Lợi thế liên vùng mặn - ngọt - lợ
Sự sáp nhập giữa ba địa phương Cần Thơ - Hậu Giang - Sóc Trăng không chỉ mở rộng địa giới hành chính mà còn tạo nên một vùng nuôi trồng thủy sản liên hoàn, đa dạng sinh thái, bao trùm cả ba vùng mặn, lợ và ngọt. Đây là lợi thế lớn, giúp Cần Thơ trở thành trung tâm điều phối và phát triển chuỗi giá trị thủy sản bền vững của toàn vùng ĐBSCL.
Sở hữu hệ sinh thái nguồn nước đa dạng, Cần Thơ có lợi thế phát triển nuôi trồng thủy sản liên hoàn, từ đối tượng nuôi nước ngọt đến mặn, lợ. Ảnh: Hoàng Vũ.
Theo bà Quách Thị Thanh Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, thành phố hiện sở hữu nguồn tài nguyên nước phong phú, vừa có vùng nước mặn ven sông Hậu, vừa có vùng ngọt nội đồng, cùng hệ thống doanh nghiệp nuôi trồng, chế biến, xuất khẩu và cơ sở giống thủy sản ổn định. “Đây là nền tảng cho việc hình thành chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ khép kín, đảm bảo cả yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường”, bà Bình nhấn mạnh.
Hiện Cần Thơ được quy hoạch nhiều cụm nuôi thủy sản tập trung với các đối tượng nuôi chủ lực như cá tra, cá thát lát, cá rô phi, cá rô đầu vuông và tôm nước lợ, những loài thủy sản có lợi thế và có giá trị kinh tế cao, phù hợp với thị trường xuất khẩu. Các doanh nghiệp chế biến chủ động phối hợp nông dân xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, gắn sản xuất với truy xuất nguồn gốc và chứng nhận VietGAP, từng bước hình thành chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, đáp ứng tiêu chuẩn của các thị trường khó tính như EU, Mỹ và Nhật Bản.
Cùng với đó, các địa phương có vùng nuôi trồng thủy sản và ngư dân đã đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học trong nuôi trồng thủy sản, để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Ngành nông nghiệp và môi trường TP Cần Thơ định hướng phát triển thương hiệu “thủy sản xanh” thông qua truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP, gắn sản xuất với mô hình kinh tế tuần hoàn, tạo chuỗi giá trị và giảm chi phí đầu vào, giảm ô nhiễm môi trường.
Chuỗi liên kết - chìa khóa phát triển bền vững
Trong bối cảnh hội nhập, Cần Thơ xác định hướng đi chiến lược là phát triển chuỗi giá trị thủy sản toàn diện, gắn nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ, truy xuất nguồn gốc. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, nâng cao giá trị toàn ngành, hướng tới trở thành trung tâm thủy sản của vùng ĐBSCL.
Cùng với quy hoạch phát triển vùng nuôi trồng, Cần Thơ có nhiều nhà máy chế biến thủy sản quy mô lớn, tạo thành chuỗi liên kết khép kín. Ảnh: Trung Chánh.
Trong số các mô hình tập hợp nông dân, liên kết phát triển sản xuất, Hợp tác xã Kỳ Như (ấp Tầm Vu 1, xã Thạnh Hòa) được xem là tiêu biểu cho liên kết chuỗi giá trị, nâng tẩm thủy sản của Cần Thơ. Hợp tác xã này vừa tổ chức sản xuất cá thát lát đạt chuẩn VietGAP, vừa ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với ngư dân, tạo chuỗi liên kết chặt chẽ từ con giống đến tiêu thụ.
Cá sau thu hoạch được chế biến chuyên sâu thành nhiều sản phẩm giá trị gia tăng như chả cá, cá rút xương, cá tẩm gia vị, cá cuộn rau củ..., đóng gói hút chân không, phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu.
Nhờ tham gia chuỗi liên kết, người nuôi được hỗ trợ kỹ thuật, giảm chi phí, ổn định đầu ra. “Không còn cảnh được mùa rớt giá. Chuỗi liên kết là chìa khóa giúp nông dân nâng cao thu nhập, hướng tới phát triển bền vững”, bà Quách Thị Thanh Bình chia sẻ.
Song song đó, thành phố Cần Thơ đẩy mạnh chế biến sâu và tận dụng phụ phẩm, sản xuất các sản phẩm collagen, dầu cá, bột cá… vừa nâng cao giá trị, vừa giảm lãng phí và góp phần bảo vệ môi trường. Các nhà máy chế biến tập trung chuyển dần sang công nghệ sạch, tự động hóa, giảm phát thải và phù hợp tiêu chuẩn xanh của các thị trường nhập khẩu.
