Trong những năm gần đây, chăn nuôi trở thành một trong những lĩnh vực mũi nhọn của ngành nông nghiệp và môi trường Thái Nguyên, đóng góp gần một nửa giá trị toàn ngành. Tuy nhiên, trước yêu cầu nâng cao chất lượng, kiểm soát an toàn sinh học và đáp ứng thị trường ngày càng khắt khe, Thái Nguyên đã và đang chủ động triển khai chuyển đổi số như một giải pháp then chốt để đổi mới mô hình tăng trưởng, từng bước hình thành nền chăn nuôi hiện đại, chuyên nghiệp.
Trang trại quy mô 36.000 con của anh Nguyễn Hồng Phong tại xã Nam Hòa. Ảnh: Quang Linh.
Từ chăn nuôi theo kinh nghiệm đến tự động hóa
Chuyển đổi số trong chăn nuôi được Thái Nguyên triển khai trên nhiều khâu: quản lý con giống, theo dõi sinh trưởng, kiểm soát thức ăn, giám sát dịch bệnh, xử lý chất thải và truy xuất nguồn gốc. Nhiều trang trại trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng cảm biến tự động, hệ thống phần mềm quản lý đàn, camera giám sát 24/7, qua đó giảm chi phí nhân công, nâng cao năng suất và đảm bảo an toàn sinh học.
Thực tế cho thấy, các mô hình ứng dụng công nghệ số đã giúp giảm 20-30% chi phí chăn nuôi, đồng thời tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm. Điển hình là trang trại gà công nghệ cao của anh Nguyễn Hồng Phong (xã Nam Hòa) đang trở thành điểm sáng đổi mới trong ngành chăn nuôi địa phương.
Với tổng vốn đầu tư gần 10 tỷ đồng, trang trại gồm 4 chuồng nuôi khép kín, mỗi chuồng chứa khoảng 9.000 con gà, tổng đàn lên đến 36.000 con mỗi lứa. Đây là mô hình công nghệ cao đầu tiên của Chi nhánh Công ty CP Chăn nuôi C.P. Việt Nam miền Bắc được triển khai tại Thái Nguyên, với mức độ tự động hóa gần như hoàn toàn.
Quy trình chăn nuôi được tự động hóa giúp anh Nguyễn Hồng Phong tiết kiệm chi phí. Ảnh: Quang Linh.
Từ khâu cho ăn, uống nước, pha thuốc, điều chỉnh nhiệt độ cho đến quản lý môi trường chuồng trại, tất cả đều vận hành bằng hệ thống cảm biến và điều khiển trung tâm. Nhờ đó, chỉ cần 4 lao động có thể quản lý toàn bộ trang trại, giảm hơn một nửa nhân công so với cách làm truyền thống.
Trước đây, việc cho gà ăn cám tốn nhiều công sức: công nhân phải vác từng bao cám, chia vào máng, dễ rơi vãi, thất thoát. Giờ đây, chỉ cần nạp cám vào kho chứa, hệ thống sẽ tự động dẫn đến từng máng ăn với định lượng chính xác. Nhờ vậy, lượng thức ăn được phân bổ đều, không hao hụt, góp phần cải thiện hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) đáng kể.
Nếu trước kia để tăng 1kg trọng lượng gà cần 1,75kg cám, nay chỉ còn 1,6-1,65kg. Với mỗi con gà nặng trung bình 3,5kg, trang trại tiết kiệm được khoảng 0,35kg cám, tương đương hơn 4.000 đồng/con. Tính cho cả đàn 36.000 con, chi phí tiết kiệm đạt khoảng 144 triệu đồng mỗi lứa, một kết quả ấn tượng.
Không chỉ thức ăn, nước uống và thuốc bổ cũng được cung cấp tự động nhờ hệ thống cảm biến áp lực và bộ pha thuốc trung tâm, giúp bảo đảm gà luôn được uống nước sạch, đúng liều lượng, đồng thời loại bỏ hoàn toàn sai sót từ phương pháp thủ công.
Bên cạnh các tiến bộ kỹ thuật, trang trại cũng áp dụng nghiêm ngặt các quy trình an toàn sinh học: kiểm soát người ra vào, khử trùng phương tiện, sát khuẩn khu vực tiếp nhận thức ăn và sản phẩm. Từ ngày áp dụng quy trình mới, trang trại chưa từng ghi nhận đợt dịch bệnh nghiêm trọng nào
Ngoài ra, trang trại cũng tận dụng các phế phụ phẩm nông nghiệp để tạo vùng đệm lót sinh học bằng cách kết hợp sử dụng các chế phẩm vi sinh đã mang lại nhiều lợi ích cho người chăn nuôi.
Trang trại luôn được đảm bảo an toàn sinh học. Ảnh: Quang Linh.
Chính quyền đồng hành, tạo nền tảng vững chắc
Thái Nguyên không chỉ vận động, khuyến khích, mà trực tiếp chỉ đạo ngành chức năng xây dựng kế hoạch chuyển đổi số ngành chăn nuôi gắn với từng vùng sản xuất. Việc tổ chức Hội nghị chuyên đề về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong chăn nuôi tháng 3/2025 là bước đi quan trọng, thể hiện sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt.
Tỉnh cũng đang triển khai các mô hình chăn nuôi thông minh tại một số địa bàn trọng điểm như Nam Hòa, Đồng Hỷ, Phú Bình… với sự hỗ trợ của các doanh nghiệp công nghệ. Mục tiêu đến năm 2030, 100% trang trại quy mô vừa và lớn ứng dụng công nghệ số; tối thiểu 70% sản phẩm chăn nuôi có thể truy xuất nguồn gốc.
Để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số bền vững, bên cạnh sự chủ động của địa phương, rất cần sự hỗ trợ về cơ chế, tài chính, nguồn lực từ trung ương và các tổ chức quốc tế. Đồng thời, việc phát triển hệ sinh thái chuyển đổi số ngành chăn nuôi cần có sự liên kết chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ và nông dân.
Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng, mà là con đường tất yếu để ngành chăn nuôi Thái Nguyên chuyển mình, bắt kịp nhịp phát triển của nền nông nghiệp hiện đại.
