Trên bản đồ lâm nghiệp cả nước, vùng rừng phía Bắc và Bắc Trung bộ luôn là “mặt tiền” hứng chịu gió bão, cháy rừng và cả những sức ép vô hình từ phát triển kinh tế - xã hội. 5 năm qua, bức tranh ấy dần có thêm những gam màu sáng nhờ một cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Chi cục Kiểm lâm vùng II và lực lượng kiểm lâm các tỉnh, thành phố trong khu vực.
Những kết quả đó vừa được hệ thống, soi chiếu lại trong cuộc làm việc tại Ninh Bình ngày 24/11/2025, các đơn vị không chỉ “chốt sổ” giai đoạn 2021 - 2025 mà còn cùng nhau ký kết Quy chế phối hợp mới cho giai đoạn 2026 - 2030.
Những con số biết nói sau 5 năm siết chặt công tác phối hợp
Báo cáo tổng kết giai đoạn 2021 - 2025 cho thấy, Quy chế phối hợp giữa Chi cục Kiểm lâm vùng II với kiểm lâm các tỉnh, thành phố phía Bắc và Bắc Trung bộ không chỉ nằm trên giấy. Số vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp giảm tới 54%, diện tích rừng bị thiệt hại giảm 27% so với giai đoạn 2016 - 2020.
Ông Triệu Văn Lực - Phó Cục trưởng, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho rằng, việc nâng cao năng lực cho lực lượng bảo vệ rừng tại cơ sở được coi là “chìa khóa” để duy trì hiệu quả lâu dài. Ảnh: Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm.
Cùng với đó, công tác phát triển rừng được triển khai mạnh mẽ với 350.222 ha rừng trồng tập trung đã được gây dựng, 133 triệu cây phân tán được trồng mới; hơn 754.600 ha rừng được chăm sóc, 386.903 ha rừng được khoanh nuôi tái sinh. Đây là những con số thể hiện nỗ lực rất lớn của cả hệ thống, từ lực lượng kiểm lâm chuyên trách, chính quyền địa phương cho tới cộng đồng dân cư sống dựa vào rừng.
Một trong những điểm nhấn của giai đoạn này là việc triển khai Kế hoạch số 628/KH-BCA-BNN&MT ngày 17/10/2025 giữa Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Thông qua cơ chế phối hợp liên ngành, lực lượng kiểm lâm đã cùng các lực lượng chức năng tháo dỡ gần 1 triệu bẫy, hàng trăm máy, loa dẫn dụ; đồng thời thả về tự nhiên hàng nghìn cá thể chim, động vật hoang dã. Ẩn sau những con số ấy là cả một chiến dịch dài hơi nhằm chặn đứng cuộc “tàn sát” đối với chim trời, thú rừng, vốn là những mắt xích quan trọng trong bảo tồn đa dạng sinh học.
Không chỉ xử lý vi phạm, Quy chế phối hợp giai đoạn 2021 - 2025 còn giúp hình thành một mạng lưới chia sẻ thông tin, cùng theo dõi diễn biến rừng trên phạm vi rộng. Những khu vực giáp ranh vốn là “điểm mờ” trong quản lý được tăng cường tuần tra, trao đổi dữ liệu, phối hợp xử lý. Các ý kiến tham luận đến từ Chi cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm Ninh Bình, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội, Vườn quốc gia Cúc Phương… đã cho thấy rõ hơn hiệu quả đó, từ việc theo dõi diễn biến rừng sau sáp nhập địa giới hành chính, đến bài toán phối hợp quản lý bảo vệ rừng giữa các tỉnh giáp ranh với Hà Nội, hay tổ chức tuần tra, truy quét trên các vùng rừng giáp ranh giữa các khu bảo tồn.
Lực lượng chức năng giải cứu nhiều cá thể chim hoang dã tại tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Tú Thành.
Tại cuộc làm việc, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm Triệu Văn Lực đánh giá cao tinh thần chủ động, trách nhiệm và cách làm cụ thể của các đơn vị trong duy trì cung cấp thông tin thường xuyên; kịp thời phát hiện, xử lý các điểm nóng phá rừng; tăng cường phát hiện sớm và tổ chức lực lượng, phương tiện hiệu quả trong phòng cháy, chữa cháy rừng. Theo ông Lực, chính những hoạt động này đã góp phần giữ ổn định tài nguyên rừng, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về lâm nghiệp trên toàn vùng.
Song song với việc ghi nhận kết quả, lãnh đạo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cũng chỉ ra những hạn chế còn tồn tại. Trong đó, một số nơi việc phối hợp chưa đồng đều; công tác quản lý bảo vệ rừng còn chỗ lỏng lẻo; cơ sở dữ liệu, chia sẻ thông tin chưa phải lúc nào cũng thông suốt. Đây là những “độ vênh” được thẳng thắn nhìn nhận để chuẩn bị cho một giai đoạn mới với nhiều thách thức hơn.
