Ngày 24/11, UBND tỉnh Nghệ An đã tổ chức Hội nghị tổng kết Đề án giao rừng gắn với giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp giai đoạn 2018 - 2024.
Ông Nguyễn Văn Đệ đánh giá cao vai trò của các cấp, ngành, chính quyền địa phương và người dân vùng cao trong quá trình thực hiện Đề án giao rừng gắn với giao đất. Ảnh: Việt Khánh.
Toàn tỉnh Nghệ An có tổng diện tích tự nhiên gần 1.649.000 ha, bao gồm hơn 973.000 ha đất có rừng (gồm 790.396 ha rừng tự nhiên và trên 182.615 ha rừng trồng). Tỷ lệ che phủ rừng đến năm 2024 đạt 59,01%.
Thông qua Đề án tỉnh đã giao tổng cộng 202.049 ha/265.771 ha, đạt 76,02% so với diện tích được duyệt. Đã giao cho 27.339 hộ gia đình/120.999 ha và 468 cộng đồng/81.049 ha thuộc địa bàn 53 xã. Chi tiết hơn, đã tiến hành giao rừng trên đất lâm nghiệp, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 12.564 hộ gia đình, cá nhân với diện tích 65.018,98 ha; đồng thời cấp đổi 3.573 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Sở hữu diện tích rừng bạt ngàn mang lại quyền lợi lớn cho đồng bào vùng cao Nghệ An. Ảnh: Việt Khánh.
Mặt khác, giao rừng gắn với giao đất lâm nghiệp cho 14.819 hộ gia đình, cá nhân với diện tích 57.025 ha và 465 lượt cộng đồng với diện tích 80.004 ha. Triển khai cấp mới 15.121 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân được giao đất.
Từ thực tiễn thấy rằng, sau khi được giao rừng, các hộ gia đình và cộng đồng đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương trong việc tuần tra, bảo vệ; nhận thức của người dân được nâng cao rõ rệt, việc khai thác trái phép được hạn chế tối đa. Các tổ nhóm bảo vệ rừng tự quản được thành lập, hoạt động thường xuyên, nhờ vậy phát hiện sớm và xử lý kịp thời nhiều vụ vi phạm lâm luật.
Việc giao rừng cũng giúp người dân chủ động hơn trong hoạt động khoanh nuôi, chăm sóc và phục hồi rừng. Nhiều diện tích rừng tự nhiên đã tái sinh tốt, đặc biệt ở phần diện tích giao cho các hộ gia đình quản lý. Ở chiều ngược lại, người dân được hưởng lợi từ các nguồn vốn bảo vệ rừng, qua đó tạo động lực gắn bó với rừng lâu dài.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An khẳng định chủ trương giao đất giao rừng đã làm thay đổi toàn diện bức tranh lâm nghiệp của địa phương. Ảnh: Việt Khánh.
Nghệ An tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kết hợp hiệu ứng lan tỏa từ chính sách nhà nước đã tạo ra sự gắn kết chặt chẽ hơn giữa cơ quan quản lý, UBND xã và cộng đồng dân cư so với giai đoạn trước đó. Từ đây các diện tích rừng giao được quản lý một cách thống nhất, hạn chế phát sinh xung đột không đáng có.
“Mặc dù quá trình thực hiện gặp nhiều thách thức nhưng với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự tham gia tích cực của các ngành, các cấp, đặc biệt là người dân được nhận đất, nhận rừng nên khó khăn dần được đẩy lùi, các nút thắt dai dẳng đã tìm được hướng tháo gỡ, qua đó mang lại những kết quả quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trong thời gian qua.
Chính sách lan tỏa rộng khắp giúp công tác bảo vệ, phát triển rừng tại Nghệ An phát huy hiệu quả cao. Ảnh: Việt Khánh.
Đề án không chỉ thúc đẩy lĩnh vực lâm nghiệp mà còn tác động rõ nét đối với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của tỉnh Nghệ An. Giao rừng gắn với giao đất lâm nghiệp giúp người dân được tiếp cận và thụ hưởng nhiều chính sách thiết thực (Nghị định số 75/2015/NĐ-CP, Quyết định số 1719/QĐ-TTg, Quyết định số 809/QĐ-TTg, Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, ERPA…), qua đó tăng thêm nguồn thu, cải thiện cuộc sống và nâng cao trách nhiệm giữ rừng”, ông Hoàng Quốc Việt, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An nhấn mạnh.
Hiệu ứng lan tỏa của Đề án thực sự rõ nét, thể hiện qua số vụ vi phạm lâm luật giảm mạnh qua 6 năm, từ 902 vụ năm 2018 xuống 462 vụ năm 2024. Sâu xa hơn, giao rừng gắn với giao đất lâm nghiệp và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã công nhận quyền hợp pháp đối với việc quản lý, sử dụng rừng, từ đó tạo tâm lý ổn định cho cộng đồng dân cư và hộ gia đình trong việc huy động nguồn lực vào bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích được giao, từng bước hình thành tư duy tự chủ trong phát triển kinh tế rừng.
Hiện có nhiều mô hình do hộ gia đình, cộng đồng quản lý sử dụng rừng và đất rừng hiệu quả bằng việc kết hợp các biện pháp khoanh nuôi phục hồi rừng tự nhiên với trồng bổ sung cây bản địa, gắn với quy hoạch các vùng nông lâm kết hợp, hay trồng xen dược liệu dưới tán rừng theo hình lấy ngắn nuôi dài…
Giao rừng cho cộng đồng các dân tộc thiểu số có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi với người dân vùng cao Nghệ An rừng cộng đồng không chỉ là nơi nuôi dưỡng, tạo dựng kinh tế, cải thiện đời sống vật chất mà còn là nơi lưu giữ, bảo tồn văn hóa, lưu giữ tri thức bản địa, là không gian duy trì và ổn định đời sống xã hội thông qua quy ước, hương ước bảo vệ rừng cộng đồng.
Ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đánh giá cao sự nỗ lực của ngành Nông nghiệp và Môi trường, tinh thần nhập cuộc quyết liệt của chính quyền cơ sở, trách nhiệm cao của các tổ chức, hộ gia đình, cộng đồng dân cư trong quá trình triển khai Đề án giao rừng gắn với giao đất
Để lan tỏa hơn nữa sự hiệu quả của chương trình, qua đó làm cơ sở hoàn thiện Đề án phát triển Lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2026 - 2030, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan tập trung đẩy nhanh tiến độ, xử lý dứt điểm tồn tại, vướng mắc. Quá trình làm cần ưu tiên rà soát toàn bộ diện tích chưa giao, chưa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp, lập kế hoạch giao rừng, cho thuê rừng, giao đất, cho thuê đất hàng năm theo quy định. Đồng thời kiên quyết xử lý các trường hợp chồng lấn, sai ranh giới, sử dụng đất sai mục đích.
