110 lớp tập huấn, gần 5.000 nông dân tham gia
Triển khai thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”, An Giang đang từng bước đưa các quy trình canh tác tiên tiến vào thực tiễn sản xuất, bắt đầu từ người nông dân và các HTX nông nghiệp.
Một trong những giải pháp then chốt được tỉnh xác định là tăng cường công tác tuyên truyền, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật nhằm giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ chạy theo sản lượng sang chú trọng chất lượng, hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.
Cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang trực tiếp truyền đạt quy trình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp theo Quyết định 4043 tại lớp tập huấn cho nông dân và hợp tác xã. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Thực hiện chỉ đạo của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang đã tổ chức 110 lớp tập huấn, tuyên truyền quy trình kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp theo Quyết định số 4043/QĐ-TTTV-TTBVTV ngày 10/11/2025 (Quyết định 4043).
Các lớp tập huấn đã thu hút gần 5.000 nông dân, thành viên tổ hợp tác, HTX và cán bộ kỹ thuật cơ sở tham gia. Đây là lực lượng nòng cốt trực tiếp tổ chức sản xuất tại các vùng lúa trọng điểm của tỉnh, đóng vai trò quyết định trong việc nhân rộng mô hình canh tác lúa bền vững.
Nội dung tập huấn tập trung quán triệt mục tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp trọng tâm của Đề án 1 triệu hecta lúa, gắn sản xuất lúa chất lượng cao với giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng biến đổi khí hậu và đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong nước, xuất khẩu.
Thông qua các lớp tập huấn, học viên được cung cấp đầy đủ thông tin về định hướng phát triển vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp của tỉnh An Giang. Theo kế hoạch, đến năm 2030, An Giang sẽ có 351.362 ha tham gia Đề án, hình thành vùng sản xuất tập trung, đồng bộ về hạ tầng, kỹ thuật và tổ chức sản xuất.
Để đạt mục tiêu này, các vùng tham gia Đề án phải đáp ứng những tiêu chí cụ thể, phù hợp với quy hoạch sản xuất nông nghiệp của địa phương; có hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng đáp ứng yêu cầu cơ giới hóa; tổ chức sản xuất theo mô hình HTX, tổ khuyến nông cộng đồng, có doanh nghiệp tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Việc xây dựng và phát triển chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo được xem là nền tảng để nâng cao giá trị gia tăng, ổn định đầu ra và tạo động lực cho nông dân yên tâm áp dụng quy trình canh tác mới.
Ứng dụng dron phun thuốc và bón phân trên cánh đồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp, đã được nhiều nông dân, tổ hợp tác và hợp tác xã trên địa bàn tỉnh An Giang áp dụng. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Trọng tâm là thay đổi tập quán canh tác
Theo Quyết định 4043, sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải không còn đặt nặng mục tiêu tăng năng suất đơn thuần mà hướng đến sự hài hòa giữa năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Quy trình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp được xây dựng trên cơ sở áp dụng đồng bộ nhiều tiến bộ kỹ thuật.
Cụ thể, nông dân được hướng dẫn sử dụng giống lúa chất lượng cao, gieo sạ hợp lý với mật độ phù hợp, quản lý nước tiết kiệm, nhất là các biện pháp tưới khô – ướt xen kẽ nhằm giảm phát thải khí mê-tan, bón phân cân đối, giảm lượng phân đạm để hạn chế phát thải khí N₂O. Từ đó giúp giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học thông qua quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) và công nghệ sinh thái.
Bên cạnh đó, quy trình còn khuyến khích xử lý rơm rạ theo hướng tuần hoàn, hạn chế đốt đồng; tăng cường cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ số trong quản lý, giám sát quá trình sản xuất.
Nông dân An Giang trao đổi, thảo luận với cán bộ khuyến nông về quản lý nước, bón phân hợp lý và giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Theo bà Hồ Thị Xuân Hương, cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang, điểm mấu chốt của các lớp tập huấn là giúp nông dân hiểu rõ và thực hành đúng các khâu kỹ thuật mới.
Trung tâm Khuến nông An Giang đang đẩy mạnh tập trung hướng dẫn nông dân quản lý nước ngay từ đầu vụ và trong suốt quá trình canh tác để giảm phát thải khí mê-tan; quản lý, bón phân hợp lý, đặc biệt là phân đạm nhằm giảm phát thải N₂O; sử dụng lượng giống từ 70–80 kg/ha, kết hợp gieo sạ bằng máy sạ cụm hoặc drone để đẩy mạnh cơ giới hóa.
Ngoài ra, nội dung về quản lý rơm rạ được nông dân đặc biệt quan tâm. Cán bộ kỹ thuật khuyến cáo hạn chế đốt rơm trên đồng, thay vào đó là đưa rơm ra khỏi ruộng hoặc vùi rơm trong điều kiện khô, đồng thời giới thiệu một số thiết bị cơ giới hỗ trợ xử lý rơm rạ, giải tỏa lo ngại của nông dân khi không đốt rơm như trước đây.
Ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang, nhấn mạnh: Việc tuyên truyền và tổ chức cho nông dân thực hiện quy trình theo Quyết định 4043 không chỉ giúp giảm chi phí đầu vào, tăng thu nhập mà còn góp phần quan trọng thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp.
Nông dân tham gia Đề án 1 triệu hecta lúa chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi áp dụng quy trình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại địa phương. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
“Canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp là xu hướng tất yếu. Đây không phải là phong trào ngắn hạn mà là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, đồng thuận của nông dân, HTX, doanh nghiệp và cả hệ thống chính trị”, ông Dũng khẳng định.
Thực tế tại các địa phương cho thấy, khi được tập huấn bài bản và đồng hành trong suốt quá trình sản xuất, nông dân dần thay đổi nhận thức và mạnh dạn áp dụng quy trình mới.
Chị Thạch Thị Thúy, nông dân xã Tân Hội, người đang canh tác 7 ha lúa tham gia trong Đề án, chia sẻ: “Ban đầu tôi cũng lo khi nghe giảm giống, giảm phân, giảm thuốc và xử lý rơm rạ vì sợ lúa kém năng suất. Nhưng làm theo hướng dẫn thì thấy lúa khỏe, ít sâu bệnh, chi phí giảm rõ rệt. Vụ rồi lợi nhuận cao hơn mấy vụ trước dù giá vật tư tăng”.
Tương tự, anh Nguyễn Ngọc Toán, Giám đốc HTX Tân An, xã Tân Hội cho biết, khi HTX tham gia mô hình, nông dân không còn sản xuất manh mún, riêng lẻ mà tuân thủ quy trình chung, có cán bộ kỹ thuật theo sát từng giai đoạn và doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm.
“Lúa đạt chất lượng cao hơn, bán được giá tốt, đầu ra ổn định nên bà con rất phấn khởi và tin tưởng”, anh Toán nói.
Việc xây dựng và phát triển chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo được xem là nền tảng để nâng cao giá trị gia tăng, ổn định đầu ra và tạo động lực cho nông dân yên tâm áp dụng quy trình canh tác mới. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Theo ông Lê Văn Dũng, thành công của Đề án 1 triệu hecta lúa không chỉ được đo bằng diện tích hay sản lượng, mà quan trọng hơn là sự thay đổi trong tư duy sản xuất của nông dân, sự hình thành các chuỗi giá trị bền vững và đóng góp tích cực vào mục tiêu bảo vệ môi trường.
Việc triển khai rộng rãi quy trình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại An Giang đang từng bước khẳng định hướng đi đúng đắn, góp phần nâng cao giá trị hạt gạo Việt Nam, cải thiện thu nhập cho nông dân và xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
