TS. Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam cho biết, dịch tả lợn Châu Phi (ASF) vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng đối với ngành chăn nuôi lợn dù các biện pháp an toàn sinh học đã được tăng cường, vì vậy vaccine giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Vaccine AVAC ASF LIVE genotype II do Công ty AVAC sản xuất đã được cấp phép từ năm 2023. Đến nay, AVAC đã đưa hơn 5,3 triệu liều vaccine ASF ra thị trường, trong đó hơn 4,3 triệu liều sử dụng trong nước và gần 1 triệu liều đã được xuất khẩu sang Philippines, Indonesia, Nigeria và chưa ghi nhận bất kỳ phản hồi tiêu cực nào về chất lượng vaccine.
TS. Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam cho biết, đến nay, AVAC Việt Nam đã đưa hơn 5,3 triệu liều vaccine dịch tả lợn Châu Phi ra thị trường. Ảnh: Hồng Thắm.
Tuy nhiên, các chủng virus ASF tái tổ hợp genotype I/II xuất hiện từ năm 2023 hiện đang chiếm ưu thế trong các ổ dịch gần đây, với tỷ lệ 60 - 79%. Nghiên cứu của TS. Nguyễn Văn Điệp và cộng sự (2024) cho thấy, AVAC ASF LIVE không bảo vệ hiệu quả trước các chủng này ở liều thử thách 10³ HAD50 theo đường tiêm bắp mỗi con lợn, dù dữ liệu sơ bộ vẫn gợi ý khả năng bảo hộ chéo một phần khi thử thách ở liều thấp.
Trên cơ sở đó, AVAC triển khai nghiên cứu nhằm đánh giá khả năng bảo hộ chéo của vaccine AVAC ASF LIVE đối với chủng genotype I/II chi tiết hơn, sử dụng các liều công khác nhau, đồng thời so sánh hiệu quả giữa các đường gây nhiễm qua tiêm bắp (IM) và đường uống (PO).
Nghiên cứu này có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học đến từ 7 đơn vị trong nước và quốc tế như: Trung tâm Quốc gia về bệnh động vật ngoại lai Canada (một trong 7 phòng thí nghiệm tham chiếu về ASF của Tổ chức Thú y thế giới), Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI), Trung tâm Chẩn đoán Thú y Quốc gia Việt Nam, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Đại học Nông Lâm TP. HCM, Đại học Cần Thơ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Thí nghiệm công cường độc được tiến hành bằng cách đưa virus ASF độc lực cao, chủng lai genotype I/II vào 32 con lợn, chia thành 7 nhóm, với liều công cường độc từ 20 đến 2.000 HAD50, thực hiện qua đường tiêm bắp và đường uống. Ảnh: Hồng Thắm.
Theo TS. Điệp, nghiên cứu được theo dõi ít nhất trong 94 ngày, trong đó ngày thứ 49 tiến hành công cường độc để đánh giá đầy đủ mức độ bảo hộ của vaccine trước thách thức từ chủng lai I/II.
Hoạt động công cường độc đã được Công ty AVAC tiến hành sáng 25/12 tại Hưng Yên, dưới sự chứng kiến của đại diện cơ quan thú ý, cùng các chuyên gia, nhà khoa học và một số cơ quan báo chí, truyền thông.
Thí nghiệm công cường độc được tiến hành bằng cách đưa virus ASF độc lực cao, chủng lai genotype I/II vào 32 con lợn, chia thành 7 nhóm, với liều công cường độc từ 20 đến 2.000 HAD50, thực hiện qua đường tiêm bắp và đường uống.
Lãnh đạo AVAC cho biết: “Chúng tôi kỳ vọng kết quả nghiên cứu sẽ chứng minh vaccine có khả năng bảo hộ chéo đối với chủng virus ASF lai genotype I/II khi công cường độc ở liều 20 HAD50 qua đường tiêm bắp hoặc 2.000 HAD50 qua đường uống. Trong khi đó, nếu công cường độc qua đường tiêm bắp ở liều 1.000 HAD50 thì lợn vẫn không được bảo hộ, phù hợp và thống nhất với kết quả của các nghiên cứu trước đây”.
Cũng theo TS. Điệp, nếu kết quả đúng như kỳ vọng, điều này sẽ cho thấy, vaccine AVAC ASF LIVE có khả năng bảo hộ rõ rệt đối với chủng virus ASF lai genotype I/II trong điều kiện cường độ phơi nhiễm thấp, tức là khi lượng virus công thấp. Trong khi đó, lợn không được tiêm vaccine ASF gần như chắc chắn chết 100% khi bị nhiễm.
Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu là chứng minh vaccine vẫn có khả năng bảo hộ chéo đối với chủng lai I/II. Đây là chủng virus mới xuất hiện nhưng đang gia tăng nhanh và giữ vai trò ngày càng quan trọng trong các ổ dịch gần đây. Đáng chú ý, vaccine AVAC không chỉ bảo hộ đối với chủng ASF genotype II (chủng xâm nhập vào Việt Nam từ tháng 2/2019), mà còn có thể tạo bảo hộ chéo ở những mức độ nhất định đối với chủng lai giữa genotype I/II.
“Kết quả này sẽ góp phần củng cố niềm tin, khẳng định vai trò quan trọng của vaccine ASF trong kiểm soát dịch bệnh, qua đó hạn chế thiệt hại cho người chăn nuôi. Người chăn nuôi và các đơn vị sử dụng sẽ yên tâm mở rộng phạm vi áp dụng vaccine, kết hợp đồng bộ với các biện pháp an toàn sinh học, nhằm kiểm soát dịch bệnh một cách an toàn và bền vững”, TS. Điệp nhấn mạnh.
Công cường độc bằng đường uống trong thí nghiệm đánh giá khả năng bảo hộ chéo của vaccine AVAC ASF LIVE đối với chủng virus ASF lai genotype I/II. Ảnh: Hồng Thắm.
Chia sẻ thêm dưới góc nhìn chuyên môn, TS. Đinh Xuân Phát, Khoa Khoa học Sinh học, Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM cho biết, ASF vẫn là một trong những bệnh gây thiệt hại rất lớn cho ngành chăn nuôi Việt Nam. Vì vậy, ông đánh giá cao nỗ lực của các doanh nghiệp sản xuất vaccine, trong đó có AVAC, trong việc nghiên cứu, phát triển vaccine nhằm phòng chống dịch bệnh ASF.
Theo TS. Phát, nếu kết quả thí nghiệm công cường độc đạt kỳ vọng, đây sẽ là những số liệu rất quan trọng, giúp làm rõ vai trò của vaccine ASF trong điều kiện thực tế - nơi lợn có thể tiếp xúc với virus qua đường ăn hoặc uống, với liều lượng khác nhau tùy nguồn lây nhiễm. Qua đó, nghiên cứu sẽ cho thấy hiệu quả bảo hộ của vaccine khi tiêm 1 hoặc 2 liều, cũng như khả năng bảo hộ trước các mức liều nhiễm và các đường lây nhiễm khác nhau.
