Từ gian nan đến thành công
Xuất thân trong gia đình thuần nông, ông Nguyễn Văn Hùng (68 tuổi) ở thôn Tiêu, xã Nhã Nam, tỉnh Bắc Ninh (thôn Tiêu, xã An Dương, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang cũ) từng trải qua nhiều nghề chăn nuôi. Ông nuôi trâu, bò, lợn nái… nhưng dịch bệnh liên tiếp khiến kinh tế gia đình chao đảo. “Nuôi lợn thì phải làm chuồng kín, rủi ro cao, chỉ một đợt dịch là mất trắng. Bò, trâu thì vốn lớn, chăn thả vất vả mà hiệu quả không bền”, ông Hùng nhớ lại. Những năm 2019–2020, khi dịch Covid-19 ập đến, gia đình càng khó khăn, con cái đi làm xa, việc đồng áng chủ yếu trông vào vợ chồng ông tuổi đã xế chiều.
Ông Nguyễn Văn Hùng và con trai út Nguyễn Văn Chúc trong khu chuồng nuôi dê. Ảnh: Phạm Minh.
Trong bối cảnh ấy, anh Nguyễn Văn Chúc con út của ông Hùng được bạn bè giới thiệu mô hình nuôi dê Boer nhốt chuồng. Ban đầu, anh mạnh dạn vay mượn hơn 100 triệu đồng để mua 30 con giống, dựng chuồng trên diện tích 200 m². Lứa dê đầu chưa có kinh nghiệm, chuồng thấp khiến phân, nước tiểu ẩm mốc, đàn dê hay bị bệnh. Không nản chí, anh Chúc cải tạo chuồng nâng cao nền hơn 1,5 m, điều chỉnh chế độ ăn, phòng bệnh bằng vaccine. Từ đó, đàn dê khỏe mạnh, tỷ lệ hao hụt giảm rõ rệt.
“Dê là loài ăn tạp, ít bệnh, dễ nuôi. Thức ăn chủ yếu là cỏ, lá cây, có thêm ít cám và xác đậu nành. Chi phí đầu tư không lớn, chủ yếu tốn công cắt cỏ. Tôi còn lưu ý bà con nên cắt cỏ buổi trưa để khô ráo, tránh tiêu chảy cho dê”, anh Chúc chia sẻ. Nhờ áp dụng kinh nghiệm, đàn dê của gia đình anh phát triển nhanh, mỗi lứa sau 6–8 tháng đã đạt trọng lượng 50–55 kg/con. Với giá bán 150.000–170.000 đồng/kg hơi, sau khi trừ chi phí, mỗi con dê mang lại 1,5–2 triệu đồng lãi.
Hiện, gia đình ông Hùng và anh Chúc, con trai út ở cùng ông, duy trì thường xuyên 400–500 con, trong đó 200–300 con dê thịt. Hộ con trai cả, anh Nguyễn Văn Thường ở sát cạnh duy trì khoảng 100 con và 2 con rể cùng thôn cũng duy trì 150-200 con, nuôi gối đàn.
Bình quân 2–3 tháng, hộ ông Hùng và anh Chúc xuất chuồng 30–40 con. Tính chung, nguồn thu nhập từ dê đạt khoảng 500 triệu đồng mỗi năm, đủ trang trải chi phí, xây dựng kinh tế ổn định.
Anh Nguyễn Văn Thường – con trai cả ông Hùng đang cho đàn dê ăn lá sấu, gom từ các hộ dân trong thôn. Ảnh: Phạm Minh.
“Ban đầu, tôi ở cùng con út là anh Chúc, thấy mô hình nuôi dê nhốt chuồng cho hiệu quả rõ rệt nên mới bảo ban thêm con trai cả và hai con rể cùng nuôi. Mỗi gia đình đều làm kinh tế độc lập, nhưng anh em luôn chia sẻ kinh nghiệm, thuốc men, cách phòng bệnh để đàn dê khỏe mạnh. Nhờ vậy, kinh tế của các con tôi đều cải thiện đáng kể, cho thấy anh em đoàn kết, biết bảo ban nhau, cùng phát triển” – ông Hùng hân hoan chia sẻ.
Hiệu quả kinh tế và hướng mở rộng
Điểm thuận lợi lớn nhất của mô hình nuôi dê nhốt chuồng là chi phí đầu tư thấp, tận dụng được nguồn thức ăn tại chỗ. Ngoài cỏ voi tự trồng, gia đình còn thu gom lá mít, lá sấu, lá cây dân chặt bỏ. Mỗi con dê chỉ ăn thêm 2–3 lạng cám/ngày, chi phí cả lứa vỗ béo khoảng 500.000 đồng/con. Song song, phân dê được đóng bao bán cho người trồng cây cảnh với giá 30.000 đồng/bao, vừa xử lý môi trường vừa có thêm nguồn thu.
Thị trường tiêu thụ dê cũng khá ổn định. Nhờ nguồn thịt ngon, ít mỡ, dê được thương lái và nhà hàng ưa chuộng. “Chỉ cần một cuộc điện thoại là thương lái đến tận nơi mua. Nhiều lúc cầu vượt cung, thịt dê không đủ bán”, anh Chúc cho biết. Không chỉ xuất bán, anh còn đảm nhận phần dao lẻ và nhận nấu cỗ với các món từ dê ở xã lân cận, tạo thêm thu nhập. Những món đặc sản như dê hấp, dê nướng, dê xào lăn… được người dân trong vùng ưa thích.
Bà Đỗ Thị Quyên, Giám đốc Trung tâm cung ứng dịch vụ sự nghiệp công xã Nhã Nam, mô hình nuôi dê nhốt chuồng của gia đình ông Hùng, anh Chúc. Ảnh: Hương Giang.
Theo bà Đỗ Thị Quyên, Giám đốc Trung tâm cung ứng dịch vụ sự nghiệp công xã Nhã Nam, mô hình nuôi dê nhốt chuồng của gia đình ông Hùng, anh Chúc đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. “Nhiều hộ trong xã đã đến tham quan, học tập và được anh Chúc hướng dẫn tận tình. Xã đang vận động nông dân liên kết thành tổ hợp tác, để dễ tiếp cận vốn, kỹ thuật và mở rộng đầu ra. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tổ chức thêm lớp tập huấn chăn nuôi dê để nhân rộng mô hình”, bà Quyên thông tin.
Mô hình nuôi dê nhốt chuồng ở xã Nhã Nam không chỉ giúp gia đình ông Nguyễn Văn Hùng và các con thoát khỏi khó khăn mà còn mở ra hướng phát triển mới cho nhiều hộ nông dân. Từ sự gắn bó, đồng lòng của anh em trong nhà, đàn dê đã trở thành “cần câu cơm” bền vững, góp phần nâng cao đời sống và xây dựng nông thôn mới giàu đẹp.
Dê boer có nguồn gốc ở Nam Phi. Đặc điểm nổi bật của giống dê này là lớn rất nhanh và cho lượng thịt nhiều hơn các loại dê thông thường. Bên cạnh đó, chúng là giống ăn tạp, dễ nuôi, khả năng kháng bệnh, sinh trưởng và phát triển nhanh…
