Áp dụng IPHM: Khỏe người, khỏe đất, khỏe lúa, tăng lợi nhuận 6,7 triệu đồng/ha

Tại xã Thạnh Hóa, tỉnh Tây Ninh, Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Nam (Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật) vừa tổ chức tổng kết mô hình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên cây lúa.

Mô hình trình diễn được triển khai với diện tích 5 ha tại hộ ông Dương Văn Tài trong vụ hè thu 2025. Mô hình triển khai song song với các lớp huấn luyện nông dân (FFS), lồng ghép kiến thức IPHM theo từng giai đoạn sinh trưởng của lúa giúp bà con nắm vững nguyên tắc canh tác an toàn, bền vững.

Trong 7 ngày tập huấn, nông dân được hướng dẫn phân tích hệ sinh thái đồng ruộng, nhận diện sinh vật gây hại và có ích, áp dụng biện pháp phòng trừ phù hợp. Ngoài kiến thức quản lý sâu bệnh, chương trình bổ sung nội dung mới về sức khỏe giống, sức khỏe đất, giảm thất thoát sau thu hoạch, liên kết sản xuất và yêu cầu kỹ thuật xuất khẩu. Nhờ đó, nhiều hộ đã thay đổi tập quán, bón phân hợp lý, giảm thuốc hóa học, bảo vệ môi trường và sức khỏe lao động.

Kết quả điều tra cho thấy, ruộng áp dụng IPHM có mật số sâu cuốn lá nhỏ và tỷ lệ dảnh bị sâu đục thân thấp hơn ruộng canh tác phổ thông (FP) nhờ sạ thưa, bón phân cân đối, giúp cây lúa thông thoáng. Mật số thiên địch trên ruộng IPHM cao gấp hơn 2 lần FP (57 - 79 con/m² so với 24 con/m²) nhờ không phun thuốc trừ sâu suốt vụ.

Về bệnh hại, đạo ôn lá trên ruộng IPHM chỉ ở mức 5 - 7% so với 25 - 30% của FP; đạo ôn cổ bông 2% so với 15%; cháy bìa lá 1 - 1,9% so với 2 - 7%. Số bông/m² và số hạt chắc/bông cao hơn FP, năng suất tăng 0,35 tấn/ha.

Nhờ giảm giống và thuốc bảo vệ thực vật, chi phí đầu tư ruộng IPHM thấp hơn FP 4,44 triệu đồng/ha, tổng thu tăng 2,27 triệu đồng/ha, lợi nhuận cao hơn 6,72 triệu đồng/ha. Thí nghiệm bón phân hữu cơ vi sinh kết hợp giảm đạm cho thấy cây lúa khỏe, ít sâu bệnh, năng suất ổn định, giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

Qua mô hình, nông dân nâng cao nhận thức về IPHM, biết cân bằng thiên địch – dịch hại, duy trì đa dạng sinh học, cải thiện đất và sức khỏe cây trồng. Đây là giải pháp phù hợp để giảm phát thải, nâng cao chất lượng lúa gạo, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Anh Nguyễn Văn Hẹn ở ấp 4, xã Thạnh Hóa sản xuất 3 ha lúa áp dụng IPHM cho biết: “Nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật theo IPHM nên lúa trúng mùa, đẹp, không bị sâu bệnh, năng suất đạt hơn 6 tấn/ha. Lúa hè thu năng suất như thế là rất đạt. Những vụ tới tôi sẽ tiếp tục học kỹ thuật IPHM để áp dụng rộng hơn vào sản xuất lúa”.

Tổng kết mô hình, Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Nam đề nghị tiếp tục nhân rộng áp dụng IPHM trong thời gian tới gắn với Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp; tăng cường tập huấn, chuyển giao để nông dân áp dụng.

“Bà con chỉ cần chọn giống tốt, gieo thưa để cây lúa phát triển khỏe, giảm phân đạm để hạn chế sâu bệnh. Đầu vụ nên bón phân hữu cơ để cải tạo đất, giúp cây lúa khỏe, chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu và dịch hại. Cây khỏe thì giảm được chi phí phun xịt, tăng lợi nhuận. Tùy điều kiện đất từng vùng mà điều chỉnh phân bón cho phù hợp”, bà Huỳnh Thị Ngọc Diễm, Phó Giám đốc Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Nam khuyến cáo.

Ông Lê Hữu Trào, Trưởng trạm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp khu vực Thạnh Hóa cho biết, xã Thạnh Hóa có khoảng 1.400 ha lúa ứng dụng công nghệ cao, dự kiến sẽ đưa vào Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

“Từ kết quả mô hình của mô hình, chúng tôi sẽ phối hợp với các địa phương để nhân rộng. Trước đây bà con sạ giống khá dày, ban đầu vận động bà con thay đổi cách canh tác gặp khó khăn nhưng sau khi triển khai mô hình đối chứng, bà con đồng thuận giảm lượng giống đáng kể”, ông Trào nói.