Sáng 29/10, Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM đã họp bàn, nghe báo cáo và chỉ đạo nhằm quyết liệt tháo gỡ những khó khăn trong công tác chống khai thác IUU trên địa bàn. Ông Nguyễn Văn Được, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM chủ trì cuộc họp.
Nhiều kết quả khả quan
Sau sáp nhập, UBND TP.HCM (mới) đã khẩn trương kiện toàn Ban chỉ đạo Chống đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định TP.HCM (gọi tắt là Ban chỉ đạo chống IUU) với trưởng ban là ông Bùi Minh Thạnh, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM. Các thành viên là lãnh đạo sở, ngành, lãnh đạo UBND các xã/phường/đặc khu ven biển. Ban chỉ đạo IUU TP.HCM đã ban hành 7 văn bản chỉ đạo, rà soát toàn bộ đội tàu, xóa 712 tàu hư hỏng, mất khả năng hoạt động hoặc bán ra ngoài tỉnh.
Ban chỉ đạo chống IUU TP.HCM thường xuyên thăm hỏi hoạt động đánh bắt của bà con ngư dân, từ đó nắm được những tâm tư, có những khuyến cáo kịp thời trong công tác chống khai thác IUU. Ảnh: Lê Bình.
Theo bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, tính đến ngày 27/10/2025, TP.HCM có 4.709 tàu cá hợp pháp, 100% được cập nhật lên cơ sở dữ liệu quốc gia VNFishbase. Trong đó, 4.248 tàu (chiếm 90,21%) đã được cấp phép khai thác, tăng 19,36% so với đầu năm, còn lại 461 tàu đang được phân loại để hoàn thiện cấp phép hoặc quản lý chặt, không cho ra khơi.
“Thành phố quản lý chặt hoạt động tàu cá qua hệ thống giám sát hành trình (VMS) và truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) tại 9 cảng cá. Từ đầu năm, có 2.124 tàu/9.922 lượt tàu cập cảng, 2.549 tàu/11.283 lượt rời cảng, sản lượng bốc dỡ đạt 87.466 tấn. Công tác truy xuất nguồn gốc được thực hiện nghiêm túc với 131 giấy xác nhận (2.228 tấn) và 524 giấy chứng nhận (5.059 tấn) được cấp, không phát hiện sai phạm”, bà Na thông tin.
Thời gian qua, các lực lượng công an, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển và kiểm ngư của TP.HCM luôn duy trì trạng thái cao điểm trong công tác phòng, chống khai thác IUU. Theo đó, các lực lượng thường xuyên tăng cường quân số và tần suất tuần tra, kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá ngay từ cửa biển, góp phần ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa.
Nhờ sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng, công tác thực thi pháp luật được đẩy mạnh, nhiều vụ việc vi phạm đã được phát hiện và xử lý nghiêm minh: 9 vụ án hình sự về IUU đã bị khởi tố (6 vụ đã xét xử), 182 trường hợp vi phạm hành chính bị xử phạt với tổng số tiền hơn 6,7 tỷ đồng. Đặc biệt, nhờ tăng cường giám sát và tuyên truyền hiệu quả, từ đầu năm 2025 đến nay, không có tàu cá nào của TP.HCM bị nước ngoài bắt giữ, thể hiện bước chuyển tích cực trong ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân thành phố.
Mô hình "Ăn sáng cùng ngư dân" góp phần tích cực trong việc tuyên truyền, nâng cao ý thức của ngư dân trong tuân thủ các khuyến nghị EC trong chống khai thác IUU. Ảnh: Quang Anh.
Đáng chú ý, TP.HCM đã duy trì nhiều hình thức tuyên truyền sáng tạo, gần gũi như “ăn sáng cùng ngư dân”, “cà phê sáng cùng ngư dân”. Thông qua những buổi gặp gỡ thân tình này, chính quyền lắng nghe tâm tư ngư dân, đồng thời truyền đạt quy định pháp luật, góp phần nâng cao rõ rệt ý thức chấp hành của cộng đồng nghề cá.