Củng cố “lá chắn xanh” trong bối cảnh mới
Kết quả của 5 năm phối hợp không chỉ là những con số đẹp để tổng kết, mà quan trọng hơn, nó tạo nền tảng cho một cơ chế phối hợp ngày càng hoàn thiện trong giai đoạn 2026 - 2030. Bối cảnh mới đặt ra không ít sức ép. Trong đó, biến đổi khí hậu gây ra nhiều hình thái thời tiết cực đoan, nguy cơ cháy rừng luôn rình rập; nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng hạ tầng, đô thị hóa làm gia tăng áp lực lên đất rừng; mô hình “chính quyền hai cấp” ở các địa phương đòi hỏi sự điều chỉnh trong phân cấp, phối hợp thực thi nhiệm vụ.
Trên cơ sở đó, Chi cục Kiểm lâm vùng II cùng các Chi cục Kiểm lâm địa phương đã thống nhất một số định hướng trọng tâm cho giai đoạn 2026 - 2030. Trước hết là tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về lâm nghiệp, gắn với tập huấn, huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ trong quản lý bảo vệ rừng (QLBVR) và phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR). Việc nâng cao năng lực cho lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ, từ kiểm lâm địa bàn đến lực lượng bảo vệ rừng cơ sở được coi là “chìa khóa” để duy trì hiệu quả lâu dài.
Chi cục Kiểm lâm vùng II và các đơn vị đã thống nhất Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước và thi hành pháp luật về Lâm nghiệp giai đoạn 2026 - 2030. Ảnh: Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm.
Cùng với đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong theo dõi diễn biến rừng, quản lý dữ liệu, cảnh báo sớm nguy cơ cháy rừng. Cơ sở dữ liệu FMRS và các hệ thống giám sát khác cần được chia sẻ, liên thông giữa các đơn vị, tránh tình trạng “mạnh ai nấy làm”. Lãnh đạo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã giải đáp, định hướng thêm cho các địa phương về quy trình phối hợp liên ngành, cơ chế chia sẻ dữ liệu, yêu cầu xây dựng kế hoạch phối hợp hằng năm gắn với đánh giá, rút kinh nghiệm cụ thể.
Một nhiệm vụ khác được nhấn mạnh là duy trì thường trực, ứng trực PCCCR 24/24 giờ trong mùa khô, sẵn sàng phương tiện, trang thiết bị và lực lượng để xử lý mọi tình huống ngay từ giờ đầu. Ở những vùng giáp ranh, việc tuần tra, kiểm tra, truy quét các hành vi vi phạm Luật Lâm nghiệp sẽ tiếp tục được tăng cường, tránh tình trạng “lọt lưới” do khác nhau về địa giới hành chính.
Hội nghị tổng kết thực hiện Quy chế phối hợp giữa Chi cục Kiểm lâm vùng II và Chi cục Kiểm lâm các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc và Bắc Trung bộ trong quản lý nhà nước và thi hành pháp luật về Lâm nghiệp, giai đoạn 2021-2025; ký Quy chế phối hợp giai đoạn 2026-2030. Ảnh: Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm.
Về mặt chiến lược, các Chi cục Kiểm lâm trong vùng được đề nghị tiếp tục tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai hiệu quả các văn bản quan trọng của Đảng và Chính phủ về lâm nghiệp như Chỉ thị 13-CT/TW, Kết luận số 61-KL/TW, Nghị quyết số 29/NQ-CP…
Trong khuôn khổ cuộc làm việc tại Ninh Bình, dự thảo Quy chế phối hợp giai đoạn 2026 - 2030 giữa Chi cục Kiểm lâm vùng II và Chi cục Kiểm lâm các tỉnh đã được trình bày, thảo luận và thống nhất. Trước sự chứng kiến của Phó Cục trưởng Triệu Văn Lực và các đại biểu, lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm vùng II cùng đại diện các Chi cục Kiểm lâm tỉnh, thành phố đã ký kết Quy chế phối hợp mới. Từ văn bản này, mỗi đơn vị sẽ phải cụ thể hóa thành các kế hoạch hằng năm, gắn với mục tiêu, chỉ tiêu rõ ràng, đi kèm chế độ báo cáo, đánh giá kết quả.
Điểm trọng tâm mà lãnh đạo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm nhấn mạnh là công tác phối hợp không chỉ dừng ở việc ký kết hay tổ chức các đợt cao điểm, mà phải trở thành nề nếp thường xuyên trong chia sẻ thông tin, hỗ trợ chuyên môn, tổ chức tuần tra, kiểm tra, truy quét, phòng cháy chữa cháy rừng. Khi đó, mỗi Chi cục Kiểm lâm địa phương sẽ vừa là “chốt chặn” trên địa bàn, vừa là “mắt xích” trong một mạng lưới vùng rộng lớn.
