Năm 2012, thời điểm bệnh chổi rồng đang bộc phát thành dịch, nhà vườn Ba Xê (ấp Phú Tây, xã An Mỹ, huyện Kế Sách, Sóc Trăng) tình cờ phát hiện trong số nhiều giống nhãn được trồng thử nghiệm trong vườn nhà có 2 cây nhãn không bị nhiễm bệnh.
Để nhân rộng và thử nghiệm thêm cho chắc ăn, ông Ba Xê ghép giống nhãn “lạ” này vào 60 gốc nhãn tiêu da bò đang bị bệnh chổi rồng và ghi nhận được kết quả thú vị: Các nhánh ghép hoàn toàn không bị bệnh trong khi chồi mọc ra từ gốc ghép bị nhiễm bệnh nặng.
Bước tiếp theo, ông thử xử lý ra bông, kết trái 10 cây nhãn “lạ” để đánh giá năng suất và chất lượng trái. Kết quả cho thấy, cây cho trái sai, ngọt và thơm; được người tiêu dùng chấp nhận.
Được biết, thông qua Phòng Trồng trọt (Sở NN-PTNT Sóc Trăng), ông đã gửi mẫu đến Viện Cây ăn quả miền Nam để giám định. Ông Ba Xê đang tạm gọi giống nhãn “lạ” là nhãn Phú Tây, trong khi chờ viện xác định “tên tuổi” chính xác của giống.
Qua khảo sát của Phòng NN-PTNT huyện Kế Sách, cho thấy, giống nhãn trên có đặc điểm sinh trưởng, phát triển và cách xử lý ra hoa tương tự như nhãn tiêu da bò. Dạng hình lá gần giống với nhãn tiêu da bò nhưng lá hơi lớn hơn, xanh và bóng hơn. Màu sắc, kích thước trái, độ dày cơm gần giống với nhãn tiêu da bò.
Tuy nhiên, giống nhãn mới có mùi thơm hơn khi chín (giống mùi của long nhãn), vỏ trái và cơm trái không dai bằng nhãn tiêu da bò. Đặc biệt, giống nhãn này có đặc điểm nổi trội là không bị nhiễm bệnh chổi rồng trong hơn 3 năm theo dõi vừa qua.
Các cơ quan chuyên môn ở tỉnh Sóc Trăng đang phối hợp cùng chủ giống nhãn mới tiếp tục theo dõi tính ổn định về sinh trưởng, năng suất và chất lượng trái; khảo sát thêm các đặc điểm hình thái, sinh học, tính chống chịu sâu bệnh của giống nhãn này trước khi giới thiệu đến các nhà vườn.