Ông Bùi Minh Thạnh, Trưởng Ban chỉ đạo chống IUU TP.HCM kiến nghị: “Thành phố nên trang bị ca nô cho xã ven biển, bổ sung kinh phí 2025 cho các xã phường để hoạt động, ban hành chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề, giải bản tàu cũ, hỗ trợ mua thiết bị VMS, đồng thời khen thưởng kịp thời cho tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác chống khai thác IUU”.
“Không để chậm trễ trong chống khai thác IUU”
Kết luận hội nghị, ông Nguyễn Văn Được, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM chỉ đạo: Sau khi sáp nhập, Thành phố xác định khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu là thủ phủ kinh tế biển, do đó cần hài hòa giữa phát triển và bảo tồn nguồn tài nguyên. “Ngư dân phải được đảm bảo sinh kế, nhưng mọi hoạt động khai thác phải tuân thủ nghiêm quy định pháp luật, hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế biển bền vững, gắn với bảo tồn nguồn lợi thủy sản cho mai sau”, Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Văn Được, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM phát biểu, chỉ đạo cuộc họp. Ảnh: Lê Bình.
Chủ tịch UBND TP.HCM yêu cầu quản lý đội tàu cá hiện đại, xử lý nghiêm minh và kịp thời các trường hợp vi phạm, không để tình trạng buông lỏng, chồng chéo trách nhiệm. Ông đặc biệt nhấn mạnh tinh thần hành động quyết liệt, “đừng để đến ngày mai những việc có thể làm hôm nay”, trong đó sự phối hợp giữa các lực lượng công an, biên phòng, kiểm ngư, chính quyền địa phương và các ngành liên quan phải chặt chẽ, liên tục.
Công tác tuyên truyền cần được tăng cường và đổi mới hình thức, kết hợp giữa cơ quan chuyên môn và chính quyền cơ sở để nội dung gần gũi, dễ hiểu, giúp ngư dân nắm rõ quy định và nâng cao ý thức chấp hành. Song song đó, phải đẩy nhanh tiến độ cấp phép khai thác đối với tàu đủ điều kiện, còn các “tàu ma”, tàu không đủ tiêu chuẩn phải kiên quyết loại bỏ khỏi hệ thống.
Ông Nguyễn Văn Được cũng yêu cầu tăng cường quản lý an ninh trật tự trên biển, xử lý dứt điểm và đúng pháp luật các vụ việc đã phát hiện, tránh để tồn đọng. Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, ông đề nghị các địa phương phát huy tinh thần trách nhiệm, thể hiện quyết tâm của TP.HCM trong nỗ lực phòng, chống khai thác IUU, qua đó góp phần giữ gìn hình ảnh và uy tín quốc gia trên trường quốc tế.
Lực lượng Cảnh sát biển và Bộ đội biên phòng tuyên truyền cho các chủ tàu và ngư dân về các quy định chống khai thác IUU. Ảnh: Đức Định.
Chủ tịch UBND TP.HCM giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và địa phương tham mưu chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề, giảm chi phí vận hành, đặc biệt là hỗ trợ cước phí thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đồng thời, nghiên cứu phương án trang bị ca nô cho các xã ven biển, xác định rõ xã nào được cấp, cơ chế hoạt động, nguồn kinh phí và khả năng xã hội hóa để bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm và bền vững.
Toàn quốc đang nỗ lực gỡ “thẻ vàng” IUU của EC
Từ năm 2017, Ủy ban châu Âu (EC) đã cảnh báo “thẻ vàng” đối với thủy sản Việt Nam do tồn tại khai thác IUU. Sau 5 đợt kiểm tra, EC ghi nhận Việt Nam có tiến bộ nhưng vẫn cần siết chặt việc truy xuất nguồn gốc và quản lý tàu cá. TP.HCM cùng các địa phương ven biển được yêu cầu hoàn tất kiểm soát 100% tàu có thiết bị giám sát hành trình và không để tàu vi phạm vùng biển nước ngoài trước đợt thanh tra tiếp theo dự kiến vào tháng 11/2025.
