Thành… cũng áp dụng mô hình này. Một số hộ mạnh dạn đầu tư máy băm lá mì, xây hầm ủ lớn, thậm chí kết hợp thêm men vi sinh, vitamin để nâng cao chất lượng.

Nhờ vậy, đàn dê tăng cân nhanh hơn, chất lượng thịt ngon hơn, đáp ứng nhu cầu thị trường. Một số trại còn dự tính kết hợp với doanh nghiệp để xây dựng chuỗi cung ứng thịt dê sạch, tạo thương hiệu riêng cho dê Tây Ninh.

So với nuôi bò hay heo, nuôi dê có nhiều lợi thế: vòng quay vốn nhanh, chi phí thấp, ít dịch bệnh, thị trường tiêu thụ ổn định. Ảnh: Trần Trung.

So với nuôi bò hay heo, nuôi dê có nhiều lợi thế: vòng quay vốn nhanh, chi phí thấp, ít dịch bệnh, thị trường tiêu thụ ổn định. Ảnh: Trần Trung.

Theo ông Hà Thanh Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh, phương pháp ủ chua thức ăn cho dê dễ thực hiện, không đòi hỏi kỹ thuật cao hay thiết bị phức tạp. Nguyên liệu phổ biến là cỏ voi, cây bắp, củ sắn tươi, lá sắn… được băm nhỏ, trộn với rỉ mật, muối, men vi sinh, rồi ủ kín khoảng 10–15 ngày.

Ưu điểm lớn nhất là có thể bảo quản từ 3–6 tháng, thậm chí đến 1 năm mà không bị hỏng, giúp người nuôi chủ động dự trữ lượng lớn thức ăn, giảm áp lực mùa vụ.

Ở Tây Ninh, hiện có hơn 60.000 ha sắn, sản lượng củ mỗi năm đạt hàng triệu tấn. Sau thu hoạch, lượng lá sắn thải ra chiếm hàng trăm ngàn tấn. Nếu bỏ đi thì gây lãng phí, thậm chí ô nhiễm môi trường. Nhưng nếu biết tận dụng, đây lại là nguồn “vàng xanh” cho chăn nuôi.

Từ câu chuyện của ông Thành và nhiều hộ nông dân khác, có thể thấy mô hình nuôi dê bằng lá sắn ủ chua không chỉ là giải pháp tình thế, mà đang mở ra một hướng phát triển bền vững cho chăn nuôi Tây Ninh.

Xem thêm
Xây dựng các mô hình chăn nuôi gà Tiên Yên an toàn dịch bệnh

QUẢNG NINH Phát huy lợi thế giống gà bản địa, chính quyền xã Tiên Yên, Quảng Ninh triển khai nhiều giải pháp, trong đó tập trung xây dựng mô hình chăn nuôi an toàn dịch bệnh.

Rộn ràng mùa thu hoạch trái cây chủ lực

GIA LAI Thời điểm này, những vườn sầu riêng, nhãn, chôm chôm, mãng cầu Thái… nối tiếp nhau vào vụ thu hoạch, mang lại niềm vui, sự phấn khởi cho người dân phía tây tỉnh Gia Lai.

Sắp xếp lại hệ thống khuyến nông phù hợp bối cảnh mới

Thực hiện chính quyền 2 cấp, việc sắp xếp lại hệ thống khuyến nông trở nên cấp thiết nhằm đồng hành cùng hợp tác xã, nâng cao năng lực quản trị, phát triển bền vững.

Chuyển đổi nông nghiệp sinh thái: Nghịch lý 'chính sách dày - kỹ thuật mỏng'

Đó là phát hiện nổi bật của Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp qua khảo sát 275 chương trình, dự án về nông nghiệp sinh thái và các giải pháp tự nhiên.

Biến rơm rạ thành phân hữu cơ, giảm 25 - 30% phân hóa học

HẢI PHÒNG Thay vì đốt bỏ, ứng dụng công nghệ vi sinh đang giúp nông dân biến hàng triệu tấn rơm rạ thành phân bón hữu cơ, tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.

Vân Đồn phục hồi nuôi biển sau bão Yagi [Bài 3]: Người gỡ lại vốn nhanh nhất

Nhiều khách đến với Luxury Hotel Minh Châu có cảm tình với người lái xe điện dáng đậm và da đen, lưng áo thường đẫm mồ hôi nhưng luôn niềm nở.

Giữ rừng và dựng tương lai xanh [Bài 1]: Từ mất rừng nghiêm trọng thành điểm tham chiếu toàn cầu

Từ nguy cơ 'trắng rừng' sau chiến tranh, Việt Nam đã phục hồi độ che phủ trên 42%, trở thành điểm sáng quốc tế về lâm nghiệp và phát triển bền vững.

Bình luận mới nhất