Năm 2025, hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5, Tổ chức Y tế thế giới chọn Chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ.
Nhân sự kiện này, TS. BS. Hà Anh Đức, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã có những chia sẻ với Báo Nông nghiệp và Môi trường.
TS. BS. Hà Anh Đức - Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế). Ảnh: Qũy PCTHTL.
Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá?
Ngày Thế giới không thuốc lá là cơ hội để tăng cường nhận thức về tác hại của thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Mỗi năm trên toàn thế giới hơn 8 triệu ca tử vong, trong đó có khoảng 1,3 triệu ca tử vong là do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động.
Thuốc lá, thuốc lá mới và các sản phẩm chứa nicotin rất có hại cho sức khỏe thậm chí gây tử vong cho cả người hút và người không hút nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, các sản phẩm này có thể làm suy yếu nghiêm trọng sự phát triển não bộ. Không có bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào và không có mức độ tiếp xúc nào đối với thuốc lá được coi là an toàn cho sức khoẻ bao gồm cả thuốc lào, xì gà, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá tự cuốn, thuốc lá tẩu và các sản phẩm thuốc lá không khói, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác.
Năm 2025, Tổ chức Y tế thế giới chọn chủ đề “vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ. Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các nước cùng chung tay thực hiện Chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không Thuốc lá 31/5 năm 2025 vì một tương lai khỏe mạnh hơn.
Vậy theo ông, làm thế nào để các hoạt động hưởng ứng ngày 31/5 trở nên thiết thực và có sức lan tỏa hơn trong cộng đồng?
Hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ 25-31/5, đồng thời để tiếp tục tăng cường thực thi Luật PCTHTL, Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá, đặc biệt là đẩy mạnh việc triển khai Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội, Bộ Y tế đã có công văn đề nghị các tỉnh, thành phố, phối hợp, chỉ đạo triển khai các hoạt động, cụ thể như: Tổ chức thực hiện Kế hoạch của UBND tỉnh về việc triển khai Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá đến năm 2030, trong đó chú trọng nội dung đưa chỉ tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá vào chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương theo từng thời kỳ.
Bên cạnh đó, lồng ghép hoạt động PCTH thuốc lá trong các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; Tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông về Luật PCTH thuốc lá, Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá, Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về nội dung “cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng” và Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31/5/2025 thông qua các hoạt động thiết thực như: treo băng rôn, khẩu hiệu; tổ chức mít tinh, hội nghị, diễu hành và các hình thức truyền thông khác phù hợp với tình hình thực tế tại tỉnh, thành phố.
Để các hoạt động hưởng ứng ngày 31/5 trở nên thiết thực và có sức lan tỏa hơn trong cộng đồng, cần tổ chức thường xuyên công tác thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại các cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, nơi làm việc, khách sạn, nhà hàng và các địa điểm cấm hút thuốc lá khác theo quy định của Luật PCTH thuốc lá; thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội và các quy định khác của Luật PCTH thuốc lá.
Ông có thông điệp gì muốn gửi đến người dân, đặc biệt là giới trẻ, nhân Ngày Thế giới không thuốc lá?
Thuốc lá, dù là thuốc lá điếu thông thường hay thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine gây nghiện mạnh, cùng hàng ngàn hóa chất, gây ô nhiễm không khí trong nhà, ngoài trời, ảnh hưởng đến người xung quanh và là nguyên nhân gây nhiều bệnh nguy hiểm như tim mạch, ung thư, hô hấp, suy giảm trí nhớ, giảm khả năng học tập...
Nói "không" với thuốc lá. Ảnh: Minh họa.
Nhân Ngày Thế giới không thuốc lá và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá, tôi muốn gửi đến các bạn thanh niên, sinh viên thông điệp: Các bạn hãy là những người tiên phong kiên quyết nói không với các thuốc lá bao gồm cả các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha cũng như các sản phẩm thuốc lá mới khác.
Chúng ta hãy nhắc nhở người hút thuốc không hút thuốc tại nơi có quy định cấm hút thuốc như tại nơi làm việc, trường học, cơ sở y tế, trên các phương tiện giao thông công cộng, khách sạn, nhà hàng…
Mỗi người có trách nhiệm lên tiếng, lan tỏa thông tin chính xác về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các quy định cấm sử dụng, sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tới bạn bè, người thân, đồng nghiệp. Đồng thời, tham gia các chiến dịch, hoạt động truyền thông, sáng kiến để xây dựng, bảo vệ môi trường trong lành không khói thuốc.
Chúng ta cần hành động để việc “không hút thuốc” gắn liền với sự hiện đại, tự tin, văn minh, lịch sự của thế hệ trẻ.
Trân trọng cảm ơn ông!
Tổ chức Y tế thế giới đã khẳng định: “Không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường”. Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi các quốc gia: thực thi Điều 5.3 của Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá để bảo vệ các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá; Không hợp tác, không nhận tài trợ của các công ty sản xuất, kinh doanh thuốc lá dưới mọi hình thức; Thực hiện các chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả: tăng thuế thuốc lá; thực hiện môi trường không thuốc lá; Cấm toàn diện và giám sát chặt chẽ quảng cáo thuốc lá; tăng diện tích in cảnh báo sức khoẻ trên bao bì các sản phẩm thuốc lá; lồng ghép và tăng cường các chương trình cai nghiện thuốc lá vào các chương trình y tế quốc gia và các chương trình khác.
