Cá bống tượng nuôi được ở miền Bắc

Hỏi: Tôi ở Quảng Bình, không biết nguồn nước ở đây có thể nuôi được cá bống tượng không? Nếu được thì xin quí báo hướng dẫn qui trình làm ao, chọn giống, chế độ thức ăn như thế nào để nó phát triển? Trong thời gian nuôi bao lâu thì cá trưởng thành?

(mickeysbuivanduc@yahoo.com)

Trả lời: Cá bống tượng là loài đặc trưng ở vùng nhiệt đới. Trong tự nhiên, cá phân bố khắp các loại thủy vực; sông rạch, mương, ao, ruộng… Cá sống thích hợp ở môi trường nước không bị nhiễm phèn, pH=7, song chúng có thể chịu đựng được pH=5. Nhiệt độ thích hợp nhất cho cá phát triển 26-32^oC, cũng có thể chịu đựng ở nhiệt độ nước 15-41,5^oC. Cá sống ở nước ngọt nhưng cũng có thể chịu đựng đến nồng độ muối 15%o. Cá cần có dưỡng khí >3mg/l, song cũng có thể chịu đựng ở môi trường dưỡng khí thấp vì chúng có cơ quan hô hấp phụ. Trước đây cá bống tượng chủ yếu được nuôi ở các tỉnh phía Nam, tuy nhiên sau 6 năm nghiên cứu và đưa vào nuôi thử nghiệm, vừa qua Trung tâm Giống thủy sản Hải Phòng đã chính thức nhân nuôi thành công giống cá bống tượng ở miền Bắc.

Theo đánh giá ban đầu, cá hoàn toàn có thể sống, thích nghi và phát triển được trong môi trường nóng, lạnh thất thường của miền Bắc với tốc độ lớn bằng 2/3 so với cá nuôi ở các tỉnh phía Nam. Hiện nay nhiều nơi ở miền Bắc cũng đã nuôi thành công giống cá này và đưa lại hiệu quả kinh tế khá cao, ví dụ như hộ ông Lê Đình Thành (thôn Diêu Phong, xã Hòa Nhơn, huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng) vừa thu hoạch một lứa cá bống tượng trong tháng 12 này sau 7 tháng nuôi cho thu lãi hơn 80 triệu đồng. 

Ông cho biết: "Loài cá này dễ nuôi, thời gian sinh trưởng nhanh, thịt thơm ngon, giá bán rất cao (trên dưới 200.000 đồng/kg). Thức ăn cho cá là các loại cá tạp, tép hoặc trùn quế. Một ngày cho ăn 1 lần thường vào ban đêm. Yêu cầu quan trọng nhất trong nuôi cá bống tượng là thay nước thường xuyên". Theo ông Nguyễn Văn Đán, PGĐ Trung tâm Giống thủy sản Hải Phòng thì cá bống tượng là loài có giá trị kinh tế rất cao, vì thế nông dân miền Bắc vẫn có thể nuôi được nhưng cần chi phí đầu tư tương đối lớn. Căn cứ các điều kiện trên đây, chúng tôi cho rằng ở Quảng Bình hoàn toàn có thể nuôi được cá bống tượng nếu bạn làm tốt các khâu kỹ thuật sau đây:

Chọn địa điểm, xây dựng ao: Chọn nơi làm ao có nền đáy là đất sét hoặc thịt pha sét; không nên xây dựng ao trên những vùng đất bị nhiễm phèn nặng. Diện tích rộng khoảng 200-250m², xây theo hình chữ nhật, chiều dài gấp 3 chiều rộng, có kè gạch xung quanh thành ao, độ sâu thích hợp 1,5-2m; có cống cấp thoát nước riêng. Khi xây ao nên bố trí làm thêm các hang hốc nhân tạo cho cá trú ngụ bằng cách xếp đá tạo nhiều ô, kẽ hở. Dưới đáy ao cần tạo một lớp bùn dày khoảng 20cm cho cá chui xuống. Nếu là ao cải tạo thì trước khi thả cá cần tát cạn, bắt hết cá tạp, cá dữ, vét sạch bùn ở đáy ao. Phơi đáy ao, sau đó bón vôi bột với lượng 7-10kg/100m² mặt đáy, những ao bị nhiễm phèn cần bón nhiều hơn, khoảng 15-20kg/100m².

Chọn giống: Chọn cá khỏe, kích cỡ đồng đều, da có nhiều nhớt, màu sắc tươi sáng, cơ thể không bị dị tật và không bị xây xát, vây đuôi đầy đủ không bị rách hoặc có các dấu hiệu về bệnh lí khác. Kích cỡ thả nuôi tốt nhất: 10-12 con/kg.

Thả giống: Mật độ thả: 6-8 con/m², thả lúc mát trời, trước khi thả phải ngâm nguyên bao chứa cá vào ao từ 15-20 phút để tránh cá bị sốc, sau đó mở bao cho cá tự bơi ra.

Chăm sóc: Thức ăn của cá chủ yếu là: tôm, tép, cá tạp, lươn, cua, ốc, giun… tươi sống, được rửa sạch xay nhuyễn hoặc băm nhỏ trước khi cho ăn. Mỗi ngày cho cá ăn 1 lần vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát với lượng thức ăn hàng ngày bằng 5-7% so với trọng lượng cơ thể chúng. Nên làm sàng để cho ăn để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp, tránh để thừa gây ô nhiễm. Thường xuyên thay nước (mỗi lần chỉ thay 20-30% lượng nước trong ao), giữ cho chất lượng nước luôn đảm bảo sạch. Về mùa đông cần chú ý chống rét cho cá bằng cách dùng bạt che chắn hoặc tạo các giá bèo sát bờ cho cá trú ngụ. Thỉnh thoảng bổ sung vitamin C vào thức ăn để tăng sức đề kháng cho cá. Theo dõi các hoạt động của cá, tình trạng sức khỏe, phát hiện cá bị bệnh để cách ly và có biện pháp phòng trị kịp thời.

Thu hoạch: Sau 8-10 tháng nuôi, cá đạt kích cỡ 0,5-0,6kg/con là có thể thu hoạch được. Cá thường có kích cỡ không đều, vì vậy chỉ nên giữ lại những con còn nhỏ nuôi thêm một thời gian nữa. So với các loài cá khác thì cá bống tượng có tốc độ tăng trưởng chậm, ở giai đoạn từ cá bột đến cá hương phải mất 2-3 tháng. Từ cá hương cần nuôi 4-5 tháng mới đạt kích cỡ cá giống 100g/con. Để có cá thương phẩm (cá trưởng thành như bạn gọi) 400g trở lên, cá giống 100g, phải nuôi ở ao từ 5-8 tháng, ở bè 5-6 tháng.